Om de bevolking tijdens een ramp te kunnen informeren over eventuele gevaren, moet men over een goed en betrouwbaar waarschuwingssysteem kunnen beschikken, waarmee de aandacht van het publiek kan worden getrokken.
Voor dit doel had ons land de beschikking over het sirenenetwerk van de voormalige organisatie Bescherming Bevolking. Dit sirenenetwerk raakte echter door de jaren steeds meer incompleet. De sirenes waren daarnaast technisch verouderd en in het geheel niet flexibel. Tot slot riep het 'oude' sirenesignaal bij veel mensen een eenzijdige associatie op met het luchtalarm in oorlogstijd.
In maart 1992 besloot het kabinet derhalve tot de aanbesteding en bouw van een nieuw, modern landelijk sirenestelsel, dat voortaan de naam 'waarschuwingsstelsel' zal dragen.
Het waarschuwingsstelsel is eigendom van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en is in 1997 in gebruik gegeven aan de regionale brandweren.
Voordelen van het nieuwe waarschuwingsstelsel
De voordelen van het nieuwe waarschuwingsstelsel zijn onder meer :
- Een betere dekking ( een uitvloeisel van de Post-Seveso-richtlijn)
- Moderne en betrouwbare techniek
- Flexibiliteit door de mogelijkheid tot het selectief aansturen van de sirenes (individueel, per groep of per cluster)
- Flexibiliteit in het testen van de sirenes; door luid testen of op een stille wijze de sirenes testen, waardoor geluidsoverlast wordt beperkt.
Aansturing van de sirenes van het waarschuwingsstelsel
De sirenes van het waarschuwingsstelsel zijn in gebruik bij regionale brandweren. Deze hulpverleningsorganisaties bedienen de sirenes door middel van een bedienpost, die is gesitueerd in de eigen alarmcentrales van deze organisaties. De feitelijke inzet van het stelsel in ramp of crisissituaties is in handen van de lokale autoriteiten, die als eerste de verantwoordelijkheid dragen voor de lokale rampenbestrijding. De uiteindelijke bevoegdheid om te beslissen of en wanneer het systeem wordt ingezet is gebaseerd op een concept van delegatie.
De aansturing van de sirenes geschiedt draadloos via een radiosignaal van een verbindingsnetwerk van de brandweerorganisatie, het zogenaamde brandweerverbindingsnet 3.a.
Nadere bijzonderheden over het nieuwe stelsel
De sirenes van het waarschuwingstelsel staan op masten en op daken. De meeste sirenes staan op 18 meter masten, maar met name in de grote steden zijn ook sirenes op daken geplaatst. De definitieve keuze voor de plek en de uitvoering van de sirene wordt in nauw overleg met de regionale brandweer en de betrokken gemeente gemaakt.
Voorheen was voor ieder sirene een bouwvergunning noodzakelijk, maar sinds 1999 is de sirene bouwvergunningvrij. BZK sluit voor iedere sirene wel een overeenkomst met de eigenaar van het perceel of het gebouw, waarop de sirene is geplaatst.
Het nieuwe net is rijkseigendom en BZK draagt zorg voor het onderhoud gedurende de 20- jarige levensduur van het stelsel. De regionale brandweren zijn verantwoordelijk voor een adequate dekking van hun stelsel in de betreffende regio.
Wat te doen als de sirene gaat?
Het nieuwe systeem is bedoeld om de bevolking te waarschuwen voor de gevolgen van rampen en/of zware ongevallen. Als de sirene gaat dient men naar binnen te gaan, deuren en ramen te sluiten en de radio en/of tv aan te zetten.
Als de collectieve aandacht eenmaal is gevangen, kunnen de verantwoordelijke autoriteiten de burgers via radio en tv aanwijzingen geven omtrent het meest wenselijke gedrag onder de gegeven omstandigheden.
Tot nu toe zijn de sirenes in 5 afzonderlijke incidenten door de betrokken regionale brandweren gebruikt.
Overzicht van het nieuwe waarschuwingsstelsel
Met de afronding van het initiële project in 1997 zijn er 3800 sirenes in Nederland in gebruik genomen.
Een evaluatie van de dekking en beschikking van het stelsel in de jaren erna heeft aangetoond, dat het stelsel verder verdicht moet worden. Met name de nieuwe (stedelijke) woongebieden (nieuwe uitbreidingswijken en VINEX-locaties) waren nog niet voorzien van sirenes.
In opdracht van het ministerie van BZK zijn er de afgelopen jaren 375 sirenes bijgeplaatst, zodat het aantal sirenes thans op 4175 sirenes staat. In 2006 worden er nog eens 100 sirenes door BZK worden bijgeplaatst.
