جمهوری چک

جمهوری چک Česká republika, Česko جمهوری چک
پرچم نشان ملی
شعار ملی: «Pravda vítězí» «چیرگی حقیقت»
سرود ملی: ‎Kde domov můj?‎ «خانه‌ام کجاست؟»
پایتخت (و بزرگترین شهر)		پراگ ۵۰°۰۵′ شمالی ۱۴°۲۸′ شرقی
زبان رسمی		زبان چک
نوع حکومت		جمهوری
نام حاکمان  • رئیس جمهور • نخست وزیر		واتسلاو کلاوس میرک توپولانک
موارد منجر به تشکیل چکسلواکی		۱ ژانویه ۱۹۹۳
مساحت
-	مساحت	۷۸،۸۶۶کیلومتر مربع (۱۱۶ام)
-	‌آب‌ها (٪)	۲
جمعیت
-	سرشماری	۱۰٬۲۳۰٬۰۶۰  (۷۸ام)
-	تراکم جمعیت	۱۳۲‎/km۲‏ (۷۷ام)
تولید ناخالص داخلی	(تخمین ۲۰۰۸)
-	مجموع	۲۶۵٬۸۸۰ بیلیون دلار (۳۹ام)
-	سرانه	۲۱٬۰۴۰ (۳۳ام)
شاخص توسعه انسانی (۲۰۰۶)		۰٫۸۹۷ (بالا) (۳۵ام)
واحد پول		کرونا چک (CZK)
منطقه زمانی		CET (ساعت جهانی+۱)
-	تابستانی (DST)	CEST (ساعت جهانی)
دامنه اینترنتی		.cz
پیش‌شماره تلفنی		+۴۲۰

جمهوری چک (به چکی: Česká republika, Česko) کشوری واقع در اروپای مرکزی و یکی از اعضای اتحادیه اروپا است. این کشور در تاریخ اول ژانویه ۱۹۹۳ و به دنبال تقسیم کشور چکسلواکی سابق پدید آمد. پایتخت و بزرگ‌ترین شهر آن شهر پراگ است با وجودی که عضو اتحادیه اروپا است واحد پول آن کرونا است.

جمعیت جمهوری چک ۱۰ میلیون و پانصد هزار نفر و زبان رسمی این کشور چکی است که از زبان‌های اسلاوی است. شهر پراگ ۱٫۳ میلیون نفر جمعیت دارد. جمهوری چک به دریا راه ندارد و سه ناحیه تاریخی بوهم، موراوی، و بخش کوچکی از سیلزی را شامل می‌شود. مردم چک از تبار اسلاو و از مردمان هندواروپایی هستند.

مردم چک به طور تاریخی به عنوان «بی‌اعتنا به مذهب» توصیف شده‌اند و این کشور کم‌مذهبی‌ترین مردم را در جهان دارد. در سرشماری سال ۲۰۱۱ میلادی، ۴۵٫۲ درصد پاسخی به پرسش در مورد دین خود ندادند و ۳۴٫۲ درصد نیز گفتند که بی‌دین هستند. ۱۰٫۳ درصد از مردم این کشور مسیحی از شاخه کاتولیک رومی هستند و ۹٫۴ درصد نیز باورهای دیگر را دنبال می‌کنند. در یک نظرسنجی سال ۲۰۰۵ میلادی ۱۰ درصد از مردم چک گفتند که به وجود خدا باور دارند.

جمهوری چک نخستین کشور از اعضای پیشین کمکان است که بنا به گزارش بانک جهانی در زمره کشورهای توسعه‌یافته قرار گرفته است. این کشور هم‌چنین بالاترین شاخص توسعه انسانی را در اروپای مرکزی و اروپای شرقی دارا است. جمهوری چک هم‌چنین سومین کشور در اروپا از نظر برقراری صلح و آشتی و دموکرات‌ترین کشور در منطقه خود است.

جغرافیا

جمهوری چک کشوری محصور به خشکی است که در اروپای مرکزی واقع شده‌است و از نظر تاریخی به سه ناحیه بوهم، موراویا، و سیلزی تقسیم می‌شود. بیشتر مرزهای جمهوری چک از مناطق کوهستانی تشکیل شده‌اند. در مرزهای جنوب غرب جنگل بوهم، در شمال غرب کوهستان ارتس، و در شمال کشور ناحیه زودت و کوهستان کرکونوشه (Krkonoše) قرار گرفته است. آب‌های روان در سرزمین چک پس از گذر از دیگر کشورها به سه دریا یعنی دریای شمال، دریای بالتیک و دریای سیاه می‌ریزند.

جمهوری چک سرزمین متنوعی دارد. منطقه بوهم که در غرب کشور واقع شده توسط رودهای البه (چکی: Labe) و مولداو (چکی: Vltava) آبیاری می‌شود و کوهستان‌های کم‌ارتفاع کرکونوشه و زودت آن را احاطه کرده‌اند. بلندترین نقطه کشور یعنی اسنیژکا (Sněžka) که ۱۶۰۲ متر ارتفاع دارد در همین منطقه و در مرز بوهم با لهستان واقع شده‌است. اسنیژکا در زبان چکی به معنای «برف‌پوش» است.

موراویا که بخش شرقی کشور را تشکیل می‌دهد نیز منطقه‌ای پر از تپه و ماهور است. این منطقه توسط رودخانه موراوا آبیاری می‌شود و سرچشمه رود اودر (چکی: Odra) نیز در این ناحیه قرار دارد. مرز شرقی موراویا از کوهستان بسکید و کارپات سفید تشکیل شده‌است. تنها مرز چک با اتریش کوه‌های کمی دارد و عمدتاً با رود تایا (چکی: Dyje دیه) مشخص شده‌است.

کم‌ارتفاع‌ترین نقطه جمهوری چک با ۱۱۵ متر ارتفاع هژنسکو (Hřensko) نام دارد و در محلی واقع شده که رودخانه البه کشور را ترک می‌کند.

فرهنگ

مردم چک به زبان چکی سخن می‌گویند. اکثریت مردم این جمهوری بی‌دین‌اند. بعد از پراگ، برنو، پلزن، استراوا و لیبه رتس از شهرهای مهم این کشورند. دانشگاه بزرگ چارلز دانشجویان بسیاری را از نقاط گوناگون جهان به این کشور کوچک کشانده؛ از جمله دانشجویان زیادی از ایران که اکثراً در رشتهٔ پزشکی تحصیل می‌کند.

ادبیات و هنر

فرانتز کافکا اگر چه آثارش را به آلمانی می‌نوشت اما همه عمر در پراگ و منطقه بوهمیا زندگی کرد.

واسلاو هاول نخستین رئیس جمهوری چک خود نمایشنامه‌نویس مشهوری است.

داوید چرنی مجسمه‌ساز جوان چک است که کارهایش اغلب جنجالی است.

میلان کوندرا نویسنده چک که از سال ۱۹۷۵ در فرانسه زندگی می‌کند و از سال ۱۹۸۱ یک شهروند فرانسوی شده‌است.

تقسیمات کشوری

جمهوری چک از سال ۲۰۰۰ میلادی به ۱۳ استان (به چکی: kraje، به انگلیسی: region) تقسیم شده‌است. هر یک از این استان‌ها یک شورای استانی (krajské zastupitelstvo) و یک رئیس شورای استانی (hejtman) یا به عبارتی همان استاندار، برای خود انتخاب می‌کند.

نقشه جمهوری چک به تفکیک استان.

(پلاک خودرو)	استان	مرکز	جمعیت (برآورد ۲۰۰۴)	جمعیت (برآورد ۲۰۱۰)
A	پراگ، پایتخت (Hlavní město Praha)		۱٬۱۷۰٬۵۷۱	۱٬۲۵۱٬۰۷۲
S	استان بوهم مرکزی (Středočeský kraj)	مرکز اداری‌اش: پراگ	۱٬۱۴۴٬۰۷۱	۱٬۲۵۶٬۸۵۰
C	استان بوهم جنوبی (Jihočeský kraj)	چسکه بودیوویتسه	۶۲۵٬۷۱۲	۶۳۷٬۷۲۳
P	منطقه پلزن (Plzeňský kraj)	پلزن	۵۴۹٬۶۱۸	۵۷۱٬۸۳۱
K	استان کارلووی واری (Karlovarský kraj)	کارلووی واری	۳۰۴٬۵۸۸	۳۰۷٬۳۸۰
U	استان اوستی ناد لابم (Ústecký kraj)	اوستی ناد لابم	۸۲۲٬۱۳۳	۸۳۵٬۸۱۴
L	استان لیبرتس (Liberecký kraj)	لیبرتس	۴۲۷٬۵۶۳	۴۳۹٬۴۵۸
H	استان هرادتس کرالووه (Královéhradecký kraj)	هرادتس کرالووه	۵۴۷٬۲۹۶	۵۵۴٬۳۷۰
E	استان پاردوبیتسه (Pardubický kraj)	پاردوبیتسه	۵۰۵٬۲۸۵	۵۱۶٬۷۷۷
M	استان الوموتس (Olomoucký kraj)	الوموتس	۶۳۵٬۱۲۶	۶۴۱٬۵۵۵
T	استان موراوی-سیلزی (Moravskoslezský kraj)	استراوا	۱٬۲۵۷٬۵۵۴	۱٬۲۴۴٬۸۳۷
B	استان موراوی جنوبی (Jihomoravský kraj)	برنو	۱٬۱۲۳٬۲۰۱	۱٬۱۵۲٬۸۱۹
Z	استان زلین (Zlínský kraj)	زلین	۵۹۰٬۷۰۶	۵۹۰٬۵۲۷
J	استان ویسوچینا (Vysočina)	ییهلاوا	۵۱۷٬۱۵۳	۵۱۴٬۸۰۵

شهرها

پراگ برنو استراوا	رتبه	شهر	استان	جمعیت	منطقه شهری	پلزن لیبرتس الوموتس
	۱	پراگ	پراگ، پایتخت	۱٬۲۸۹٬۱۰۸	۲٬۳۰۰٬۰۰۰
	۲	برنو	موراوی جنوبی	۴۰۴٬۲۹۱	۷۲۹٬۵۱۰
	۳	استراوا	موراوی-سیلزی	۳۱۱٬۰۲۶▼||۱٬۱۶۴٬۳۲۸
	۴	پلزن	پیلزن	۱۷۱٬۱۲۷	۳۸۰٬۰۰۰
	۵	لیبرتس	لیبرتس	۱۰۴٬۹۶۴	۲۷۰٬۰۰۰
	۶	اولوموتس	اولوموتس	۱۰۱٬۷۸۵▼||۴۸۰٬۰۰۰
	۷	اوستی ناد لابم	اوستی ناد لابم	۹۸٬۵۰۴	-
	۸	چسکه بوده‌یوویتسه	بوهم جنوبی	۹۵٬۵۴۳	-
	۹	هرادتس کرالووه	هرادتس کرالووه	۹۵٬۴۸۵	-
	۱۰	پاردوبیتسه	پاردوبیتسه	۹۰٬۷۲۵	-
	۱۱	هاویروف	موراوی-سیلزی	۸۲٬۰۸۳	-
	۱۲	زلین	زلین	۷۷٬۰۶۶	۴۵۰ ۰۰۰
	۱۳	کلادنو	بوهم مرکزی	۷۰٬۷۲۱	-
	۱۴	موست	اوستی ناد لابم	۶۸٬۹۶۷	-
	۱۵	کاروینا	موراوی-سیلزی	۶۱٬۶۱۴	-
	۱۶	اوپاوا	موراوی-سیلزی	۵۹٬۵۲۵	-
	۱۷	فریدک-میستک	موراوی-سیلزی	۵۹٬۲۶۴	-
	۱۸	کارلووی واری	کارلووی واری	۵۳٬۲۱۹	-
	۱۹	دیه‌چین	اوستی ناد لابم	۵۱٬۸۷۸	-
	۲۰	ییهلاوا	ویسوچینا	۵۱٬۱۶۰	-

مردم

نوشتار اصلی: مردم چک

در جمهوری چک بخش تقریباً وسیعی به نام ایالت زودت وجود دارد که اهالی آن آلمانی بوده‌اند. نزدیک به یک سوم از این کشور را شامل می‌شود و در تمام نواحی چک به خصوص اطراف مرز با آلمان ساکن اند. زودت از ایالت تاریخی آلمان بود که در دوره حکومت رایش سوم برای مدتی به آلمان الحاق شد.

اقتصاد

به سبب وجود نیروی کار فوق‌العاده ماهر، این کشور به قدرت صنعتی کشورهای بلوک شرق سابق تبدیل شد. این کشور که در قلب اروپا واقع شده، دارای تابستان‌های خنک و زمستان‌های سرد و مرطوب بوده، و میزان بارندگی آن بسیار زیاد است. کشاورزی در اقتصاد کشور، نقش مهمی به عهده دارد، و عمده محصولات آن، جو و چغندر قند می‌باشد. دامداری و جنگل‌داری نیز در این کشور متداول است. کارخانه ماشین سازی شکودا، صنعت تولید آبجو و الکل و کارخانه‌های تولید کریستال کمک بسیاری به اقتصاد پویای این جمهوری می‌کند. صنعت گردشگری و طبیعت زیبای این کشور سالانه جمعیت بسیاری را میهمان خود می‌کند. از صادرات جمهوری چک، می‌توان به سنگ آهن و زغال سنگ اشاره کرد. جمهوری چک، هم اکنون، در حال گذر از نظام اقتصاد کمونیستی، به سمت بازار آزاد و خصوصی سازی صنعت و کشاورزی است.

آشپزی

سوویچکوا نا اسمتانیه (Svíčková na smetaně)، راسته سس‌زده گاو، از غذاهای اصیل چکی است که با نان‌های خمیری سفید به نام کِنِدلیکی سرو می‌شود.

در آشپزی چکی تمرکز، بر استفاده از گوشت است. گوشت خوک، گاو، مرغ استفاده زیادی دارد و در کنار آن غذاهای مختلفی نیز با گوشت غاز، اردک، و خرگوش تهیه می‌شود. از ماهی در آشپزی چکی کم استفاده می‌شود، به استثنای مراسم کریسمس که در آن هنگام مردم چک ماهی قزل‌آلای تازه و کپور می‌خورند.

نانی خمیری که بدون مخمر تهیه شده و به صورت قطعات گرد بریده می‌شود به نام «کِنِدلیکی» معروف است استفاده زیادی در غذاهای چکی دارد و با انواع گولاش خورده می‌شود. کیک‌های شکلاتی و میوه‌ای مانند دیگر کشورهای اروپای مرکزی، در جمهوری چک نیز از دسرهای مورد علاقه هستند.

آبجو چک دارای سابقه‌ای طولانی و مهم است. نخستین آبجوسازی در این کشور از سال ۱۱۱۸ میلادی به‌وجود آمد و جمهوری چک است امروزه دارای بالاترین مصرف سرانه آبجو در جهان است. آبجو از نوع پیلزنر که خاستگاه آن شهر پلزن است و هم‌چنین آبجویی که در شهر چسکه بودیویتسه (به آلمانی: بودوایز) تهیه می‌شود از آبجوهای معروف این کشور هستند. نام آبجوی آمریکایی بادوایزر نیز به همین شهر اشاره دارد.

منطقه جنوب موراویا از قرون وسطی شراب تولید می‌کند و حدود ۹۴ درصد از باغ‌های انگور جمهوری چک در موراویا قرار دارد. گذشته از نوشیدنی ودکامانند با طعم میوه به نام اسلیوُویتسه، آبجو و شراب، جمهوری چک مشروب مخصوص به‌خودی نیز به نام بـِخِروفکا تولید می‌کند. از نوشیدنی‌های کولا-مانند تولید محل می‌شود به کوفالا اشاره کرد.

حمل ونقل عمومی در چک

از آنجایی که حمل ونقل عمومی پراگ بسیار سریع،ارزان،تمیز ومنظم است در بین کشورهای بلوک شرق همیشه زبانزد خاص وعام بوده است.برای خرید بلیت اتوبوس یا مترو می توانید از روش های مختلفی مثل خرید از مراکز مترو،خرید ازمغازه ها یا خرید پیامکی استفاده کنید.بلیت یک روزه که به شما امکان استفاده از مترو واتوبوس را به هر نقطه ای از شهر می دهد، برایتان ۵٫۵ دلار آب می خورد.اما می گویند تا وقتیکه با پاهای خودتان راه نروید نمی توانیداز شهر قدیمی به اندازه ی کافی لذت ببرید،پس بهتر است تنبلی را کنار بگذارید وروی سنگفرش های تاریخی کمی راه بروید.به هیچ وجه در پراگ ماشین کرایه نکنید!چون پارکینگ ها بسیار کم هستند وقیمت آنها هم بسیار بالاست،حتی برای سفر به خارج از شهر اتوبوس و مترو را به شما پیشنهاد می کنیم.

جستارهای وابسته

• بهار پراگ

منابع

• http://en.wikipedia.org/wiki/Czech_Republic
• ویکی‌پدیای هلندی.