Ουζμπεκιστάν
 |
Αυτό το λήμμα χρειάζεται επιμέλεια ώστε να ανταποκρίνεται σε υψηλότερες προδιαγραφές ορθογραφικής και συντακτικής ποιότητας ή μορφοποίησης. Αίτιο: αυτόματη μετάφραση Για περαιτέρω βοήθεια, δείτε τα λήμματα πώς να επεξεργαστείτε μια σελίδα και τον οδηγό μορφοποίησης λημμάτων. |
Συντεταγμένες: 41°40′00″N 64°04′00″E / 41.6667°N 64.0667°E
| Ουζμπεκική Δημοκρατία
O‘zbekiston Respublikasi
Ўзбекистон Республикаси |
|||
|---|---|---|---|
|
|||
 |
|||
| και μεγαλύτερη πόλη | Τασκένδη 41°16′00″N 69°13′00″E / 41.266667°N 69.216667°E |
||
| Ουζμπεκικά | |||
| Ημιπροεδρικό σύστημα | |||
| Ισλάμ Καρίμοφ Σαβκάτ Μιρζιγιάγιεφ |
|||
| Ανεξαρτησία από την ΕΣΣΔ Ισχύον Σύνταγμα |
1η Σεπτεμβρίου 1991 8 Δεκεμβρίου 1992 |
||
|
• Σύνολο • % Νερό • Σύνορα |
447.400 km2 (57η) 4,9 6.221 km |
||
| Πληθυσμός • Εκτίμηση 2014 • Πυκνότητα |
30.492.800[1] (42η) 68,2 κατ./km2 (142η) |
||
| Α.Ε.Π. (PPP) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή |
77,811 δισ. $[2] (75η) 2.806 $[2] (131η) |
||
| Α.Ε.Π. (Ονομαστικό) • Ολικό (2009) • Κατά κεφαλή |
30,321 δισ. $[2] (84η) 1.093 $[2] (135η) |
||
| ΔΑΑ (2014) |  0,661 (116η) – μεσαία |
||
| Νόμισμα | Ουζμπεκικό σομ (UZS) | ||
| (UTC +5) | |||
| Internet TLD | .uz | ||
| Κωδικός κλήσης | +998 | ||
Το Ουζμπεκιστάν [ʊzˌbɛkɨˈstɑːn ], επίσημα η Δημοκρατία του Ουζμπεκιστάν (ουζμπεκικά: O‘zbekiston Respublikasi ή Ўзбекистон Республикаси) είναι η μόνη διπλά περίκλειστη χώρα στην Κεντρική Ασία. Έχει σύνορα με το Καζακστάν στα δυτικά και βόρεια, με το Κιργιστάν και το Τατζικιστάν στα ανατολικά, και με το Αφγανιστάν και το Τουρκμενιστάν στα νότια. Πριν το 1991, ήταν μέρος της Σοβιετικής Ένωσης.
Κάποτε μέρος της Περσικής Σαμανιδικής και αργότερα της Τιμουριδικής αυτοκρατορίας, η περιοχή κατακτήθηκε στις αρχές του 16ου αιώνα από Ουζμπέκους νομάδες, οι οποίοι ομιλούσαν μια Ανατολική τουρκική γλώσσα. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού του Ουζμπεκιστάν σήμερα ανήκει στην εθνοτική ομάδα των Ουζμπέκων και ομιλεί την Ουζμπεκική γλώσσα, μια γλώσσα από την οικογένεια των Τουρκικών γλωσσών.
Το Ουζμπεκιστάν ενσωματώθηκε στη Ρωσική Αυτοκρατορία τον 19ο αιώνα, και το 1924 έγινε συστατική δημοκρατία της Σοβιετικής Ένωσης, γνωστό ως Ουζμπεκική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία (Uzbek SSR). Είναι ανεξάρτητη δημοκρατία από τις 31 Αυγούστου 1991 (επίσημα, από την 1η Σεπτεμβρίου 1991).
Η οικονομία του Ουζμπεκιστάν βασίζεται κυρίως στην παραγωγή προϊόντων, περιλαμβανομένου του βαμβακιού, του χρυσού, του ουρανίου, του καλίου, και του φυσικού αερίου. Παρά τον διακηρυγμένο στόχο για μετάβαση σε μια οικονομία της αγοράς, το Ουζμπεκιστάν συνεχίζει να διατηρεί άκαμπτο οικονομικό έλεγχο, ο οποίος συχνά απωθούν τους ξένους επενδυτές. Η πολιτική της βαθμιαίας, αυστηρά ελεγχόμενης μετάβασης στην οικονομία της αγοράς έχει παρ' όλ'αυτά παράγει ωφέλιμα αποτελέσματα στην μορφή της οικονομικής ανάκαμψης μετά το 1995. Οι εσωτερικές πολιτικές του Ουζμπεκιστάν στα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ατομικές ελευθερίες συχνά επικρίνονται βαρέως από κάποιους διεθνείς οργανισμούς.[3]
Πίνακας περιεχομένων
Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Ουζμπεκιστάν έχει έκταση 447.400 τ.χλμ.. Είναι η 57η μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο σε έκταση και η 42η σε πληθυσμό.[4] Μεταξύ των χωρών της ΚΑΚ (Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών), είναι η 5η μεγαλύτερη σε έκταση και η 3η μεγαλύτερη σε πληθυσμό.[5]
Το Ουζμπεκιστάν βρίσκεται μεταξύ των γεωγραφικών πλατών 37° και 46° Β, και των γεωγραφικών μηκών 56° και 74° Α. Εκτείνεται 1.425 χλμ. από τα δυτικά στα ανατολικά και 930 χλμ. από τα βόρεια στα νότια. Συνορεύοντας με το Καζακστάν και την λίμνη Αράλη στα βόρεια και βορειοδυτικά, με το Τουρκμενιστάν στα νοτιοδυτικά, το Τατζικιστάν στα νοτιοανατολικά, και το Κιργιστάν στα βορειοανατολικά, το Ουζμπεκιστάν δεν είναι μόνο μία από τις μεγαλύτερες χώρες της Κεντρικής Ασίας αλλά επίσης η μόνη Κεντροασιατική χώρα που συνορεύει τις υπόλοιπες τέσσερις. Το Ουζμπεκιστάν επίσης έχει ένα μικρό σύνορο (μικρότερο από 150 χλμ. με το Αφγανιστάν στα νότια.
Το Ουζμπεκιστάν είναι μια ξηρή, μεσόγεια χώρα· είναι μία από τις δύο διπλά περίκλειστες χώρες στον κόσμο· που σημαίνει ότι είναι μια χώρα που περιβάλλεται από μεσόγειες χώρες – η άλλη είναι το Λίχτενσταϊν. Λιγότερο από το 10% το εδάφους του είναι εντατικά καλλιεργούμενη αρδευόμενη γη σε κοιλάδες ποταμών και οάσεις. Το υπόλοιπο είναι αχανής έρημος (Kyzyl Kum) και βουνά.
Το υψηλότερο σημείο στο Ουζμπεκιστάν είναι το Khazret Sultan, που βρίσκεται 4.643 m (15.233 ft) πάνω από το επίπεδο της θάλασσας, ευρισκόμενο στο νότιο τμήμα της Οροσειράς Γκισάρ στην Επαρχία Σουρχαντάρυα, στο σύνορο με το Τατζικιστάν, λίγο βορειοδυτικά της Ντουσαμπέ (με πρώην όνομα Κορυφή του 22ου Κογκρέσου του Κομμουνιστικού Κόμματος).[5]
Το κλίμα στην Δημοκρατία του Ουζμπεκιστάν είναι ηπειρωτικό, με λίγα προσδοκώμενα κατακρημνίσματα ετησίως (100–200 mm, ή 3,9–7,9 in). Η μέση θερινή υψηλή θερμοκρασία τείνει να είναι 40 °C (104 °F), ενώ η μέση χειμερινή χαμηλή θερμοκρασία είναι περίπου −23 °C (−9 °F).[6]
Οι μεγάλες πόλεις περιλαμβάνουν το Αντιτζάν, την Μπουχάρα, την Σαμαρκάνδη, τη Ναμανγκάν και την πρωτεύουσα Τασκένδη.
Περιβάλλον[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Δεκαετίες αμφιλεγόμενων Σοβιετικών πολιτικών προς επιδίωξη μεγαλύτερης βαμβακοπαραγωγής κατέληξαν σε ένα καταστροφικό σενάριο. η γεωργική βιομηχανία εμφανίζεται ως η κύρια πηγή συνεισφοράς στην ρύπανση και την καταστροφή του αέρα και του νερού στη χώρα.[7]
Η καταστροφή της Λίμνης Αράλης είναι ένα παγκόσμιο και όχι τοπικό πρόβλημα. Η Λίμνη Αράλη ήταν η τέταρτη μεγαλύτερη μεσόγεια θάλασσα στην Γη, δρώντας ως ένας παράγοντας με επιρροή στην υγρασία του αέρα και την ξηρή χρήση γης.[8] Από την δεκαετία του 1960, κατά την οποία άρχισε η κακοδιαχείριση της Λίμνης Αράλης, έχει συρρικνωθεί σε λιγότερο από το 50% της προηγούμενης έκτασης της και υποτριπλασιάσθηκε σε όγκο. Αλίμονο, αξιόπιστο ή ακόμα και κατά προσέγγιση τα δεδομένα δεν έχουν συλλεγεί, αποθηκεύονται ή που παρέχονται από οποιαδήποτε οργάνωση ή επίσημο οργανισμό. Μεγάλο μέρος του νερού ήταν λιγότερο και συνεχίζει να χρησιμοποιείται για την άρδευση των πεδίων βαμβάκι, καλλιέργεια που απαιτεί μεγάλη ποσότητα νερού να αυξάνεται. .[9]
Οι αριθμοί θανάτων ζώων και ανθρώπινων ροών προσφύγων από την περιοχή γύρω από την λίμνη μπορούν μόνο να εκτμηθούν. Η ερώτηση για το ποιος είναι υπεύθυνος για την κρίση παραμένει ανοικτή – οι Σοβιετικοί επιστήμονες και πολιτικοί που διηύθυναν την διανομή του νερού κατά την δεκαετία του 1960, ή οι μετασοβιετικοί πολιτικοί που δεν κατένειμαν επαρκή χρηματοδότηση για την κατασκευή φραγμάτων και αρδευτικών συστημάτων; Μολονότι, είναι μία μεγάλη καταστροφή:
Λόγω του σχεδόν άλυτο πρόβλημα Θάλασσα της Αράλης, υψηλή αλατότητα και η μόλυνση του εδάφους με βαριά στοιχεία είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στην Καρακαλπακστάν, η περιοχή του Ουζμπεκιστάν δίπλα στην λίμνη Αράλη. Το μεγαλύτερο μέρος των υδάτινων πόρων της χώρας χρησιμοποιείται για την καλλιέργεια, η οποία αντιπροσωπεύει σχεδόν το 84% του νερού χρήσης και συμβάλλει στην υψηλή αλατότητα του εδάφους. Βαριά χρήση των φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων για την καλλιέργεια του βαμβακιού επιδεινώνει περαιτέρω ρύπανση του εδάφους.
Πολιτική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εκλογές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι πρώτοι έποικοι της Εποχής του Χαλκού της Λεκάνης Ταρίμ ήταν άνθρωποι Καυκασοειδούς σωματικού τύπου από τα βόρεια και τα δυτικά και μιλούσαν γλώσσες που θα μπορούσαν να ταξινομηθούν ως Προ- ή Πρωτο-Τοχαρικές, πρόγονοι των Ινδοευρωπαϊκών Τοχαρικών γλωσσών που καταγράφηκαν αργότερα στη Λεκάνη Ταρίμ. Αυτοί οι πρώιμοι έποικοι κατέλαβαν τα βόρεια και ανατολικά μέρη της Λεκάνης Ταρίμ, όπου οι τάφοι τους περιέχουν μούμιες που χρονολογούνται περίπου στο 1800 π.Χ. Συμμετείχαν σε έναν πολιτισμικό κόσμο επικεντρωμένο στις ανατολικές στέπες της κεντρικής Ευρασίας, περιλαμβανομένου του σύγχρονου βορειοανατολικού Καζακστάν, Κιργιστάν, και Τατζικιστάν.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Επίσημη εκτίμηση
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «World Economic Outlook Database». ΔΝΤ. Οκτώβριος 2009. http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/02/weodata/weorept.aspx?sy=2009&ey=2009&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=%2C&br=1&pr1.x=35&pr1.y=10&c=927&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=. Ανακτήθηκε στις 18-10-2009.
- ↑ Human rights in Uzbekistan: Amnesty International report, 2008.
- ↑ «www.worldatlas.com». www.worldatlas.com. http://www.worldatlas.com/aatlas/populations/ctypopls.htm. Ανακτήθηκε στις May 2, 2010.
- ↑ 5,0 5,1 Uzbekistan will publish its own book of records – Ferghana.ru. 18 July 2007. Retrieved July 29, 2009.
- ↑ Climate, Uzbekistan : Country Studies – Federal Research Division, Library of Congress.
- ↑ «Uzbekistan – Environment». Countrystudies.us. http://countrystudies.us/uzbekistan/17.htm. Ανακτήθηκε στις May 2, 2010.
- ↑ «Uzbekistan: Environmental disaster on a colossal scale». Msf.org. November 1, 2000. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-09-30. http://web.archive.org/web/20070930020327/http://www.msf.org/msfinternational/invoke.cfm?objectid=6589D208-DC2C-11D4-B2010060084A6370&component=toolkit.article&method=full_html. Ανακτήθηκε στις May 2, 2010.
- ↑ Aral Sea Crisis Environmental Justice Foundation Report
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Επίσημη κυβερνητική ιστοσελίδα (Αγγλικά)
- Ουζμπεκιστάν στο Open Directory Project
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
