ობჟათე აფრიკაშ რესპუბლიკა
| ობჟათე აფრიკაშ რესპუბლიკა | |
|---|---|
.svg) |
|
| ნანანოღა | პრეტორია (ადმინისტრაციული) |
| უდიდაში ნოღეფი | იოჰანესბურგი |
| ოფიციალური ნინეფი | აფრიკაანსი, ინგლისური დო შხვა |
| თარობა | რესპუბლიკა |
| პრეზიდენტი | ჯეიკობ ზუმა |
| ფართობი | 1,221,037 კმ²(25-ა) |
| მახორობა | 43.7 მილიონი (25-ა) |
| ვალუტა | რანდი (ZAR) |
| ქიანაშ კოდი | ZAF |
| ოტელეფონე კოდი | +27 |
ობჟათე აფრიკაშ რესპუბლიკა (აფრიკ. Republiek van Suid-Afrika; ინგლ. Republic of South Africa) – სახენწჷფო აფრიკაშ ობჟათე ძგაშ ნორთის. ოორუეშე ომძღჷ ნამიბია, ბოტსვანა დო ზიმბაბვე, ოორუე-ბჟაეიოლშე მოზამბიკი დო სვაზილენდი. ობჟათე აფრიკაშ რესპუბლიკაშ დინოხოლენ ტერიტორიას მილარე სახენწჷფო ანკლავი ლესოტო.[1].
ობჟათე აფრიკაშ რესპუბლიკაშ გჷმაშხვანერაფალი შანი რე უთანჯე ანდაფერუანობა ირფელს. თაქ 11 ნინა იკოროცხუ ოფიციალურ ნინათ. პოლიტიკოსეფს შქას რენა ტომიშ ბელადეფი, რაბინეფი, რაგბისტეფი დო ემიგრაციაშე დორთელი რევოლუციონერეფი. ართ შოშეს მუშენა ექიმბაშეფი დო ობირჟე ბროკერეფი. ართიანიშ ხასჷლას გედგჷ ქოხეფი დო დოხორეეფი. 1994 წანაშა, აკა თე ქიანას რდჷ დოკანონაფილი აპარტეიდი - მახორობაშ დორთუალა ხიტაშ (კანიშ) ფერიშ მეჯინათ.
დინორე
ჯოხოდვალა[რედაქტირაფა]
- ოფიციალური: ობჟათე აფრიკაშ რესპუბლიკა.
- ერუანული ნინეფშა:
- ინგლისური - Republic of South Africa
- აფრიკაანსი - Republiek van Suid-Afrika
- ნდებელე - Repabliki we Sewula Afrika
- ქოსა - iRiphabliki ya Mzantsi Afrika
- ზულუ - Riphabliki yase Ningizumu Afrika
- პედი - Repabliki ya Afrika-Borwa
- სესუთო - Repabliki ya Afrika-Borwa
- სვატი - Riphabliki yase Ningizumu Afrika
- სეტსვანა - Repabliki ya Afrika-Borwa
- ჩივენდა - Riphabliki ya Afrika Tschimpembe
- ცონგა - Riphabuliki ya Afrika-Dzonga
- ეტიმოლოგია: - ჯოხო აფრიკაშ კონტინენტიშ ჸურე ქიანაშ გეოგრაფიული დვალაფაშ გეშა გიადუ.
- ქიანაშ კოდი: ZA.
გეოგრაფია[რედაქტირაფა]
ქიანა იდვალუაფუ აფრიკაშ კონტინენტიშ ობჟათე ნორთის.
- ფართობი: 1.221.037 კვ.კმ.
- ორთა: უმაღალაში კონკა – ინჯასუტი 3.446; წყარმალეფი (კმ) – ორანჟი 1.750 (გვალო 2.092), ლიმპოპო 1.600; ტობა - სენტ-ლუსია; კოკეფი - პრინც-ედუარდიშ კოკეფი 310 კვ.კმ; კლიმატი - ზომიერო ტიბუ.
- ორთაშობური რესურსეფი: ორქო, ქრომი, ქიანოშქერი, რკინაშ მადანი, მანგანუმი, ნიკელი, ფოსფატეფი, კალა, ურანი, ალმასი, პლატინა, ლინჯი, ვანადიუმი, ჯიმუ, ორთაშობური აირი.
სახენწჷფო[რედაქტირაფა]
- სახენწჷფო სისტემა: რესპუბლიკა.
- სახენწჷფოშ მადუდე: პრეზიდენტი ჯეიკობ ზუმა (Jacob Zuma, 2009).
- კანონიშდუმადვალუ ორგანო: ჟირპალატამი პარლამენტი (400+90 მაკათური).
ადმინისტრაციული დორთუალა[რედაქტირაფა]
ქიანა ადმინისტრაციულო ირთუ 9 რეგიონო.
- ბჟაეიოლ კაპლანდი
- გაუტენგო
- ბჟადალ კაპლანდი
- დუდიშული შტატი
- კვაზულუ
- ნატალი
- ლიმპოპო
- მპუმალანგა
- ოორუე კაპლანდი
- ოორუე-ბჟადალი
დემოგრაფია[რედაქტირაფა]
- მახორობა: 42,8 მლნ (2003), თენეფშე ¾ უჩაკანამი რე, 20,1% ზულუ, 18,8% კოსა, 9,2% ტსვანა, 8,6% აფრიკანერი.
- ნინეფი: აფრიკაანსი, ინგლისური, ნდებელე, პედი, სოტო, სვაზი, ტსონგა, ტსვანა, ვენდა, ქსოსა, ზულუ.
- ნოღეფი: პრეტორია (1.250; აგლომ. 1.541), იოჰანესბურგი (1.675; აგლომ. 5.102), კეიპტაუნი (2.733; აგლომ. 3.140), დურბანი (2.396), სოუეტო (1.242), პორტ-ელიზაბეთი (848; აგლომ. 1.066).
ეკონომიკა[რედაქტირაფა]
- ერუანული პროდუქტი: მოცულობა - 130 მლრდ $ (31-ე აბანი); 1 შურშე - 3.210 $; სტრუქტურა (%) - ოფუტეშ მეურნება 5, რეწუა 35, მოინალეობა 60.
- ექსპორტი: ორქო, ლითონი, ალმასი, კვებაშ პროდუქტეფი.
- ბიუჯეტი: 22,600 მლნ $.
- ვალუტა: რანდი (ZAR).
მონძეობა[რედაქტირაფა]
ჰომინიდეფიშ ნოხორეფი შხვადოშხვა პროვინციეფს; სენტ ლუსიაშ დო დრაკენბერგიშ პარკეფი, მაპუნგუბვეშ კულტურული ლანდშაფტი.
ჩინებული ობჟათე-აფრიკალეფი[რედაქტირაფა]
- პოლიტიკოსეფი – ნელსონ მანდელა, იან სმიტი, ლუის ბოტა, ფრედერიკ დე კლერკი;
- ჭარუეფი – ჯონ კოცი;
- გამანათლებელეფი – დეზმონდ ტუტუ;
- ექიმეფი – კრისტიან ბარნარდი;
- სპორტსმენეფი – ჯოდი შეკტერი;
- არტისტეფი – შარლიზ თერონი.
