Maksimum Yağışlar Şiddet ve Tekerrür Analizleri
Günümüzde can ve mal kayıplarına neden olan sel ve taşkınların kontrolü, her çeşit su yapısı (baraj, gölet, sulama ve drenaj kanalları, kanalizasyon vb.) tasarımında, taşkın kontrol işlerinin planlama ve projelendirilmesi, mevcut kaynakların optimal kullanımı göz önünde bulundurularak yapılmaktadır. Bu durum yağış değerlerinin güvenilir biçimde toplanması ve geleceğe yönelik doğru biçimde tahmin edilmesi gereğini ortaya çıkarmaktadır.
Türkiye Maksimum Yağışları ve Tekerrür Analizlerinde en az 10 yıl güvenilir gözlemi olan plüviyograflı(yazıcı yağışölçer) istasyonlarımızın yağış verileri kullanılmaktadır.Yıllık olarak standart zamanlardaki (5, 10, 15, 30 dak, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 12, 18 ve 24 saat) maksimum yağış değerleri tespit edilir. Yağış-Şiddet-Süre Tekerrür analizleri yapılarak 2, 5, 10, 25, 50 ve 100 yıllık tekerrür periyotlarında olması muhtemel yağış miktarı hesaplanır. Bu hesaplamalarda kullanılan olasılık yoğunluk fonksiyonları ve formülleri aşağıda verilmektedir. Yağışların çeşitli büyüklükleri ve bunların frekansları arasındaki ilişkiyi veren yağış frekans değerleri, diziye en iyi uyan olasılık dağılım fonksiyonlarının Khi Kare ve Kolmogrov-Simirnov uygunluk sınamalarından geçirilerek belirlenmesiyle gerçekleşmektedir.
Belirli zaman içinde belirli miktarda su bırakan yağışları Şiddetli Yağış olarak tanımlanır ve aşağıdaki formülle ifade edilir.
Standart zamanlardaki hesaplanan şiddetli yağış eşik miktarları aşağıda verilmektedir.
| Süre (dk) | Yağış Miktarı (mm) | Süre (dk) | Yağış Miktarı (mm) |
|---|---|---|---|
| 5 | 5.0 | 240 | 33.2 |
| 10 | 7.1 | 300 | 36.7 |
| 15 | 8.6 | 360 | 39.7 |
| 30 | 12.2 | 480 | 44.7 |
| 60 | 17.1 | 720 | 52.0 |
| 120 | 24.0 | 1080 | 58.1 |
| 180 | 29.0 | 1440 | 60.0 |
Standart Zamanlardaki Ekstrem Yağışlar
Ülkemizde standart zamanlarda görülen en yüksek yağış miktarları, yer ve tarihlerini içeren tablo aşağıda verilmiştir.
| Süre (dk) | Miktar (mm) | Yer | Tarih |
|---|---|---|---|
| 5 DK | 50,5 | HOPA | 07.07.1988 |
| 10 DK. | 60.6 | HOPA | 08.07.1988 |
| 15 DK. | 70.7 | HOPA | 09.07.1988 |
| 30 DK. | 90.9 | HOPA | 10.07.1988 |
| 1 SA. | 131.0 | ANTALYA | 03.11.1995 |
| 2 SA. | 180.5 | ANTALYA | 04.11.1995 |
| 3 SA. | 230.9 | MARMARİS | 11.12.1992 |
| 4 SA. | 332.3 | ANTALYA | 04.11.1995 |
| 5 SA. | 374.3 | ANTALYA | 04.11.1995 |
| 6 SA. | 390.3 | ANTALYA | 05.11.1995 |
| 8 SA. | 410.4 | ANTALYA | 06.11.1995 |
| 12 SA. | 428.1 | ANTALYA | 07.11.1995 |
| 18 SA. | 464.8 | MARMARİS | 10-11.12.1992 |
| 24 SA. | 466.3 | MARMARİS | 10-11.12.1992 |
2012 Yılı Standart Zamanlardaki Maksimum Yağışlar
2012 yılında standart zamanlarda en yüksek yağış değerleri, Samandağ, Osmaniye, Giresun, Muğla, Rize ve Marmaris’te gerçekleşmiştir. Samandağ Meteoroloji İstasyonunda Haziran ayında 5 dk’da 18.5 mm yağış düşerken, Marmaris Meteoroloji İstasyonunda Ocak ayında 24 saatte 236.5 mm yağış görülmüştür.
| İSTASYON | TARİH | BAŞLAMA | BİTİŞ | DEVAM (Dakika) | MİKTAR (mm) | ŞİDDET (mm/dk) | VERİM (l/snHa) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| SARIYER | 23.10.2012 | 00:32 | 00:37 | 5 | 19,4 | 3.880 | 646.7 |
| SARIYER | 23.10.2012 | 00:32 | 00:42 | 10 | 21,9 | 2.190 | 365.0 |
| ÇANAKKALE | 17. 5.2012 | 13:02 | 13:17 | 15 | 29,1 | 1.940 | 323.3 |
| DİKİLİ | 28.5.2012 | 05:27 | 05:57 | 30 | 47,2 | 1.573 | 262.2 |
| DİKİLİ | 28.5.2012 | 05:22 | 06:22 | 60 | 64,3 | 1.072 | 178.6 |
| HOPA | 22.9.2012 | 08:04 | 10:4 | 120 | 94,7 | 0.789 | 131.5 |
| HOPA | 23.9.2012 | 02:22 | 05:22 | 180 | 119,8 | 0.666 | 110.9 |
| HOPA | 23.9.2012 | 01:07 | 05:07 | 240 | 132,9 | 0.554 | 92.3 |
| HOPA | 23.9.2012 | 00:17 | 05:17 | 300 | 149,7 | 0.499 | 83.2 |
| HOPA | 23.9.2012 | 00:14 | 06:14 | 360 | 157,2 | 0.437 | 72.8 |
| HOPA | 22.9.2012 | 08:02 | 16:02 | 480 | 179,0 | 0.373 | 62.2 |
| HOPA | 22.9.2012 | 08:02 | 20:02 | 720 | 181,6 | 0.252 | 42.0 |
| HOPA | 22-23.9.2012 | 11:52 | 05:52 | 1080 | 234,5 | 0.217 | 36.2 |
| HOPA | 22-23.9.2012 | 08:02 | 08:02 | 1440 | 340,5 | 0.236 | 39.4 |
©MGM, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, 1998-2014
26
Kütükçü Alibey Caddesi No:4 06120 Kalaba, Keçiören/ANKARA TEL:+90 312 359 75 45 FAKS:+90 312 360 25 51