Ne Okudum

Georges Perec Yaşam Kullanma Kılavuzu adlı kitabına Jules Verne’nin Michel Strogoff romanından bir cümleyi anarak başlamış:

“ Bak, bütün gözlerinle bak.”

Kitap boyunca baktım, bütün gözlerimle baktım. Kaçırdığım bir çok şey olduğunu/kaldığını, ama gördüklerimin beni dehşete düşürdüğünü, böyle bir deha karşısında bir kez daha şapka çıkardığımı söyleyerek başlamak istiyorum konuya. Enis Batur “Perec Kullanma Kılavuzu” adlı kitabı boşuna yazmamış. Hatta bir de belki “Yaşam Kullanma Kılavuzu Okuma Kılavuzu” yazılmalı. Çünkü kitabı bitirdiğimden beri bu kitabı nasıl yazabileceğimi düşünüyorum ve hala da bulamadım.

…

Bir Hop-Çiki-Yaya Polisiyesi

Mehmet Murat Somer’ in literatürümüze kazandırdığı Hop-Çiki-Yaya polisiyelerinin son kitabı Kader’ in Peşinde, okurken beni yine kopardı.

Kitabın konusunda geçmeden önce biraz Hop-Çiki-Yaya polisiyelerinden bahsetmek istiyorum. Kitaplar polisiye olmasına polisiye ama, kahramanları, öyle çok da alışık olduğumuz kahramanlardan değil. Serinin baş rolünde ve merkezinde, isteyerek ya da istemeyerek esrarengiz olayların ortasında kalan, amatör dedektif Burçak Veral var. Kendisinin esas adı nedir onu hiç öğrenemiyoruz.

Ne ufak bir lekeleri…Ne de en ufak bir kusurları vardı…
Ve ne de en ufak bir günahları…
Ama onların saflığı kötülüğün saflığıydı…

Bir Ermeni klisesinde işlenen cinayet bir çok olayın, başka cinayetlerin ve sıradışı bir ortaklığın tetikleyicisi olacaktı. Biri emekli tecrübeli bir polis, olaylara karışmasındaki tek sebep, ilk cinayetin kendi kilisesinde işlenmiş olması, diğeri Emniyetin Çocuk Bürosunda çalışan eroin bağımlısı genç bir polis. Bu ortaklık pek çok sırrı çözmeli ve cinayelerin arkasındaki gizemi ortadan kaldırmalıydı.

Okumaya başladığınızda elinizden bırakamayacağınız bu kitabın yazarı ne acıdır ki, bu kitabın basıldığını dahi görmemiştir. İsveçli yazar Steig Larsson 2004 yılının Kasım ayında vefat etmiştir. Öldüğünde geride Milenium Üçlemesi diye bilinen, basılmaya hazır 3 kitap bırakıyordu. Sağlığında bu kitapların basılması için, ancak ölümüne yakın belli belirsiz bir çaba içine girdiği iddia edilmektedir. Vefatından sonra basılan ilk kitap İsveç’te satış rekorları kırması üzerine, pek çok dile çevrilmiş ve satışa sunulmuştur. İlk kitaptan sonra serinin devamı olan The Girl Who Played with…

Galatasaray’a yolum düştükçe Can Yayınları’na uğrar, üst katına çıkıp “ucuzca” bölümüne şöyle bir göz atarım.  Yayınevi değişen veya sırf satışı iyi olmadığından artık yayını yapılmayacak olan kitapları burada komik fiyatlara bulmak mümkün oluyor. İşte o kitaplar arasından aldığım, İngiliz casus romanları yazarı Ambler’e ait bir hızlı polisiye romandı bu kitap. Bu aralar polisiye , gerilim romanlara merak sardım, yollarda ancak bunları okuyabiliyorum. Sevgili okur arkadaşlarımdan toplu taşım araçlarında fasikül fasikül kitap okuyanları burada saygı ile anıyorum.

Tunus’un sıcak ve durağan atmosferinde, birbirinden alabildiğine farklı birkaç karakterin amaçsız birliktelikleri sırasında gerçekleşen ölümler, kendilerini sorgulamaları ve  aralarındaki ilişkilere etkileri üzerine bir suç romanı.  Particia Highsmith bu kitabında da cinayetten çok  kadınlar, ilişkiler, aşk, ihanet, suçluluk, vicdan azabı gibi bir çok konuya değinmiş. Yazar cesurca Araplar, İsrail, Amerikalılar, Avrupalılar, değer yargıları, hayata bakışları  ve birbirleri hakkındaki düşünceleri hakkındaki farklı fikirleri de yazmış.

Kitabın kahramanı Howard Ingham Amerikalı bir yazardır, bir senaryo ile ilgili olarak yönetmeni ile buluşmak ve çalışmak için…

“Benim adım Sherlock Holmes, benim işim başkalarının bilmediklerini bilmektir”

Kafa ya da yürek yoran ağır metinlerden sonra, benim için, bir yaz günü güneş almayan serin evime girip, bütün gün ayakkabıların içinde pişen ayaklarımla buz gibi yerlere basmak gibidir Sherlock Holmes okumak.

Bir Amerikalının İngiltere’de biten müthiş aşk ve intikam hikâyesinin anlatıldığı bu kitapta aynı zamanda Watson ve Holmes ‘ün tanışmalarına da şahit oluyoruz. Daha fazlasını yazamıyorum, hepimizin bildiği gibi bu tür kitaplar aslında sonu için okunan kitaplardır.

Patricia Highsmith’in diğer kitapları gibi, bir suç bir cinayet romanı olmasına rağmen, türünün dışına taşan bir romandı. Yazarın okuduğum bu ikinci kitabı, diğer kitaplarını da okuyacağımdan emin olmamı sağladı. Detaylar, karakterler, diyaloglar, tepkiler, zengin ve tutarlıydı. Sadece cinayetle ilgili değil, suçluluk ile ilgili bir çok soru oluşturdu kafamda.  Kitabı çok beğendim ve El Sürçmesi’ni tatilde okumak üzere ayırdım.

Beceriksiz; Ripley adlı  tanınmış karakterin yaratıcısı Amerikalı kadın yazar Patricia Highsmith’in 1954 tarihli polisiye romanı. Polisiye romanlar aslında cinayet romanıdır, suç ve suçluluk duygusundan çok, karakterlerin suç işleyecek hale gelişinin psikolojik çizgisini veya delil ve katil arayışını (Agatha Christie romanlarında olduğu gibi) anlatırlar. Ancak Patricia Highsmith hem kurgu hem de diyaloglar bakımından cinayetin kendinden çok ruhtaki izi ile ilgilendiğini belli ediyor.

Kitabı sabit fikir (!) sitesinde görüp, yanındaki 1001 roman işaretinden dolayı okumak istedim. 1001 roman notunda    “… Roman, casus romanları için bir formül oluşturması açısından önemlidir.  Araba kovalamacalar, özenli kılık değiştirmeler ve bir felaketi önleme görevi. Konunun dramatik dönüşleri, her bir olası müttefikin aynı zamanda olası bir düşman olduğu paranoyak hissine dayanır…” içerikli daha da detaylandırılmış, üstelik büyük üstat Alfred Hitchcock tarafından filme çekilmiş kitabı okumak istedim.

Fakat, hey hat, bütünüyle hayal kırıklığına uğradım. Aslında satır aralıklarının genişliğinden, harflerin puntosundan ve kitabın sayfa…

Bu tür kitaplardan hoşlanmayacağımı düşünüp önyargılı davrandığımı bu kitabı okuduğumda anladım. Bir ölüm makinası olan ana karakteri Nicholai Hel , oldukça başarılı betimlenmiş. Olaylar oldukça sürükleyici bir dille anlatılıyor. Özgün bir karakter ve kurguyla, insanı meraklandıran ve hayrete düşüren bir kitap olduğunu düşünüyorum. Kitabın konusu, profesyonel bir terörist olan aynı zamanda uzakdoğu felsefesini benimsemiş Nicholai Hel ‘in, emekliğe ayrılıp yaşadığı yerden çıkartılarak yeni bir kavganın içine çekilmesidir.