ساده تر از آب

بحث در مورد وبلاگها همیشه یادآور مثل فیل و تاریکی است. به خصوص وقتی بخواهیم از آینده‌ی وبلاگها صحبت بکنیم.

چندی پیش در بحثی من نتوانستم دوستی را قانع کنم که وبلاگستان یک دایره‌ی بسته نیست. او معتقد بود که خوانندگان وبلاگها همانا نویسندگان دیگر وبلاگها هستند و این یعنی "دور" و شاید هم دور باطل. ولی خب به نظر حقیر واقعیت این نیست.

مطلبی که در وبلاگ "یک لیوان چای داغ" منتشر شده فقط قسمتی از حقیقت را پوشش می‌دهد. و نظر شخصی نویسنده است. (و برای من محترم) از اینکه رخوت در وبلاگهای خاصی موج میزند. بله. این وقتی صحیح است که شما از چند هزار وبلاگ فعال بیائید و دایره‌ی شناخت خودتان را ملاک قرار دهید. مسلما هیچکدام از ما مشتری دائم لینکهایمان نیستیم. اگر تعداد لینکهای وبلاگها را هم یک تورقی بکنیم بیشتر از 200 یا سیصد وبلاگ نمی‌شود. (با احتساب سایتها و لینکهای منابع) از بین اینها هم که همه را دائم نمی‌خوانیم. پس جامعه‌ی آماری ما برای قضاوت در مورد سطح فعالیت چندصدهزار وبلاگ کافی نیست. (این یک)

هیچ وبلاگی از روز ازل دارای خواننده‌ی بیشتر از 500 نبوده (که اگر این بالای 500 رو پرخواننده فرض کنیم). بلکه در طول زمان و در اثر مطالب قابل توجهی که در این وبلاگها منتشر شده، جذب خواننده کرده‌اند. و من میخوام بگم که یک وبلاگ، ساختمان در حال ساخت نیست که دائماً بالا برود. وبلاگ یک روز خوب است. یک ماه در اوج است و یک روز ظرفیتش کم میشود ولی ممکن است چند ماه دیگر دوباره برگردد بالا. بنابر یکی از مطالب سلمان، وبلاگهای موفق وبلاگهایی بوده‌اند که نیمی از نوشته‌هاشان شخصی، و نیم دیگر عمومی‌تر بوده. (برای مثال یک وبلاگ فنی موفق اختصاصاً وبلاگی نیست که فقط از تخصص‌اش بنویسد، بلکه باید گاهی هم شخصی باشد تا خواننده با نویسنده ارتباط شخصی‌تری برقرار بکند) و از طرف دیگر میدانیم که روح انسان یک سیکل سینوسی است که گاهی پر از انرژی است و گاهی نه. نوشته‌های آدم هم که از مغزش جاری میشود با این روحیه‌ی نویسنده رابطه‌ی مستقیم دارد. پس نوشته‌هایش گاهی مفید و موثر و گاهی شخصی و مقطعی است. خلاصه اینکه مطالب یک وبلاگ به نویسنده و نویسنده به زندگیش وابسته است و اگر زندگی سخت بگیرد در نتیجه مطالب وبلاگ در دست‌انداز می‌افتد. (این دو)

مدتی پیش من درگیر همین بحث "وبلاگ خوب" شدم. که وبلاگ خوب یعنی چه؟ وبلاگی که مخاطب بیشتری داشته‌باشد؟ (وبلاگهای پورنو از همه‌ی ما بیشتر خواننده دارند) وبلاگی که مصداق فلسفه و علم و تخصص باشد؟ وبلاگی که اجتماعی باشد؟ و ...؟ از دوستان زیادی هم کمک خواستم. هنوز جواب و تعریف صحیحی برای "وبلاگ خوب" وجود ندارد. [البته و از بیخ وبلاگ خودش هم هنوز تعریف جهان‌شمولی ندارد] بنابراین تعریف شما از "وبلاگ خوب" در وهله‌ی اول چیست؟ آیا وبلاگهایی که لینک داده‌اید همه وبلاگهای خوب هستند؟ میخواهم این را بگویم که "وبلاگ خوب" هم یک ذهنیت شخصی است. برای من وبلاگ "سردبیر: خودم" یک وبلاگ خوب است. ولی اکثر وبلاگستان باهاش مشکل دارند. به این دلیل که نظر شخصی و تعریف من از وبلاگ مقطعی و کوتاه مدت نیست، بنابراین من "سردبیر:خودم" را می‌پسندم. ولی این پسندیدن من نمیتواند تعریف "وبلاگ خوب" را تکان بدهد. بنابراین باز هم نظر شخصی در مورد وبلاگ خوب نمیتواند بگوید که تعداد وبلاگهای خوب کم شده یا زیاد شده. (این سه)

به طور موقت و به عنوان علاج موقتی، وبلاگهای فعال و مثبت را من وبلاگ مطرح [نه خوب، نه تاپ] در نظر می‌گیرم. روزهایی که من گزارشهای شان پن رو با کمک دوستان ترجمه میکردم، وبلاگ من یک وبلاگ مطرح بود. ولی همه میدانیم که این موقتی است. وبلاگ مطرح بودن ابدی نیست. مگر اینکه شما همیشه سوژه‌ی روز داشته باشید (برای همین است که همیشه مجلات جنسی، سی‌دی‌های جنسی، سایتهای پورنو و چه و چه در بورس هستند! چرا؟ چون همیشه و همه حال سوژه‌ی روز را دارند) خب، این منطقی نیست که ما همیشه بتوانیم سوژه روز را در چنگمان داشته‌باشیم. نمیشود. هیچ رسانه‌ای تا به حال نتوانسته اینکار رو بکند. بنابراین هیچ وبلاگی نمیتواند در یک بازه‌ی زمانی بلند مطرح باقی بماند. و افت و خیز خواهد داشت. حالا اگر زمانی که خیز داشت ما بگوئیم وبلاگها ترکاندند و زمانی که افتاد بگوئیم وبلاگها سست شده‌اند؟ صحیح نیست. نمیتوان گفت. (این چهار)

"انگار جز لینک دادن به این و آن و نوشتن از اوضاع دانشگاه دیگر چیز خاصی برای نوشتن ندارد و از آن نوشته های خواندنی شهرشلوغش دیگر خبری نیست"... این جمله خیلی عجیبه! چندی پیش باز هم سلمان عزیز مطرح کرد که جنس وبلاگستان از ارتباط است نه از محتوا. و ارتباط یعنی لینک! وقتی خورشید از پتیشنهایی حمایت میکند یا حرفهایی را منتشر میکند (که ما نمیتوانیم) به نوعی جبران مافات دیگران را میکند. هیچ دقت کرده‌ایم که چه خبری در وبلاگستان "مهم" تلقی می‌شود؟ خبری مهم است که بیشتر لینک شده‌باشد. پس چرا خورشید نباید به چیزهایی که توجه‌ش را جلب کرده لینک بدهد؟ وبلاگ برای همین چیزهاست دیگه. نوشتن از دغدغه‌های روزانه جزئی از وبلاگنویسی است. پس او چرا نباید از اوضاع دانشگاهش بنویسد؟ خلاصه این بخش، منظورم این است که نمیتوان دست روی یک وبلاگی گذاشت و گفت کیفیت مطالبش پائین آمده. فقط میتوان گفت که مطالبش به مذاق من سنجشگر خوش نمی‌آید همین. (این پنج)

باز هم اگر تک تک و موضعی بخواهیم بحث کنیم. جا دارد ولی نتیجه نه. بحث جوابیه اینجا تمام. با اجازه نظر شخصی‌ام را مینویسم.

هیچکس نمیتواند بگوید در نبود "ساده‌تر از آب" در وبلاگستان آب از آب تکان خواهد خورد! ابداً و هیچ وقت چنین اتفاقی نمی‌افتد. مجموع احتمالی یک تا دو هزار وبلاگ مطرح (با تعریف موقت بالا) همیشه در حال جنب و جوش و تغییر هستند. اگر شما هم مثل بنده لیستهای تاپ هزار (مانند وب استات) را دنبال کنید، متوجه میشوید که این لیست در شش ماه گذشته کن فیکون شده! یعنی وبلاگهایی ریزش کرده و وبلاگهایی بالا آمده‌اند. و وبلاگهای بالا آمده چه بسا بیشتر از قبلی‌ها جلب توجه خوانندگان را کرده‌اند.

از روزی که با دودردو درگیر شدم فهمیدم چقدر وبلاگ خوب (از نظر شخصی من) وجود داشته که من نمی‌شناخنم! باور کنید روزی دو سه تا که به منابع اضافه میکنیم اکثراً برای من تازگی دارند، در حالی که عمری بیشتر از یکسال دارند.

جمع بندی:

• معتقدم تعداد خواننده "در" کیفیت مطالب یک وبلاگ (تاثیر مثبت) ارتباط مستقیم ندارد. ولی کیفیت مطالب و اهمیتشان "در" جذب مخاطب نقش مهمی دارد.
• معتقدم وبلاگستان دچار رکود نشده. آمارها از هیچ جهتی کاهش نشان نمی‌دهند. چه از نظر کاربران آنلاین و چه از نظر کانترها. و چه از نظر وبلاگها و سایتهای حرفه‌ای جدید (وبلاگهایی که آمده‌اند بمانند). اگر رکودی هم مطرح باشد مانند پوست انداختن مار است. یعنی نسل اول جایش را به نسل دوم میدهد. اتفاق دیگری نمی‌افتد. چیزی هم که حس میشود فقط احساس است. نه fact
• معتقدم وبلاگستان در ده سال آینده رسانه‌ی شماره یک (از نظر کمیت مخاطب و درصد اعتماد مخاطب) خواهدشد. بنابراین اگر وبلاگی میخواهد "بماند" باید این دوره‌ی رخوت را تحمل بکند.

گاهی فکر میکنم وبلاگستان را میشود با "جنگل" مقایسه کرد. ولی هنوز برایم پخته نشده.
امیدوارم کمی توانسته باشم با منطق عرض کنم که نظریه‌ی رکود در وبلاگستان عام و دائمی نیست، مقطعی و مربوط به یک سری از وبلاگهاست، نه همه و نه حتی برای آن قسم خاص، چرا که آینده هنوز نیامده :)

پی‌نوشت:
کدام رخوت؟ [شایان مشاطان]
«رخوت» در «وبلاگستان» [علیرضا دوستدار]