Polonya

Republika han Polonya Rzeczpospolita Polska
Lema: Waray1
Nasodnon nga awit: Mazurek Dąbrowskiego (Mazurka ni Dąbrowski)
Kahamutang han  Polonya  (masirom nga pagkalunghaw) – ha kontinente nga Europeo  (mapawa nga pagkalunghaw & masirom nga pagka-grey) – ha Unyon Europea  (mapawa nga pagkalunghaw)  —  [Legend]
Kapital (Pamunuan) (ngan gidako-i nga syudad)		Warsovya 52°13′N 21°02′E
(Mga) Opisyal nga Pinulongan		Pinolako2 (polski)
Demonimo		Polako
Kagamhanan		Republika nga Parlamentaryo
-	Mangulo	Andrzej Duda
-	Primer Ministro	Ewa Kopacz
Kahimo
-	Pagin-Kristyano4	966
-	Syahan nga Republika	Hulyo 1, 1569
-	Ikaduha nga Republika	Nobyembre 11, 1918
-	Kanan Katawhan nga Republika	Disyembre 31, 1944
-	Ikatulo nga Republika	Enero 30, 1990
EU pag-api		1 han Mayo 2004
Kahaluag
-	Bug-os	312,679 nga km2 (ika-703) 120,726  nga kw nga mi
-	Katubigan nga (%)	3.07
Katawhan
-	2014 nga banabana	38,485,779  (ika-34)
-	Densidad	122/km2 (ika-83) 319.9/kw nga mi
GDP (PPP)		2008 nga banabana
-	Total	$668.551 ka bilyon (ika-21)
-	Per capita	$17,536 (ika-50)
GDP (nominal)		2008 nga banabana
-	Total	$527.866 ka bilyon (ika-18)
-	Per capita	$13,846 (ika-50)
Gini (2002)		34.5
HDI (2007)		▲ 0.880 (hataas) (ika-41)
Salapî		Złoty (PLN)
Zona hin oras		CET (UTC+1)
-	Summer (DST)	CEST (UTC+2)
Namanehar ha		wala
Internet nga TLD		.pl
Kodigo hin pagtawag		48
1 Kundi, kitaa an Mga diri-opisyal nga mga lema han Polonya. 2 Bisan man kon diri mga opisyal nga pinulongan, an Binelarus, Kinashubia, Linituanyano ngan Inaleman ginagamit ha 20 nga mga opisina hin comune. 3 An kahaluag han Polonya sumala han pagbahinbahin-ha-pagdumara, sumala han hatag han Sentral nga Opisina hin Estadistika, amo in 312,679 km2 (120,726 sq mi) nga diin 311,888 km2 (120,421 sq mi) amo in kahaluag ha tuna ngan 791 km2 (305 sq mi) kahaluag hin bawbaw hin katubigan ha sulod han nasod. An pagkarawat han Kristyanismo ha Polonya ginkikita hin damo nga mga Polako, bisan man kun ano an ira pagkaapi ha relihyon o waray pag-api hin relihiyon, nga usa han mga labaw nga mga nasodnon nga panhinabo ha kaagi; an bag-o nga relihiyon gin-gamit ha paghiusa han mga tribo dida han rehiyon.

An Polonya (ha Kinatsila: Polonia, ha Iningles: Poland, ha Polako: Polska) usa nga nasod nga nahamutang ha Butnga nga Europa, ha butnga han Alemanya ha katundan, han Republika Tseka ngan Eslovakya ha salatan, Ukranya ngan Bielorrusya ha sinirangan, ngan han Dagat Baltic, Lituanya, ngan Rusya (pinaagi han Kaliningrad Oblast exclave) ha amihanan. Iton Polonya nagsasaro hin katubtoban ha kadagatan upod han Dinamarka ha Dagat Baltic. Warsovya an kapital han nasod. An Polonya nagin api han Unyon Europeo tikang han Mayo 1 2004.

An estado Polako gintukod hin sobra 1,000 ka tuig hadto ha ilarom han Dinastiya Piast, ngan nakaabot han bulawanon nga panahon dida han harani han kataposan han ika-16 nga siglo ha ilarom han Dinastiya Jagielloniano, han panahon nga an Polonya usa han mga gidako-i, girikohi, ngan pinakagamhanan nga mga nasod ha Europa. Han 1791 an Sejm han Polako-Lituano nga Mankomunidad nagpailarom han Batakan-Balaod han Mayo 3 o Konstitusyon han Mayo 3, an syahan nga moderno nga nakodipikar nga konstitusyon, ngan ikaduha ha kalibotan sunod han Konstitusyon han Estados Unidos. Waray la mag-iha nga nagsunod, an nasod nawara katapos han pagbahin-bahin hini han mga hagrani nga nasod nga amo an Rusya, Austrya, ngan Prusya. Nahibalik an paglugaring hini dida han 1918 han pagkatapos han Syahan nga Pankalibotan nga Gyera komo an Ikaduha nga Republika Polaka. Pagkatapos han Ikaduha nga Pankalibotan nga Gyera nahimo ini nga komunista nga satellite nga estado han Unyon Sovietika nga tinatawag nga Republika han Katawhan han Polonya. Han 1989 an syahan nga gawasnon-hin-bahin nga mga pinili-ay han kaagi han Polonya katapos han Gyera Pankalibotan II nagtapos han Solidaridad (Solidarność) nga pakigbisog para hin kagawasan ngan nagresulta han kapirde han mga namumuno nga komunista han Polonya. An yana nga Ikatulo nga Republika Polaka gintukod, ngan ginsundan pagkatapos hin pira ka tuig han pagsurat hin bag-o nga konstitusyon dida han 1997. Han 1999 an Polonya nag-accede ha NATO, ngan han 2004 inmapi ini han Unyon Europeo.

Ha opisyal nga pagtawag, iton nasod kilalado nga Republika han Polonya, ha Polako Rzeczpospolita Polska. An pulong nga Rzeczpospolita amo an ngaran ha kaagi ngan kasaysayan nga padayon an paggamit tikang han ika-16 nga siglo dida han Polako-Lithuanian nga Mancomunidad, nga usa nga pinili-ay nga monarkiya. An pulong nga Rzeczpospolita puyde mangahulogan nga "mancomunidad" o commonwealth o puyde gihapon "republika", samtang an kahubad ngadto ha Polako han pulong nga "republika", republika. Dida han pamuno han komunista tikang han 1952 tubtob 1989 an opisyal nga ngaran han nasod amo an Republika han Katawhan han Polonya (Polska Rzeczpospolita Ludowa), nga amo la an panahon nga waray gamita an opisyal nga pagtawag tikang ha kaagi ngan kasaysayan.

Mga sumpay ha gawas

Pasalida (aada-ha-linya)

• Animated history of Poland, (PARP, Expo 2010 Shanghai China) ha YouTube<
• Borders of Poland, AD. 990–2008 ha YouTube<
• Poland under German occupation 1939–1945 ha YouTube<

Kasahiran

• Poland.gov.en – Polish national portal
• Polish Information
• Ministry of Foreign Affairs
• Chief of State and Cabinet Members
• Poland nga entrada ha The World Factbook
• Poland at UCB Libraries GovPubs
• History of Ancient Poland
• Polonya ngada ha Open Directory Project
• Poland profile from the BBC News
• Poland OECD
• Poland EU
• Poland Encyclopædia Britannica entry
• Wikimedia Atlas of Poland
• Datos Heyograpiko nga may pagkahisumpay han Polonya ha OpenStreetMap
• Key Development Forecasts for Poland from International Futures

Kultura

• Commonwealth of Diverse Cultures: Poland's Heritage

Biyahe

• Poland's Official Travel Website
• About Poland
• Photos from Poland
• Poland Travel Guide - An English language tourist site on Poland