Христианизм
Христианизм диэн монотеист итэҕэл, Саҥа Кэриэскэ бэриллибит Исус олоҕун уонна үөрэтиилэрин тутуhар.
Сүгүрүйээччилэрин, христианнар, итэҕэйиилэринэн Исус Таҥара уола уонна Мессия (Христос). Ол туhунан Дьэбэриэй Библията билгэлээбитэ. Христианнар көрүүлэринэн, Исус Христос үөрэтээччи, үтүө сигили олох холобура, Таҥара сирэйдээhинэ уонна киhи аймах өрүһүйээччитэ уонна кини туhугар өлбүт уонна кинини айыыттан быыhаары тиллибит. Христианнар итэҕэйиилэринэн, Исус халлааҥҥа өрө тахсыбыт уонна үгүс үөрэтиилэр этэллэринэн Исус тыыннаахтары уонна өлбүттэри сууттуу, батыhааччыларыгар мэлдьи бүппэт олоҕу бэлэхтии төннүөхтээх.
Иудаизм уонна Ислам курдук, Христианизм Абрам итэҕэлэ буолар. Аан бастаан Сир ортотунааҕы байҕал регионун илин өттүгэр үөскээбит, элбэх дьэбэриэй секталарыттан биирдэстэрэ этэ. Онтон ыла сүгүрүйээччилэрин ахсаана улаатан, 4 үйэҕэ Ром империятын сүрүн итэҕэлэ буолбута. Христианизм Орто үйэлэргэ Эуропаҕа, Орто Илиҥҥэ, Хоту Африкаҕа уонна Индия сорох өттүгэр тарҕаммыта. Улуу география арыйыыларын кэмигэр, миссионердааhын уонна колонизация нөҥүө Америкаларга уо.д.а. аан дойдуга киэҥник тарҕаммыта.
21 ү. саҥатыгар аан дойдуга 1.5 — 2.1 млрд кэриҥэ христиан баар.