Yn Velg
| Koninkrijk België (Ollanish) Royaume de Belgique (Frangish) Königreich Belgien (Germaanish) Reeriaght y Velg
|
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| Jarroo-raa: Eendracht maakt macht (Ollanish) L'union fait la force (Frangish) Einigkeit macht stark (Germaanish) "Ta'n unnaneaght jannoo yn niartaght" |
||||||
| Arrane ashoonagh: La Brabançonne |
||||||
 |
||||||
| Preeu-valley (as y balley smoo) |
Yn Vrussyl 50°54′ Hwoaie 04°32′ Hiar |
|||||
| Çhengey oikoil | Ollanish, Frangish, Germaanish | |||||
| Reiltys | Deynlaghys ard-whaiylagh as Reeriaght vunraghtoil | |||||
| - | Ree | Philippe | ||||
| - | Ard-vinishter | Charles Michel | ||||
| Seyrsnys | ||||||
| - | Fogrit magh | 4 Jerrey Fouyir 1830 | ||||
| - | Er enney | 19 Averil 1839 | ||||
| Entreilys gys yn UO | 25 Mart 1957 | |||||
| Eaghtyr | ||||||
| - | Yn clane | 30,528 km² (139-oo) 11,787 mi ker |
||||
| - | Ushtey (%) | 6.4 | ||||
| Earroo yn phobble | ||||||
| - | Ooley 2008 | 10,665,867[1] (76-oo [2005]) |
||||
| - | Coontey-pobble 2001 | 10,296,350 | ||||
| - | Glooaght | 344.32/km² (29-oo) 892/mi ker |
||||
| LTS (CCK) | Ooley 2008 | |||||
| - | Yn clane | $389.793 billioon[2] | ||||
| - | Yn dooinney | $36,415[2] | ||||
| LTS (ennymagh) | Ooley 2008 | |||||
| - | Yn clane | $506.183 billioon[2] | ||||
| - | Yn dooinney | $47,289[2] | ||||
| Gini (2000) | 33 (meanagh) (33-oo) | |||||
| ALD (2007) | ▲ 0.953[3] (feer ard) (17-oo) | |||||
| Argid | euro (€)1 (EUR) |
|||||
| Traa ynnydagh | CET (UTC+1) | |||||
| - | Souree (TTLS) | CEST (UTC+2) | ||||
| Coad eddyr-voggyl | .be2 | |||||
| Coad çhellvane | +32 | |||||
| 1 | Roish 1999: franc y Velg | |||||
| 2 | Ta .eu ymmydit myrane lesh çheeraghyn elley yn Unnaneys Oarpagh. | |||||
Ta'n Velg, ny Reeriaght y Velg (Ollanish: Koninkrijk België, Frangish: Royaume de Belgique, Germaanish: Königreich Belgien) ny çheer 'syn Oarpey Heear. T'ee ny bun-oltey jeh'n Unnaneys Oarpagh as ta kione-cherroo yn unnaneys ny hoie aynjee, myrane lesh kione-cherrooyn sheshaghtyn eddyrashoonagh mooarey elley, goaill stiagh RCAH (NATO).[4] Ta'n Velg 30,528 kilometeryn kerrinagh (11,787 mi ker) er eaghtyr as ta 10.7 millioonyn dy chummaltee 'sy çheer.
Ta'n çheer goalscarrey harrish y joarey cultooragh eddyr yn Oarpey Ghermaanagh as Ladjynagh, as ta'n çheer ny balley da daa phreeu-phossan çhengoaylleeagh, ny Flandrynee as ny Frangisheyryn, Walloonee son y chooid smoo, myrane lesh possan beg dy Ghermaanisheyryn. T'ad y daa ard smoo 'sy Velg na'n ard Ollanish - yn Flandyryn - 'sy twoaie lesh 59% jeh sleih-earroo ny çheerey, as yn ard Frangish - yn Walloon - ayns jiass ny çheerey as lesh 31% jeh sleih-earroo ny çheerey. Ta Ard Preeuvaljagh ny Brussyl, daa-hengagh dy h-oikoil, ny h-ard Frangish son y chooid smoo as eh ny hoie çheusthie jeh'n Ard Flandrynagh. Ta 10% jeh sleih-earroo ny çheerey ayn. Ta possan beg dy Ghermaanisheyryn ry-gheddyn ayns shiar ny Walloon myrgeddin. Ta neuchaslid hengoaylleeagh y Velg as ny streeuyn cultooragh as politickagh ta bentyn reeish aahoilshit ayns shennaghys politickagh ny çheerey as ta corys cast dy reiltys aynjee.[5][6]
Ta'n fockle 'Belg' çheet magh ass Gallia Belgica, queiggey Romanagh ayns shiar hwoaie Ghoal as y boayl shen cummaltit liorish ny Belgae, mestey Celtiee as Germaanagh.[7] Dy shendeeagh, va'n Velg, y Çheer Injil as Lucsemburg er enney ain myr ny Çheeraghyn Injil, as ad coodaghey ard beggan ny smoo na'n ard Benelux jeh'n laa t'ain jiu. Veih jerrey ny Mean Eashyn derrey'n 17-oo eash, v'ee ny h-ynnyd raahagh son traght as cultoor. Veih'n 16-oo eash derrey irree magh y Velg ayns 1830, va shiartanse dy chaggaghyn eddyr cummaghtyn Oarpagh cosnit ayns ard y Velg, as er yn oyr shen hooar y çheer yn ennym "magher caggee ny h-Oarpey" — ambee va niartit liorish y daa Chaggey Dowanagh. Nar hooar y Velg e neuchrogheydys, ren ee commeeys 'sy Çhyndaa Çhynskylagh[8][9] as, ec jerrey'n nuyoo eash jeig, va shiartanse dy choloinyn eck. Va'n nah lieh jeh'n 20-oo eash cowrit lesh irree streeuyn co-phobbylagh eddyr ny Flandrynee as ny Frangisheyryn as ad lhieenit marish anchaslidyn cultooragh er un çheu as aafilley tarmaynagh sprangagh ny Flandyryn as ny Walloon er y çheu elley. Er ny h-oyryn shen cha nel y Velg ny steat unnaneagh ny smoo, agh ny steat conastagh.
Imraaghyn[reagh]
- ↑ Structuur van de bevolking—België / Brussels Hoofdstedelijk Gewest / Vlaams Gewest / Waals Gewest / De 25 bevolkingsrijkste gemeenten (2000–2006) (asp) (Ollanish). Shirveishagh Reiltyssagh Chonastagh Tarmaynys y Velg—Ard-Stiureydaght Staydraa y Velg (© 1998/2007). Feddynit er 23-05-2007.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Belgium (Baarle). International Monetary Fund. Feddynit er 01-10-2009.
- ↑ (Baarle) Human Development Report 2009. Ny h-Ashoonyn Unnaneysit. Feddynit magh er 5 Jerrey Fouyir 2009
- ↑ Fo-note: Ta'n Velg ny h-oltey jeh, ny cochianglt rish, ram sheshaghtyn eddyrashoonagh, goaill stiagh ACCT, AfDB, AsDB, Possan ny h-Austrail, Benelux, BRE, CKeL, CO, CERN, CPOA, BOAL, BYO, EMU, ESA, UO, SVE, G-10, IAEA, IBRD, ICAO, QCE, ICRM, SLE, BLE, JBE, TELE, CAE, IFRCS, SVE, SOE, TAE, SVE (IMO), IMSO, Intelsat, Interpol, BOE, SEA, ISO, UÇE, MONUC (fakideryn), RCAH, JBÇ, PLÇ, RSA (fakider), RCTL, SMAK, SSCO, QVE, AU, UNCTAD, UNECE, UNESCO, UNHCR, UNIDO, UNMIK, UNMOGIP, UNRWA, UNTSO, UPU, BLAH (neu-ardjynagh), WEU, WHO, WIPO, WMO, WTrO, BZ.
- ↑ Morris, Chris (13-05-2005). Language dispute divides Belgium (Baarle). BBC News. Feddynit er 08-05-2007.
- ↑ Petermann, Simon, Professor ec Ollooscoill Liège, y Wallooon, y Velg-ec colloquium IXe Sommet de la francophonie—Initiatives 2001—Ethique et nouvelles technologies, session 6 Cultures et langues, la place des minorités, Bayreuth (25-09-2001). Langues majoritaires, langues minoritaires, dialectes et NTIC (Frangish). Feddynit er 04-05-2007.
- ↑ Bunson, Matthew (1994). Encyclopedia of the Roman Empire, Hardcover 352pp, Facts on File, New York, 169. ISBN 0 8160 2135 X [Paperback 512pp, ISBN 0-8160-3182-7; Lhieggan lhiasit (2002), Cooyl creoi 636pp, ISBN 0-8160-4562-3].
- ↑ Fitzmaurice, John, ec Ard-Screeudeyraght jeh'n Commishoon Oarpagh, ynsit ec Université Libre de Bruxelles (1996). New Order? International models of peace and reconciliation—Diversity and civil society. Democratic Dialogue Northern Ireland's first think tank, Beeal Feirshtey, Nerin Hwoaie. Feddynit er 12-08-2007.
- ↑ Belgium country profile. EUbusiness, Richmond, RU (27-08-2006). Feddynit er 2007-08-12.
|
|
|
|---|---|
| Abcaaish, yn2, 5 · Albaan, yn · Andorra · Ard-valley yn Phaab · Armeain, yn1 · Asserbajaan, yn2 · Austeyr, yn · Bosnia as Herzegovina · Chassaghstaan, y2 · Cheeprey, y1 · Cheeprey Hwoaie, y1, 6 · Çheer Injil, y3 · Çhorshey, y2 · Chroit, y · Clovack, y · Clovean, y · Danvarg, y3 · Eeslynn, yn · Elveeish, yn · Estaan, yn · Finnlynn · Ghermaan, y · Ghreag, y · Iddaal, yn2 · Kosovo4 · Latvey, y · Liechtenstein · Litaan, y · Lucsemburg · Moldova · Monaco · Montenegro · Nerin · Norlynn3 · Ookraan, yn · Ossetia Yiass2, 5 · Phobblaght Çheck, y · Pholynn, y · Phortiugal, y3 · Rank, y2 · Reeriaght Unnaneysit · Romaan, y · Roosh, y2 · San Marino · Serb, y · Spaainey, y2 · Toolynn, y · Turkee, y2 · Ungaar, yn · Valta, y · Vassadoan, y · Velaroosh, y · Velg, y · Vulgeyr, y 1 Ta'n çheer shoh soit dy slane 'syn Aishey Heear agh ta kianglaghyn shesh-pholitickoil eck lesh yn Oarpey. 2 Ta cooid jeh'n çheer shoh soit çheumooie jeh'n Oarpey. 3 Ta croghaneyn ec y çheer shoh soit çheumooie jeh'n Oarpey. 4Va neuchrogheydys Chosovo soilshit magh er 17 Toshiaght Arree, 2008 as t'ee er enney ec 62 olteynyn yn AU. 5Cha nel yn Abcaaish as Ossetia Yiass er enney agh ec 6 olteynyn yn AU. 6Cha nel y Cheeprey Hwoaie er enney agh ec y Turkee. |
|
|
||
|---|---|---|
| Austeyr, yn · Cheeprey, y · Çheer Injil, y · Chroit, y · Clovack, y · Clovean, y · Danvarg, y · Estaan, yn · Finnlynn · Ghermaan, y · Ghreag, y · Iddaal, yn · Latvey, y · Litaan, y · Lucsemburg · Nerin · Phobblaght Çheck, y · Pholynn, y · Phortiugal, y · Rank, y · Reeriaght Unnaneysit · Romaan, y · Spaainey, y · Toolynn, y · Ungaar, yn · Valta, y · Velg, y · Vulgeyr, y |  |
|
|
|
|
|---|---|
| Olteynyn | Albaan, yn · Chanadey, y · Çheer Injil, y · Chroit, y · Clovack, y · Clovean, y · Danvarg, y · Eeslynn, yn · Estaan, yn · Ghermaan, y · Ghreag, y · Iddaal, yn · Latvey, y · Litaan, y · Lucsemburg · Norlynn · Phobblaght Çheck, y · Pholynn, y · Phortiugal, y · Rank, y · Reeriaght Unnaneysit · Romaan, y · Spaainey, y · Steatyn Unnaneysit, ny · Turkee, y · Ungaar, yn · Velg, y · Vulgeyr, y |
| Fakideryn | Çhorshey, y · Vassadoan, y |
