Dzwony Katedry na Wawelu » Królewski Dzwon Zygmunt

Ten spiżowy kolos został odlany w Krakowie w 1520 roku przez ludwisarza z Norymbergii – Hansa Behema i zawieszony na specjalnie do tego celu nadbudowanej starej wieży obronnej Zamku Królewskiego na Wzgórzu Wawelskim. Pierwszy raz dźwięk Dzwonu Zygmunt krakowianie usłyszeli 13 lipca 1521. Fundatorem dzwonu był król Zygmunt I Stary, w zamyśle którego „nie tylko Bogu Najwyższemu, ale także na chwałę domu Jagiellonów i Królestwa Polskiego miał dzwonić”. W czasach niewoli urósł do rangi jednego z najważniejszych symboli narodowych.

W górnej części kielicha widnieje łacińska inskrypcja :

DEO OPT[IMO] MAX[IMO] AC VIRGINI DEIPARAE SANCTISQVE PATRONIS SVIS DIVVS SIGISMVNDVS POLONIAE REX|CAMPANAM HANC DIGNAM ANIMI OPERVMQVE AC GESTORVM SVORVM MAGNITVDINE FIERI FECIT ANNO SALVTIS a poniżej data MDXX.

 

Plakieta ze św. Stanisłwem - fragment Dzwonu ZygmuntInskrypcję tą można tłumaczyć na język polski następująco: BOGU NAJLEPSZEMU, NAJWIĘKSZEMU I DZIEWICY BOGARODZICY, ŚWIĘTYM PATRONOM SWOIM, ZNAKOMITY ZYGMUNT KRÓL POLSKI TEN DZWON GODNY WIELKOSCI UMYSŁU I CZYNÓW SWOICH KAZAŁ WYKONAĆ ROKU ZBAWIENIA 1520. Poniżej napisu znajdują się dwie plakiety. Z jednej strony jest to wyobrażenie św. Stanisława, z drugiej św. Zygmunta – króla Burgundii, w pełnej zbroi oraz płaszczu z insygniami władzy monarszej. Po obu stronach plakiet znajdują się godła państwowe Rzeczpospolitej Obojga Narodów , orzeł w koronie i litewska pogoń. Poniżej znajduje się imię i nazwisko Behema w języku łacińskim i niemieckim oraz jego gmerk (znak) i rok wykonania dzwonu.

Wewnątrz kielicha, na żelaznym uchwycie, wisi piękne gotyckie serce zawieszone na pasie z wołowej skóry, który to pas w najgrubszym miejscu składa się z dwunastu warstw. Serce składa się z ucha, trzonu oraz kuli, Plakieta ze św. Zygmuntem - fragment Dzwonu Zygmunt która bezpośrednio uderza w kryzę tj. najgrubsze miejsce kielicha dzwonu. Na końcu znajduje się ogon, który stanowi swoisty napęd serca i nadaje mu odpowiednią prędkość. Serce Zygmunta, jak smyczek w skrzypcach, wzbudza ton tego wspaniałego instrumentu zwanego idiofonem, wydobywając z niego dźwięk Fis-w oktawie wielkiej.

Można śmiało powiedzieć, że Zygmunt jest królem polskich dzwonów i władcą polskich serc. Jest instrumentem, który nieprzerwanie od pół tysiąca lat wygrywa znaki czasu ściśle związane z historią nie tylko naszego Narodu, ale także Europy. To przecież w chwili jego narodzin Rzeczpospolita Jagiellonów odgrywała główną rolę w polityce krajów leżących w sercu naszego kontynentu a wpływ jej sięgał po jego krańce. Później, w trudnych czasach niewoli, kiedy zaborcy postarali się nie tylko o wymazanie nazwy Polski z mapy Europy, ale także świadomie zniszczyli nasze regalia, Dzwon Zygmunt stał się jednym z naszych narodowych symboli.

DANE TECHNICZNE DZWONU ZYGMUNTA

Dzwon Zygmunt

Wymiary:

A.Średnica klosza – 242 cm
B.Wysokość klosza z koroną – 241 cm
C.Całkowita wysokość dzwonu- 460 cm
D.Rozpiętość jarzma dębowego – 308 cm
E.Długość serca – 220 cm

Ciężary:

klosz z brązu – 9.650 kg
dębowe jarzmo z okuciami – 2.160 kg
serce z pasem – 365 kg
pozostałe elementy – 425kg
całkowity ciężar dzwonu -12.600 kg

Informacje użytkowe:

napęd – 12 dzwonników
ton podstawowy – Fis
zasięg słyszalności – 30 kilometrów

STARE SERCE DZWONU “ZYGMUNT”

 Stare serce Dzwonu ZygmuntOryginalne, pierwsze serce dzwonu wykuto z żelaza. Ma 218,5 cm długosci, a waży 323 kg. Pierwszy raz uderzyło w klosz Zygmunta 13 lipca 1521 roku na uroczystość św. Małgorzaty. Służyło 479 lat wykonując w tym czasie około 12 milionów uderzeń. W XIX wieku trzykrotnie pękało i było naprawiane. Ostatni raz biło w klosz Zygmunta w Boże Narodzenie 2000 roku i wtedy też stwierdzono jego czwarte pękniecie. Uszkodzone serce zostało zastąpione nowym, które bije od 14 kwietnia 2001 roku.

Kiedy bije Dzwon "Zygmunt":