Slovenia
Republika Slovenija
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Slovenia esas mikra-stato qua jacas en suda Europa. Lua vicina landi esas:
Lua litoro havas aproxime 47 km.
Bazala fakti pri Slovenia.
Historio[redaktar | edit source]
 |
Videz anke: Historio di Slovenia. |
Dum lua historio, Sloveniana teritorio esis parto di diferenta stati. Dum 14ma yarcento, Slovenia divenis parto di Habsburg-imperio, di qui teritorii formis, pose, Austrian imperio, inter 1815 e 1866. Sloveniani lore habitis la regioni di Kranjska, Goriška in Gradiščanska e parto di Istria. Kelka Sloveniani anke habitis l'Otoman imperio.
De frua 18ma yarcento til frua 19ma yarcento Slovenia experiencis un periodo di paco, kun pasabla ekonomiala kresko. L'urbo di Trieste esis deklarita libera portuo ye 1718, kreskanta l'ekonomio di la regiono. Ye 1848, nacionala movo nomita Zedinjena Slovenija aparis en regiono. Kun Komenco di Unesma mondomilito, Slovenia restis en fronto di kombato inter Italiani ed Austriani.
Kun fino di l'unesma mondomilito, Slovenia unionis kun Serbia e Montenegro por formacar la Rejio di Serbiani, Kroatiani e Sloveniani, pos rinomizita Yugoslavia, kontre la deziro di 70% de Sloveniana parlamentisti. Tamen, Sloveniani mantenis kelka kulturala autonomeso en la rejio, e pose en la republiko di Yugoslavia. Opozite, Sloveni en Italia, Austria e Hungaria sufris koakti por asimileso, e kelkafoye violenta persekuti.
Dum la duesma mondomilito Slovenia invadesis e dividesis komplete da Nacionalsocialista Germania, Italia e Hungaria. En centrala Slovenia, okupita da Italiani, kreesis la Nacionala Fronto por Libereso, qua formacis partizani por kombatar kontre nacionalsocialisti. Ica kreis la strukturo por futura Sloveniana stato en Yugoslavana federuro. Kande la milito finis Yugoslavia divenis komunista stato, e Slovenia divenis un di la republiki de la Republiko Socialista Federala di Yugoslavia.
Slovenia deklaris sua nedependo ye la 25ma di junio 1991 e pos 10-dii milito, okuris armistico. Lasta Yugoslaviana trupi livis lando en oktobro 1991. Em decembro sam yaro lando adoptis lua konstituco.
Europana Uniono agnoskis Sloveniana nedependo en 1992, e lando divenis membro di Unionita Nacioni en mayo sam yaro. Ye 1 di mayo 2004 Slovenia divenis membrostato di EU.
Politiko[redaktar | edit source]
Slovenia esas parlamentala republiko. La prezidanto esas la chefo di stato, ed elektesas dal populo por 5-yara periodo. La chefministro esas la chefo di guvernerio, selektita da prezidanto ed elektita da parlamento.
La parlamento (Državni Zbor) havas 90 membri, qui elektesas dal populo por 4-yara periodo. Sloveniana konstituco adoptesis en 23 di decembro 1991 e til nun ol sufris quak emendi.
Geografio[redaktar | edit source]
La mezvalora altitudo di Slovenia esas 557 metri. La maxim alta monto di lando esas Triglav, kun 2,864 metri. Cirkum 50% de la lando kovresas da foresti.
Ekonomio[redaktar | edit source]
|
Videz anke: Ekonomio di Slovenia. |
Slovenia adoptis Euro kom monetaro ye la 1ma di januaro 2007. Lando havas la maxim alta KLP per persono inter la landi qui eniris EU pos 2004.
Demografio[redaktar | edit source]
Plu kam 83% de la populo esas Sloveni, e 8,9% ne deklaris lua raso, segun 2002 demografiala kontado. Ye 2007 averajala viv-esperajo esis 74,6 yari viri e 81,8 yari mulieri[2]. Cirkum 12,4% de la populo naskis exterlande, segun statistiki ye 2008[3]
Segun demografiala kontado 2002, katolikismo esis religio por 57,8% di totala populo. Altra religii esas Islamani (2,4%, precipue kun l'enmigro di Bosni) e ortodoxi (2,2%). Evangeliala ed altri Kristani esis 1,6%. Cirkum 10% deklaris su ateisti.
La maxim granda urbo esas Ljubljana, chef-urbo di lando. Altra du importanta urbi esas Maribor e Kranj.
Kulturo[redaktar | edit source]
L'unesma libri en Sloveniana linguo esis Abecedarium, imprimita en 1550. Kelka importanta autori en Sloveniana:
- poeti France Prešeren, Oton Župančič, Edvard Kocbek, e Aleš Šteger.
- skribisti Ivan Cankar, Vladimir Bartol, Alojz Rebula, Drago Jančar.
En la muziko lando havis importanta kompozisti, kom Jacobus Gallus, Janez Krstnik Dolar, Giuseppe Tartini (naskinta en Istria) ed en 20ma yarcento, Bojan Adamič.
Referi[redaktar | edit source]
- ↑ Populo di Slovenia ye 1 di oktobro 2010
- ↑ Complete life table for the population of Slovenia, 2007 Statistical Office of the Republic of Slovenia, 2009
- ↑ Vsak osmi prebivalec Slovenije priseljenec :: Prvi interaktivni multimedijski portal, MMC RTV Slovenija
Extera ligili[redaktar | edit source]
- Slovenia.si Your gateway to information on Slovenia
- Guverno di la Republiko di Slovenia
- Monti en Slovenia
| Nuna stati qua esis parto di anciena Yugoslavia |  |
|---|---|
| Bosnia e Herzegovina | Kroatia | Republiko Macedonia | Montenegro | (Serbia e Montenegro) | Serbia | Slovenia | Kosovo | |
 |
|
 |
|---|---|---|
| Membrostati: | Austria – Belgia – Bulgaria – Chekia – Chipro – Dania – Estonia – Finlando – Francia – Germania – Grekia – Hispania – Hungaria – Irlando – Italia – Kroatia - Latvia – Lituania – Luxemburgia – Malta – Nederlando – Polonia – Portugal – Rumania – Slovakia – Slovenia – Suedia – Unionita Rejio | |
| Negocianta stati: | Islando - Montenegro – Republiko Macedonia – Serbia – Turkia | |
| Peticionanta stati: | Albania | |
| Potenciala kandidati: | Bosnia e Herzegovina - Kosovo | |
 |
|
|---|---|
| Albania | Andora | Austria | Belgia | Bielorusia | Bosnia e Herzegovina | Bulgaria | Chekia | Dania | Estonia | Finlando | Francia | Germania | Grekia | Gruzia | Hispania | Hungaria | Irlando | Islando | Italia | Kroatia | Latvia | Liechtenstein | Lituania | Luxemburgia | Macedonia | Malta | Moldova | Monako | Montenegro | Nederlando | Norvegia | Polonia | Portugal | Rumania | Rusia | San Marino | Serbia | Slovakia | Slovenia | Suedia | Suisia | Ukrainia | Unionita Rejio | Vatikano | |
| dependanta teritorii: Alando | Faero | Gibraltar | Guernsey | Jersey | Man-Insulo | Svalbard e Jan Mayen | |
