1893

< | 18. vijek | 19. vijek | 20. vijek | >
< | 1860-e | 1870-e | 1880-e | 1890-e | 1900-e | 1910-e | 1920-e | >
<< | < | 1889. | 1890. | 1891. | 1892. | 1893. | 1894. | 1895. | 1896. | 1897. | > | >>

1893 u drugim kalendarima

Gregorijanski	1893 MDCCCXCIII
Ab urbe condita	2646
Islamski	1310 – 1311
Iranski	1271 – 1272
Hebrejski	5653 – 5654
Bizantski	7401 – 7402
Koptski	1609 – 1610
Hindu kalendari
- Vikram Samvat	1948 – 1949
- Shaka Samvat	1815 – 1816
- Kali Yuga	4994 – 4995
Kineski
- Kontinualno	4529 – 4530
- 60 godina	Yin Voda Zmija (od kineske N. g.)
Holocenski kalendar	11893
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1893 (MDCCCXCIII) bila je redovna godina koja počinje u nedjelju po gregorijanskom, odn. redovna godina koja počinje u petak po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru (linkovi pokazuju godišnje kalendare).

Događaji

Januar/Siječanj

• 8. 1. - Uz Antarktik otkriven Otok Dundee.
• 17. 1. - Havajski Komitet bezbednosti zbacio kraljicu Liliuokalani uz pomoć američkih marinaca i mornara.
• januar-februar - Bivši kralj Milan i Natalija se sastali u Bijaricu.

Februar/Veljača

• 1. 2. - Edison završio gradnju prvog filmskog studija - Black Maria u Nju Džerziju.

Mart/Ožujak

• 2. 3. (18. 2. po j.k.) - Arhijerejski sabor poništio akt iz 1888. o razvodu Milana i Natalije.
• 4. 3. (20. 2. po j.k.) - Krvoproliće u Goračićima u Dragačevu, nakon što je liberalna vlada pokušala da otme opštinu radikalima - desetak mrtvih u intervenciji vojske.

+ Grover Cleveland počinje drugi, neuzastopni, mandat predsednika SAD.

• 9. 3. (25. 2. po j.k.) - Izbori u Srbiji: NRS opet ima većinu, zatim liberali (nevelika razlika u broju mandata), daleko iza naprednjaci.
• 10. 3. - Obala Slonovače postaje francuska kolonija.

April/Travanj

• 6. 4. (25. 3. po j.k.) - Sastala se novoizabrana srpska skupština - radikali i naprednjaci je napuštaju, liberali iskonstruisali sebi većinu.
• 8. 4. - Jak zemljotres u Svilajncu.
• 12. 4. - Njemačka Jugozapadna Afrika: Curt von François sa njemačkim i domaćim snagama napao kralja Hendrika Witbooia u Hornkranzu, ubijene žene i djeca.
• 13. 4. (1. 4. po j.k.) - Dvorski puč: Kralj Aleksandar Obrenović se uz pomoć vojske proglasio punoletnim i zbacio namesništvo i vladu; raspuštena i skupština. Novu vladu sastavlja radikal Lazar Dokić (predsednik Državnog saveta i bivši kraljev vaspitač).
• 17. 4. - Krvoproliće u belgijskom Monsu tokom generalnog štrajka, parlament kasnije odobrava univerzalno muško pravo glasa.
• 18. 4. - Neuspela srpska peticija Zemaljskoj vladi BiH protiv naredbe iz '92 o postavljanju učitelja uz odobrenje vlasti.

Maj/Svibanj

• 1. 5. - 30. 10. - Svjetska izložba 1893. u Čikagu - firma Westinghouse osvetlila zdanje naizmeničnom strujom, Tesla prikazao svoje pronalaske.
  • Serijski ubica H. H. Holmes je nalazio svoje žrtve tokom Izložbe.
• 5. 5. - Panika 1893. u SAD počinje krahom njujorške berze (železnica i srebro).
• 6. 5. - Prva izložba knjiga u Beogradu.
• 10. 5. - Vrhovni sud SAD presudio da je paradajz/rajčica povrće.
• 30. 5. (18. 5. po j.k.) - Izbori u Srbiji: radikali osvajaju preko 88 % glasova, uz bojkot liberala.

Jun/Lipanj

• 20. 6. - Lizzie Borden oslobođena optužbe da je ubila roditelje.
• 22. 6. - Tokom manevara kod Libana sudarili se britanski brod HMS Victoria potonuo nakon sudara sa HMS Camperdown, poginulo 358 ljudi uključujući kontra-admirala Georgea Tryona.

Jul/Srpanj

• 1. 7. - Predsednik Cleveland operisan u tajnosti.
• 6. 7. - Princ Džordž, vojvoda od Jorka (kasnije George V) se oženio Marijom od Teka.
• 11. 7. - Mikimoto Kōkichi proizveo poluloptaste bisere.
• 25. 7. - Zvanično otvoren Korintski kanal.

Avgust/Kolovoz

• 2. 8.? - Kralj Aleksandar Obrenović doneo Uredbu o reorganizaciji srpske vojske kojom je u svakoj diviziji uvedena vazduhoplovna jedinica (danas Dan roda avijacije Vojske Srbije).
• 10. 8. - Osnovana Banca d'Italia.
• 14. 8. - U Francuskoj propisane prve na svetu registarske tablice.
• 15. 8. - Ibadan u Nigeriji postaje britanski protektorat.
• 16. 8. (4. 8. po j.k.) - Srpska skupština podnela tužbu Državnom sudu protiv ministara bivše liberalne vlade Jovana Avakumovića.
• 19. 8. - Zlatibor postao turističko mesto.
• 29. 8. - Patentiran rajsferšlus.

Septembar/Rujan

• 7. 9. (26. 8. po j.k.) - Kralj Aleksandar Obrenović položio venac na Karađorđev grob.

+ Ruski monitor Rusalka potonuo sa 177 članova posade u Finskom zalivu.

• septembar - Druga Pobuna mornarice u Brazilu protiv predsednika Pejšotua.
• 19. 9. - Novi Zeland uveo opće pravo glasa za žene.
• 21. 9. - Braća Duryea prvi put vozili automobil na benzinski pogon u SAD.
• septembar po j.k. - Kralj Aleksandar se u Abaciji (Opatija) sastao sa ex-kraljem Milanom.

Oktobar/Listopad

• 3. 10. - Berberski ratnici napali špansku eksklavu Melilla, počinje Margallov rat (tj. Prva meliljska kampanja).
• 6. 10. - Na beogradskom Dorćolu proradila prva javna elektrana u Srbiji (danas Dan Elektroprivrede Srbije).
• oktobar - U današnjem Zimbabveu počinje tromesečni Prvi Matabele rat.
• 23. 10. - U Solunu osnovana Unutrašnja makedonska revolucionarna organizacija (VMRO).
• 25. 10. - Mehmed Teufik ef. Azabagić imenovan za bosanskog reisu-l-ulemu (do 1909).

Novembar/Studeni

• 3. 11. - Požar i eksplozija na brodu Cabo Machichaco ispred Santandera, 590 poginulih.
• 7. 11. - Anarhista bacio dve bombe u barselonskom pozorištu Liceu, dvadesetak poginulih (odmazda zbog pogubljenja neuspešnog atentatora na gen. Arsenio Martínez-Campos Antóna).
• 11. 11. - Austrijski predsednik vlade Eduard Taaffe prinuđen na ostavku zbog predloga reforme biračkog prava (i spora oko uvođenja slovenskog jezika u celjskim školama) - sledi knez Alfred III. zu Windisch-Grätz (do 1895).
• 12. 11. - Durandova linija: britanski diplomata Mortimer Durand i afganistanski emir Abdur Rahman Khan dogovorili razgraničenje sa Britanskom Indijom.

Decembar/Prosinac

• 5. 12. (23. 11. po j.k.) - Nova srpska vlada: gen. Sava Grujić ("dvorski" radikal) umesto Lazara Dokića (radikali želeli Pašića).
• 9. 12. - Anarhista Auguste Vaillant bacio bombu u francuskom parlamentu, 20 poslanika lakše povređeno - dva dana kasnije donesen prvi od Lois scélérates kojima je ograničena sloboda govora.
• 15. 12. - Francuzi anektirali grad Timbuktu.
• 16. 12. - Premijera Dvořákove Simfonije br. 9 ("Iz novoga svijeta") u Njujorku.
• decembar - Priča Poslednji problem u kojoj gine Šerlok Holms.

+ Grčka država proglasila bankrot.

• 27. 12. (15. 12. po j.k.) - Novi Zakon o Narodnoj banci u Srbiji, predviđena nova novčanica, od 20 dinara sa zlatnom podlogom.

Tokom/tijekom godine

• Dozvoljene srpske škole u skopskom sandžaku.
• Povodom 400-godišnjice štamparije Crnojevića, na Cetinju osnovana Javna državna biblioteka.
• krajem - Velika borba za beogradsku opštinu između dve struje radikala - Milovan Marinković ("Grujićev" radikal) pobedio Kostu Taušanovića.
• Nikola Pašić odneo prevagu nad Lazarom Dokićem u Radikalnoj stranci (izbegnut rascep).
• Laos postaje francuski protektorat.
• 1893-94 - Carinski rat između Nemačke i Rusije, nakon što se Rusija približila Francuskoj.
• Prva verzija Munchovog Krika.
• Mayova trilogija Winnetou.

Rođenja

• 12. 1. - Hermann Göring, pilot, nacistički zvaničnik († 1946)
• 12. 1. - Alfred Rosenberg, nacistički ideolog († 1946)
• 15. 1. - Dragiša Cvetković, predsednik vlade KJ († 1969)

• 3. 2. - Gaston Julia, matematičar († 1978)
• 10. 2. - Jimmy Durante, glumac († 1980)
• 12. 2. - Omar Bradley, američki general († 1981)
• 13. 2. - Ana Pauker, rumunska političarka († 1960)
• 16. 2. - Katharine Cornell, američka glumica († 1974)
• 21. 2. - Andres Segovia, španski gitarist († 1987)

• 9. 3. - Petar Jovanović, srpski geograf i akademik († 1957)
• 26. 3. - Palmiro Togliatti, komunistički političar († 1964)

• 3. 4. - Leslie Howard, glumac († 1943)
• 7. 4. - Allen Dulles, direktor CIA-e († 1969)
• 16. 4 - Ante Antić, hrvatski franjevački svećenik († 1965.)
• 19. 4. - Lojze Dolinar, vajar († 1970)
• 25. 4. - Jovan Palavestra, srpski pisac († 1959)
• 26. 4. - Dragoljub Mihailović, komandant Jugoslovenske vojske u Otadžbini († 1946)
• 27. 4. - Pavle Karađorđević, knez namesnik Kr. Jugoslavije († 1976)
• 29. 4. - Harold Urey, hemičar nobelovac († 1981)

• 8. 5. - Ivo Pevalek, botaničar († 1967)

• 21. 6. - Lav Mirski, hrvatski dirignet († 1968.)
• 30. 6. - Walter Ulbricht, državnik u DDR († 1973.)

• 7. 7. - Miroslav Krleža, (hrvatski književnik († 1981.)
• 19. 7. - Vladimir Majakovski, ruski književnik († 1930.)

• 7. 8. - Vlaho Paljetak, hrvatski šansonijer i skladatelj († 1944)
• 10. 8. - Prežihov Voranc (Lovro Kuhar), književnik († 1950)
• 14. 8. - František Dvorník, istoričar († 1975)
• 17. 8. - Mae West, američka filmska glumica († 1980)
• 22. 8. - Dorothy Parker, pesnikinja († 1967)

• 16. 9. - Albert Szent-Györgyi, fiziolog nobelovac († 1986)

• 14. 10. - Lillian Gish, glumica († 1993)
• 15. 10. - Carol II, kralj Rumunije († 1953)
• 26. 10. - Miloš Crnjanski, srpski književnik († 1977)
• 30. 10. - Roland Freisler, ozloglašeni nacistički sudac († 1945.)

• 8. 11. - Prajadhipok, kralj Sijama († 1941)
• 25. 11. - Jula Ivanišević, jedna od Drinskih mučenica († 1941)

• 4. 12. - August Cesarec, hrvatski književnik († 1941.)
• 6. 12. - Sylvia Townsend Warner, engleska spisateljica
• 26. 12. - Mao Tse-tung, lider NR Kine († 1976)

Smrti

• 17. 2. (5.2. po j.k.) - Toša Jovanović, pozorišni glumac i reditelj (* 1845)
• 5. 3. - Hyppolite Taine, francuski historičar i kritičar (* 1828.)
• 17. 3. - Ljudevit Vukotinović, hrvatski književnik i znanstvenik (* 1813.)
• 4. 5. - Mirko Bogović, hrvatski književnik (* 1816.)
• 19. 5. - Đuro Pilar, hrvatski geolog (* 1846.)
• 6. 7. - Guy de Maupassant, francuski književnik (* 1850.)
• 23. 10. - Aleksandar I Batenberg, bivši knez Bugarske (* 1857)
• 31. 10. (19. 10. po j.k.) - Dimitrije Đurić, general i pisac (* 1838)
• 6. 11. - Petar Iljič Čajkovski, ruski skladatelj (* 1840.)
• 26. 11. - Milan Kujundžić Aberdar, srpski filozof, književnik, političar, akademik (* 1842)
• 13. 12. - Lazar Dokić, zoolog, lekar, profesor, političar (* 1845)