LIXDAN SANO AYAA U DHAXAYSAY LABADII WEERAR EE UGU XUMAA EE MARAYKANKA LAGU
QAADO (Pearl Harbor iyo Newyork/Washington)
__________________________________________
WQ: asad cadaani ibraahim | September 19, 2001
Musiibada Maraykanka maanta ku habsatay waxaa labarbar dhigi karaa wixii
meeshaa ka dhacay dad lagu waayey ,dhaqaale ku baaba’ay iyo iyo dhacdooyinka
laga filayoba tii Maraykanka ku dhacaday 7-12-1941kii markii ay si lama filaan
ah u soo weerareen diyaarado ka tirsan kooxaha diyaaradaha dagaalka ee ka midka
ahaa ciidamada bada ee Japan oo gaadhayey 105 diyaaradood ciidamada bada ee
maraykanku xarun ay ku lahaayeen dekada loo yaqaanay (Pearl Harbor) ee ku taalay
jasiirada loo yaqaano(Hawai) ee ku taala badweynta baasifiga. [Hoos Akhri]
Halkaas oo ay ku naf waayeen 2280 Askari,kuna dhaawacmeen1109 kale,waxaa
iyaguna weerarkaas ku dhintay 68 qof oo shicib ah.
Jawaabtii uu maraykanku arintaa ka bixiyey waxay ahayd mid deg dega ,aadna u
xoog iyo xanuunba badnayd arintaa daraadeedna Maraykanku wuxuu ku dhawaaqay
dagaal uu la galaayo Japan maalintaas maalintii ku xigtay,wuxuu Maraykanku
adeegsaday hubka khatarta ah ee loo yaqaano(nukriyerka) lana beegsaday labada
magaalood ee (hirushima iyo negasaki)halkaas oo ay ku naf waayeen in kabadan
221893 qof oo reer Japan ah , arintaas oo sabab u ahayd jabkii ku habsaday
Japan-ka soo na af jaray dagaalkii labaad ee aduunka 1945kii.
Arintaa ka dib waxaa iska daba imaanayey weeraro lagu diidan yahay siyaasadaha
Maraykanka meelo ka mid ah aduunka ,waxay markaas halkan ku xusi doonaa ama ku
soo qadanaynaa kuwo ka mid ah weeraradii lagu qaaday Maraykanka.
4-11-1979kii waxay xidheen arday iiraaniyiin ahi 52 dublumaasi oo Ameerikaan
ah oo ay ku haysteen safaaradii Maraykanku ku lahaa caasimada Iiraan ee Dahran
waxayna halkaas ugu xidhnaayeen mudo 444 maalmood ah ka dibna waxay sii daayeen
markii wadahadal siyaasadeed dhexmaray mas’uuliyiin ka tirsan maamulka
Maraykanka iyo Ardaydii haysatay.
sanadkii 1983 Maraykanka waxaa lagu qaaday sadex weerar oo ay ku naf waayeen
273 Ameerikaan ahi
18-4-1983gii miinaysan ayaa lagu dilay 17 Ameerikaan ah
isla bayruut ayaa 23-10-1983kii lagu dilay 241 oo ka tirsanaa ciidamada bada
ee Maraykanka iyo 58 ka tirsanaa ciidamada daladaha ku booda ee faransiiska.
20-9-1984 waxaa gaadhi lagu qarxiyey qayb ka mid ahayd safaaradii Maraykanka
ee ku taalay bariga Bayroot ee caasimada Lubnaan,halkaas oo ay ku naf waayeen 16
Ameerikaan ahi,safiirkii Maraykankuna uu ku dhaawac may.
14-7-1985 waxaa la afduubay diyaarad Maraykan ku lahaa ,nooceeduna ahaa 727 ,
waxaana afduubay koox shiico ahayd,waxayna dileen qof ka tirsanaa shaqaalihii
diyaarada ,waxayna dadku gaadhayeen ay halkaas ku haysteen 39 Ameerikaan ah mudo
16 maalmood ahayd ,markii danbena waysiidaayeen markii ay arinta Suuriya soo
dhex gashay .
sanadkii 1985tii waxaa markab la odhan jiray (ikiri laro)oo Talyaanugu lahaa
oo la afduubay isagoo bada cad maraya ,ayaa lagu dilay Yuhuudi Ameerikaan ah .
1985tii Gegida diyaaradaha ee magaalada Karachi ee wadanka Pakistan waxaa lagu
afduubay diyaarad ay leedahay shirkada Pan-America oo ay saaraayeen 358 qof
waxaana halkaas ku naf waayey 20qof oo ku dhintay rasaastii laysweydaarsayey
markii diyaaradaas xoog lagu galay dadka intiisii kalena la soo furtay.
weeraradii Maraykanka lagu hayey waxay islamarkaas u gudbeen wadamada Gacanka
Carabta ,1986kii ayaa waxaa gaadhi miinaysan lagu qarxiyeey oo lala beegsaday
labadii safaaradood ee Maraykanka iyo Faransiiska ee ku yaalay wadanka Kuweyt,
waxaana halkaas ku naf waayey 5 qof ,86kalena way ku dhaawacmeen ,waxaana
weerarkaas lagu eedeeyey kooxo shiico ah.
taa waxaa ku xigtay dhibaatadii xanuunka badnayd ,markii ay hawada ku qaraxday
diyaarad ay leedahay shirkada Pan-America 21-12-1988kii iyadoo dulmaraysa
Magaalada (locarbi)ee wadanka Scotland iyadoo ku sii jeeday Magaalada Newyork
,kana timid Magaalada London ,waxaana ku naf waayey 270 qof oo isugu jray dadkii
saaraa iyo dadkii degenaa magaalada locarbi ee ay ku dul bur burtay.
sanadkii 1993kii ayaa qarax ka dacay xarunta ganacsiga aduunka W.T.C ee hada
bur burtay waxaa ku dhintay 6 qof ,waxaana ku dhaawacmay 1000 qof ,meesha la
qarxiyey oo ahayd meesha gawaadhida ladhigto ee daarta hoosteeda ,waxaana
qaraxaas lagu eedeeyey 6 qof oo islaamiyiin ah, uuna ka mid yahay Shiikh Cumar
C/Raxmaan oo ka soo jeeda wadanka Masar,waxaana lagu xukumay madaxaa ha ku
furto,hadana wuxuu ku xidhan yahay jeelasha Maraykanka mid ka mid ah.
10-4-1995kii ayaa qaraxii ka dhacay OKLAHOMA CITY ee ay ku dhinteen 168 qof
kuna dhaawac meen 500 oo kale ,waxaa markiiba lagu eedeeyey qaraxaas inay ka
danbeeyeen dad Carab iyo Muslimiin ahi , laakiin markii danbe waxaa cadaatay
inuu ka danbeeyey askari ciidamada Marakanka hore uga tirsanaan jiray oo lagu
magacaabi jiray (Timothy McVeigh) nin kaas oo laba bilood ka hor la daldalay.
13-11-1995 ayaa waxay naftooda 5 qofi ku waayeen ka dib markii qarax lala
beegsaday daar ay ku jireen ciidamada Maraykanku Magaalada Riyadh ee caasimada
Sucuudiga.
1996kii ayaa waxaa la qarxiyey daar ay degenaayeen ciidamada Maraykanku
,waxaana naftooda ku waayey 19 askari boqolaalna way ku dhaawac meen, waxayna
daartaasi ku taalay degmo ka tirsan Magaalada Dahraan oo la yidhaahdo Khubar.
wuxuu ahaa qaraxii lala beegsaday labada safaaradood ee maraykanka kuna kala
yaalay Kenya iyo Tanzaniya ,markaliya oo isku wakhti ah 1998kii kuna nafwaayeen
224 qof kumanyaala ku dhaawac meen , mid dush looga tuuro markaas ninka
mucaaradka ah, kana soo horjeeda joogi taanka Maraykanka wadamada Gacanka
Carabta ee la yidhaahdo(Usama Bin Ladin) isaguna wuu beeniyey inuu arintaa wax
laga ku leeyahay.
weerarkii ugu danbeeyey ee Maraykanka loo geysto ka hor intaanay musiibadani
ku habsan ayaamahan ina soo dhaafay wuxuu ahaa mid ka dhacay biyaha Dekeda
magaalada Cadan ee Yamen dhinaceeda koonfureed ku taala halkaas oo lala
beegsaday Doon yar oo miino laga soo buuxiyey Markab Maraykanku leeyahay oo kuwa
dagaalka ah ,waxna bur buriya laguna magacaabo(U.S.S.COL)halkaas oo ay ku
halaagsameen 17 bad mareen Ameerikan ahi 12-10-2000 waxayna falkaas ku eedeeyeen
Usama Bin Ladin walina baadhitaankii wuu socdaa.
ugu danbayntii maalintii bishani ahayd 11-9-2001 weeraro is daba joog ah oo la
adeegsanayo diyaaradaha rakaabka qaada ,oo la soo afduubay ayna iska leedahay
shirkada diyaaradaha ee American-Airlines ayaa lala beegsaday meelo qiimo weyn
ugu fadhiya wadanka Maraykanka sida Xarunta Ganacsiga Aduunka (W.T.C) halkaas oo
dhulka lalasimay labadii daarood ee xarunta u ahaa gebi ahaanteedba,labadaa
daarood oo ahaa astaanta awooda dhaqaale ee Maraykanka , iyo Xaruntii Wasaarada
Gaashaandhiga Maraykanka (Pentagon) oo ahayd xarunta astaanta awooda Maraykanka.
Dhacadadaas oo geysatay dhimasho aad u tiro badan oo aan ilaa iyo hada
tiradooda la garanayn iyo khasaare dhaqaale oo aad u tiri badan .
Intaasi waxay ahayd dhacdooyinkii u dhexeeyey musiibadii Pearl Harbor iyo tan
hada ku geedaaman Maraykanka oo aan mid iyada oo kale ahi Maraykanka hore u soo
marin .
Dhibaatada ugu weyn ee maanta Maraykanka haysataa waxay tahay ,cadawgii Biiral
Haarba soo weeraray waa la yaqaanay oo Japan ayuu haa ee kan hada kii hore ka
dhibaatada badan cid geysatay lagaran maayo ,laakiin Maraykanku wuxuu sheegayaa
ninka ugu horeeye ee la tuhun san yahay inuu yahay Usama Bin Ladin.
Tarjumadii Asad Cadaani | Qormadii Aljazeera
Asad Cadaani Ibraahim Isxabaal.
E-Mail: acadaani@yahoo.com
ama email: caddaani@37.com
Xuquuqda: tarjumada Caddaaniqoraalka Aljazeera, daabacaada SomaliTalk.com
Qoraalo laxiriira Qaraxii Maraykanka - Guji halkan
Updated: 2001-9-21
DISCLAIMER: All opinions and comments appearing here are strictly those of the authors and do not necessarily reflect the opinions of somalitalk.com and its editors.
|