De Raad van Europa in vogelvlucht

Oorsprong en leden
De Raad van Europa, de oudste (1949) politieke organisatie van het continent:
• brengt 46 landen samen, waaronder 21 staten in Centraal- en Oost- Europa, heeft van nog één ander land een aanvraag voor lidmaatschap ontvangen (Wit-Rusland) en heeft de status van waarnemer toegekend aan 5 andere staten (Vaticaanstad, Verenigde Staten van Amerika, Canada, Japan en Mexico),
• onderscheidt zich van de Europese Unie van de “25”, maar geen enkel land is ooit tot de Unie toegetreden zonder eerst lid te zijn geworden van de Raad van Europa,
• heeft zijn zetel in Straatsburg (Frankrijk).

Doelstellingen
De Raad van Europa werd opgericht om:
• de rechten van de mens, de parlementaire democratie en de rechtsstaat te verdedigen;
• op Europees niveau verdragen te sluiten teneinde de maatschappelijke en juridische praktijken in de lidstaten met elkaar in overeenstemming te brengen;
• de bewustwording te bevorderen van een Europese identiteit die gebaseerd is op gemeenschappelijke waarden en uitstijgt boven culturele verschillen.

Sinds 1989 zijn de belangrijkste taken van de Raad:

“Het doel van de Raad van Europa is het bevorderen van een grotere eenheid tussen zijn leden…” Artikel 1 – Statuut van de Raad van Europa

• fungeren als politiek anker voor en hoeder van de mensenrechten voor de postcommunistische democratieën in Europa;
• ondersteunen van de landen in Centraal- en Oost-Europa bij het parallel aan economische hervormingen uitvoeren en versterken van politieke, wettelijke en grondwettelijke hervormingen;
• beschikbaar stellen van kennis op het gebied van mensenrechten, lokale democratie, onderwijs, cultuur en milieu.

Politiek mandaat
Tijdens de Top van Wenen van de Raad van Europa in oktober 1993 werden de nieuwe politieke doelstellingen van de organisatie geformuleerd. De staatshoofden en regeringsleiders kwamen overeen dat de Raad van Europa de rol moest vervullen van hoeder van de democratische veiligheid, gebaseerd op de rechten van de mens, de democratie en de rechtsstaat. Democratische veiligheid is een wezenlijke aanvulling op militaire veiligheid en een absolute voorwaarde voor vrede en stabiliteit in Europa.

Tijdens de Top van Straatsburg in oktober 1997 namen de staatshoofden en regeringsleiders een actieplan aan om het werk van de Raad van Europa op vier gebieden te versterken: democratie en mensenrechten, sociale cohesie, veiligheid van de burgers en democratische waarden en culturele verscheidenheid.

De organisatie blijft streven naar uitbreiding en versterkt de controle op de naleving door de lidstaten van de verplichtingen en verbintenissen die zij bij hun toetreding zijn aangegaan.

Hoe gaat de Raad te werk?
De belangrijkste organen van de Raad van Europa zijn:
• het Comité van Ministers, bestaande uit de 46 ministers van Buitenlandse Zaken of hun in Straatsburg gevestigde afgevaardigden (ambassadeurs/permanent vertegenwoordigers). Het is het besluitvormingsorgaan van de organisatie.
• de Parlementaire Vergadering waarin 630 leden zitting hebben (315 afgevaardigden en hun 315 plaatsvervangers), gekozen uit 46 nationale parlementen, alsmede speciale genodigden afkomstig uit de parlementen van de kandidaat-lidstaten. Voorzitter van de Vergadering is momenteel René van der Linden (Nederland).
• het Congres van lokale en regionale overheden, bestaande uit een Kamer voor de lokale overheden en een Kamer voor de regio’s. Het Congres wordt momenteel voorgezeten door Giovanni Di Stasi (Italië) ;
• uhet Secretariaat-Generaal, waar zo’n 1800 ambtenaren werkzaam zijn. Het Secretariaat staat sinds september 2004 onder leiding van Secretaris-Generaal Terry Davis (Verenigd Koninkrijk), voormalig vice-voorzitter van de Parlementaire Vergadering en voormalig voorzitter van de Socialistische Groep van de Vergadering.

Gewone begroting
186.012.700 Euro in 2005.

Enkele wapenfeiten
• 196 bindende Europese verdragen of conventies, waarvan er vele open staan voor toetreding door niet-lidstaten, over onderwerpen variërend van mensenrechten tot de strijd tegen de georganiseerde misdaad en van de voorkoming van foltering tot gegevensbescherming en culturele samenwerking.
• Aanbevelingen aan regeringen met beleidsrichtlijnen op het gebied van recht, gezondheid, media, onderwijs, cultuur en sport.

Pan-Europese dimensie
Met de toetreding van 21 Centraal- en Oost-Europese landen sinds november 1990 heeft de Raad van Europa een pan-Europese dimensie gekregen en kan hij zich met recht dé organisatie van Groot Europa noemen.

15.02.2005