Sprzedawali broń do Iranu na... eBayu

Po trwającym zaledwie pięć tygodni procesie sąd ogłosił wczoraj wyrok w tej sprawie: Mohsen Akhavan Nik będzie musiał odsiedzieć aż pięć lat w więzieniu, zaś jego syn Mohammad Akhavan Nik i wspólnik Nithish Jaisha – po dwa i pół roku. Wszyscy oskarżeni uciekli z Iranu w 1995 roku i wkrótce później otrzymali azyl polityczny w Zjednoczonym Królestwie. Żaden z nich nie przyznał się do winy: zgodnie podtrzymują, że części z amerykańskich myśliwców były im potrzebne do wyposażenia ambulansów ratowniczych.

Mechanizm przemytu objętych embargiem części był prosty. Persowie najpierw wyszukiwali części myśliwca na eBayu, dokonywali zakupu, po czym towar był przesyłany na Florydę. Dzięki temu kontrahenci nie musieli występować o żadne pozwolenia na eksport czy licencje. Tam towar był przepakowywany i dzięki sfałszowanym dokumentom, które sugerowały pokojowe wykorzystanie ładunku, przez Rumunię, Hongkong i Wielką Brytanię trafiał do Iranu.

Przemytniczy proceder wykryli brytyjscy celnicy ze stołecznego lotniska Heathrow, których zaskoczył wygląd rzekomo przeznaczonych do celów medycznych butli z tlenem. Władze celne były pod wrażeniem misternej konstrukcji całego spisku. – Byli świetnie zorganizowani – podkreśla Peter Millroy z brytyjskiego urzędu celnego.

Pomysłowe trio sprowadzało przede wszystkim części do nieco już przestarzałego myśliwca F-14 – rozsławionego w świecie przede wszystkim filmem „Top Gun”. Irańska armia do dziś jednak używa przestarzałych maszyn: F-14 Tomcat, F4 Phantom, F5 Tiger i śmigłowców Cobra. Większość tego sprzętu została zakupiona jeszcze w latach 70., za czasów rozbudowanego programu zbrojeń szacha Mohammada Rezy Pahlawiego. Iran był wówczas – obok Turcji i Iraku – czołowym krajem wymierzonego w Związek Sowiecki Paktu Centralnego. W hangarach irańskich baz wojskowych stoi ok. 520 amerykańskich samolotów.

Dziś Teheran jest w stanie utrzymać ten arsenał na chodzie wyłącznie dzięki nielegalnemu przemytowi części. Tymczasem w większości krajów zachodnich obowiązuje embargo na dostawy uzbrojenia do Iranu. Wielka Brytania nałożyła takie sankcje w latach 80., w czasie wojny irańsko-irackiej.