Uganda

Uganda
Jamhuri ya Uganda Republic of Uganda
Flago di Uganda	Blazono di Uganda
Nacionala devizo:
{{{Devizo}}}
Nacionala himno:
Oh Uganda, Land of Beauty
[[File:{{{Audio_ligilo}}}]]
{{{Imajo_informo}}}
Urbi:
Chefurbo:	Kampala
· Habitanti:	(2003)
· Dato:	{{{Dato_chefurbo}}}
· {{{TituloChefurbo2}}}:	{{{Chefurbo2}}}
· Habitanti:	{{{Lojanti_chefurbo2}}}
· Dato:	{{{Dato_chefurbo2}}}
· {{{TituloChefurbo3}}}:	{{{Chefurbo3}}}
· Habitanti:	{{{Lojanti_chefurbo3}}}
· Dato:	{{{Dato_chefurbo3}}}
Precipua urbo:	Kampala
· Habitanti:	{{{Lojanti_precipua}}}
Linguo:
Oficala linguo:	{{{Oficala_linguo}}}
Lingui:
Oficala lingui:	Angliana, Swahili
Nacionala linguo:	{{{Nacionala_linguo}}}
Nacionala lingui:	{{{Nacionala_lingui}}}
Regionala linguo:	{{{Regionala_linguo}}}
Regionala lingui:	{{{Regionala_lingui}}}
Etnii:
· {{{Etnii_procenti}}}	{{{Etnii}}}
· {{{Etnii2_procenti}}}	{{{Etnii2}}}
· {{{Etnii3_procenti}}}	{{{Etnii3}}}
· {{{Etnii4_procenti}}}	{{{Etnii4}}}
· {{{Etnii5_procenti}}}	{{{Etnii5}}}
· {{{Etnii6_procenti}}}	{{{Etnii6}}}
· {{{Etnii7_procenti}}}	{{{Etnii7}}}
· {{{Etnii8_procenti}}}	{{{Etnii8}}}
· {{{Etnii9_procenti}}}	{{{Etnii9}}}
· {{{Etnii10_procenti}}}	{{{Etnii10}}}
Demonimo:	{{{Demonimo}}}
Guvernerio:
Tipi:	Republiko
· Prezidanto:	Yoweri Kaguta Museveni
· Prezidisto (serbo):	{{{Serbiana_prezidisto}}}
· Prezidisto (kroato):	{{{Kroatiana_prezidisto}}}
· Prezidisto (Bosno):	{{{Bosniana_prezidisto}}}
· Ko-princi:	{{{Ko-princi}}}
· Ko-princi:	{{{Chefi_di_la_Kongreso_dil_Populo}}}
· General-guverniestro:	{{{Generala_guverniestro}}}
· Chefa ministro:	Apolo Nsibambi
Legifantaro:	[[{{{Legifantaro}}}]]
Historio:
· {{{Historio}}}:	{{{Historio_dato}}}
· {{{Historio2}}}:	{{{Historio2_dato}}}
· {{{Historio3}}}:	{{{Historio3_dato}}}
· {{{Historio4}}}:	{{{Historio4_dato}}}
· {{{Historio5}}}:	{{{Historio5_dato}}}
Surfaco:	(81ma granda)
· Totala:	241 038 km²
· Aquo:	15,39%
Habitanti:	(38ma granda)
· Totala:	30 900 000 (2007)
· Denseso di habitantaro:	119 hab./km²
KLP (KPP):
· Totala:	{{{KLP_KPP_totala}}}
· Segun persiono:	{{{KLP_KPP_segun_persiono}}}
KLP:
· Totala:	{{{KLP_totala}}}
· Segun persiono:	{{{KLP_segun_persiono}}}
Gini:	([[{{{Gini_yaro}}}]])
	{{{Gini_chanjo}}} {{{Gini}}}
	{{{Gini_valoro}}} · {{{Gini_rango}}}
IHD:	([[{{{IHD_yaro}}}]])
	{{{IHD_chanjo}}} {{{IHD}}}
	{{{IHD_valoro}}} · {{{IHD_rango}}}
Pluse informi:
Valuto:	Shiling di Uganda
· Abreviuro:	{{{Abreviuro}}}
· Simbolo:	{{{Simbolo}}}
Tempo-zono:	{{{Tempo_zono}}}
· Somero tempo:	{{{Somero_tempo}}}
Dato-formato:	{{{Dato_formato}}}
Veho-latero:	{{{Veho_latero}}}
Telefono-kodexo:	{{{Telefono_kodexo}}}
ISO:	{{{ISO}}}
	{{{ISO2}}}
	{{{ISO3}}}
Reto-domeno:	.ug
Reto-domeni:	{{{Reto_kodi}}}
	{{{Reto_kodo2}}}
	{{{Reto_kodo3}}}
	{{{Reto_kodo4}}}
	{{{Reto_kodo5}}}
Precipua religio:	kristanismo
Oficala retosituo:	{{{Oficalaretosituo}}}

Uganda esas lando qua jacas en centr-Afrika. Lua vicina landi esas:

• en nordo, Sudan,
• en esto, Kenia,
• en sudo, Tanzania,
• en sud-westo, Rwanda,
• en westo, Demokratial Republiko Kongo.

Bazala fakti pri Uganda.

Historio

Videz anke: Historio di Uganda.

De 2300 til 1700 yari ante nun, populi qua parolis Bantua-lingui migris vers la sudo di nuna Uganda. Dum la 1830a yari kande Araba komerciisti eniris la regiono de litoro, li trovis rejii kun developita institucuri. Un di ica rejii esis Buganda Rejio.

En 1890 Unionita Rejio e Germanian imperio signatis pakto qua konfirmis Britaniana dominacajo en Kenia e Uganda. Buganda ed altra rejii inkluzesis en Britaniana protektorato di Uganda en 1894.

Uganda divenis nedependanta de Unionita Rejio en 9 di oktobro 1962. Dum la sequanta yari okuris konflikti inter la suporteri di federala sistemo e suporteri de centraligita stato. Kom rezulto ye februaro 1966 Milton Obote suspensis la konstituco e asumis totala povo.

Inter 1971 e 1979 Uganda esis opresata da diktatoro Idi Amin Dada, qua finis pos Uganda-Tanzania milito, kande Ugandani en exilo invadis lando kun helpo di Tanzaniana forci. Ta invado permisis ripozo di Milton Obote en povo. Obote guvernis til 1985 kande il esis renversita da Tito Okello.

Politiko

Uganda esas prezidantala republiko. La chefo di stato e la chefo di guvernerio esas la prezidanto, qua elektesas dal populo por 5 yari e povas rielektar plu kam 1 foyo. Nuna prezidanto esas Yoweri Kaguta Museveni. La chefministro nur esas la chefo dil ministraro. Nune esas Amama Mbabazi.

La parlamento havas unika chambro, la Nacional Asemblajo (National Assembly) kun 332 membri di qui 104 reprezentas specifika grupi, exemple mulieri e la armeo, e l'altra elektesas direte dal populo por 5-yara periodo. Lua nuna konstituco adoptesis ye 8 di oktobro 1995.

Geografio

Mapo di Uganda, kun lua precipua urbi.

Lago Viktoria jacas en sud-esto di lando, e influas en la klimato ed en pluvii di la regiono, inkluze la chefurbo Kampala. Ultre Viktoria, altra importanta lagi esas Lago Kyoga, Lago Albert, Lago Edward e Lago George.

Dominacanta klimato esas Equatorala ma pluvi varias: en Entebbe, apud Lago Viktoria, la maxim intensa pluvi okuras omnayare de marto til junio e de novembro til decembro.

Ekonomio

Videz anke: Ekonomio di Uganda.

Dum yardeki Uganda esis un di maxim povra landi dil mondo, e sufris kun nestabileso e devastanta ekonomiala politiki.

Demografio

Angliana linguo esas oficala de nedependeso. Luganda esas la maxim parolata lokala linguo.

Segun demografiala kontado en 2002, 84% di lua habitantaro esas kristana, 41,9% katolika.

Kulturo

skriptisto Monica Arac de Nyeko.

En literaturo kelka importanta nomi esas poeti Elvania Namukwaya Zirimu, Okot p'Bitek, Okello Oculi, Timothy Wangusa, ed autori kom Mahmood Mamdani, Monica Arac de Nyeko, ed altra.