Զամբիա

Զամբիայի Հանրապետություն
; Դրոշ	; Զինանշան
	Նշանաբան՝; One Zambia, One Nation
	Ազգային օրհներգ՝; "Stand and Sing of Zambia, Proud and Free";
Մայրաքաղաք; Ամենամեծ քաղաք	Լուսակա; 15°25′S, 28°17′E
Պետական լեզուներ	Անգլերեն
Շրջանային լեզուներ	Չյուա, բեմբա, լունդա, տոնգա, լոզի, լավալե, կաոնդե
Կառավարում	Հանրապետություն
Անկախացում
Բնակչություն
ՀՆԱ (ԳՀ)	2009 գնահատում
ՀՆԱ (անվանական)	2009 գնահատում
Ջինի (2002-03թթ.)	42.1 (միջին)
ՄԶՀ (2010)	0.395 (ցածր) (150th)
Դրամական միավոր	Զամբիական կուաչա (ZMK)
Ժամային գոտի	ԿԱԺԳ (UTC+2)
Վերին մակարդակի ազգային դոմենն	.zm
Հեռախոսային կոդ	+260

Զամբիա (անգլ.՝ Zambia, պաշտոնապես՝ Զամբիայի հանրապետություն), պետություն հարավային Աֆրիկայում։ Մայրաքաղաքը Լուսական է։ Այն հյուսիսից սահմանակցում է Կոնգոյի դեմոկրատական հանրապետությանը, հյուսիս-արևելքից՝ Տանզանիային, արևելքից՝ Մալավիին, արևմուտքից՝ Անգոլային, իսկ հարավից սահմանակցում է Մոզամբիկին, Զիմբաբվեին և Բոթսվանային։ Լուսական բացի մայրաքաղաք լինելուց նաև երկրի ամենամեծ քաղաքն է։

Կլիմա[խմբագրել]

Կլիման մերձհասարակածային է։

Ջրային ցանց[խմբագրել]

Գետային ցանցը խիտ է։ Գետերն առավելապես դանդաղահոս են, որոշ հատվածներում՝ նավարկելի։ Խոշոր լիճը Բանգվեուլուն է, այստեղ են գտնվում նաև Տանգանիկա լճի հարավային և Մվերու լճի արևելյան մասերը։ Տարածքի մեծ մասը զբաղեցնում են «միոմբո» չոր անտառները, իսկ ափամերձ շրջաններում՝ սավաննաները։

Կենդանական աշխարհ[խմբագրել]

Բնորոշ կենդանիներից են աֆրիկյան փիղը, ռնգեղջյուրը, վագերաձին, ընձառյուծը։

Պատմություն[խմբագրել]

XVIII դարի վերջից Զամբիայի տարածք են թափանցել առաջին եվրոպացիները։ XIX դարի 80-ական թվականների վերջին երկրի տարածքն ընկել է բրիտանական գաղութային տիրապետության տակ։ 1911 թվականից կոչվել է Հյուսիսային Ռոդեզիա (գաղութային զավթման կազմակերպիչ Ջոն Ռոդսի անունով), ապա՝ 1953 –1963 թվականներին եղել է Ռոդեզիաների և Նյասալենդի Դաշնության կազմում, 1964 թվականին անկախություն ձեռք բերելուց հետո կոչվել է Զամբիայի Հանրապետություն։

Բնակչություն[խմբագրել]

Զամբիայի բնակչության 98 %-ը պատկանում է բանտու լեզվաընտանիքի տարբեր խմբերի, որոնց մեծ մասը խոսում է տեղական հիմնական լեզուներով (բեմբա, նգոնի, տոնգա, բալունդա) և պահպանել է տեղական հավատքները։ Բնակչությունը ՝ 12,1 միլիոն (2010 հուլիս)

Տնտեսություն[խմբագրել]

Տնտեսության հիմքը հանքարդյունաբերությունն է (առաջատար է պղնձի արդյունահանությունը)։ Գյուղատնտեսական հիմնական մշակաբույսերն են եգիպտացորենը, սորգոն, կորեկը, ծխախոտը, բամբակենին, շաքարեղեգը, գետնանուշը և այլն։

Արվեստ[խմբագրել]

Հնուց ի վեր Զամբիայի ժողովուրդների կենցաղի մաս է կազմել երաժշտությունը։ Ցեղերի առաջնորդներն ունեցել են պալատական երաժիշտներ, նվագախմբեր, պարողներ։ 1930 թվականին այստեղ ստեղծվել է նոր պար՝ «կալելե»։ Որոշ ժամանակ անց այդ պարի ռիթմերն արդեն հանրածանոթ էին ողջ Աֆրիկայում։

Արտաքին հղումներ[խմբագրել]

Պաշտոնական կայք

Աղբյուրներ[խմբագրել]

↑ Department of Economic and Social Affairs Population Division (2009) (PDF). World Population Prospects, Table A.1. 2008 revision. United Nations. http://www.un.org/esa/population/publications/wpp2008/wpp2008_text_tables.pdf։ Վերցված է 2009 թ․ մարտի 12.
↑ Central Statistical Office, Government of Zambia։ «Population size, growth and composition» (PDF)։ http://www.zamstats.gov.zm/media/chapter_3_population_comp._size_and_growth-_final.pdf։ Վերցված է 2007 թ․ նոյեմբերի 9–ին։
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 «Zambia»։ International Monetary Fund։ http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/01/weodata/weorept.aspx?sy=2007&ey=2010&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=754&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=47&pr.y=15։ Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 21։

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Զամբիա կատեգորիայում։

[unpop-1] Department of Economic and Social Affairs Population Division (2009) (PDF). World Population Prospects, Table A.1. 2008 revision. United Nations. http://www.un.org/esa/population/publications/wpp2008/wpp2008_text_tables.pdf։ Վերցված է 2009 թ․ մարտի 12.

[censubibpibjnii-2] Central Statistical Office, Government of Zambia։ «Population size, growth and composition» (PDF)։ http://www.zamstats.gov.zm/media/chapter_3_population_comp._size_and_growth-_final.pdf։ Վերցված է 2007 թ․ նոյեմբերի 9–ին։

[imf2-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 «Zambia»։ International Monetary Fund։ http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/01/weodata/weorept.aspx?sy=2007&ey=2010&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=754&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=47&pr.y=15։ Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 21։

[1]

[2]

[3]

դ ք խ Աֆրիկայի երկրներ և տարածքներ
Երկրներ	Ալժիր • Անգոլա • Բոտսվանա • Բուրկինա Ֆասո • Բուրունդի • Գաբոն • Գամբիա • Գանա • Գվինեա • Գվինեա Բիսաու • Եգիպտոս¹ • Եթովպիա • Զամբիա • Զիմբաբվե • Էրիթրեա • Թունիս • Լեսոթո • Լիբիա • Կաբո Վերդե • Կամերուն • Կենտրոնաաֆրիկյան Հանրապետություն • Կոմորյան Կղզիներ • Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն • Կոնգոյի Հանրապետություն • Կոտ դ'Իվուար • Հասարակածային Գվինեա • Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն • Հարավային Սուդան • Մադագասկար • Մալավի • Մալի • Մավրիկիոս • Մավրիտանիա • Մարոկկո • Մոզամբիկ • Նամիբիա • Նիգեր • Նիգերիա • Չադ • Ջիբութի • Ռուանդա • Սան Տոմե և Պրինսիպի • Սեյշելյան կղզիներ • Սենեգալ • Սիերա Լեոնե • Սոմալի • Սուդան • Սվազիլենդ • Տանզանիա • Տոգո • Ուգանդա • Քենիա
Չճանաչված և մասամբ ճանաչված պետություններ	Սահարայի Արաբական Դեմոկրատական Հանրապետություն • Սոմալիլենդ
Կախյալ տարածքներ	Արևմտյան Սահարա • Էպարսե կղզիներ • Կանարյան կղզիներ • Համբարձման կղզի • Հնդկական օվկիանոսի բրիտանական տարածքներ • Մադեյրա • Մայոտ • Մելիլյա • Ռեյունյոն • Սեուտա • Սուրբ Հեղինեի կղզի • Տրիստան դա Կունյա կղզիներ
¹ Գտնվում է նաև Ասիայում։

Զամբիա

Բովանդակություն

Կլիմա[խմբագրել]

Ջրային ցանց[խմբագրել]

Կենդանական աշխարհ[խմբագրել]

Պատմություն[խմբագրել]

Բնակչություն[խմբագրել]

Տնտեսություն[խմբագրել]

Արվեստ[խմբագրել]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել]

Աղբյուրներ[խմբագրել]

Նավիգացիոն ցանկ

Անձնական գործիքներ

Անվանատարածքներ

Տարբերակներ

Դիտումները

Ավելին

Որոնել

Նավարկում

Մասնակցել

Գործիքներ

Տպել/արտահանել

Այլ լեզուներով