Nepal

Nepalan Federativine Demokratine Tazovaldkund
संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपाल
(Sanghija Loktāntrik Ganatantra Nepāl)

Flag	Valdkundznam
Pälidn	Katmandu
Eläjiden lugu (2014)	30,986,975 ristitud
Pind	147,181 km²
Kel'	nepalan (nepali)
Valdkundan pämez'	Ram Baran Jadav
Päministr	Sušil Koirala
Religii	induizm, buddizm
Valüt	nepalan rupii (NPR)
Internet-domen	.np
Telefonkod	+977
Aigvö	UTC+5:45

Nepal (nepali: नेपाल Nepāl), täuz' oficialine nimi — Nepalan Federativine Demokratine Tazovaldkund (nepalan kelel: संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपाल Sanghija Loktāntrik Ganatantra Nepāl), om valdkund Suviazijas. Sen pälidn da kaikiš suremb lidn om Katmandu.

Nepal sijadase kaksiden kaikiš tihedašti elänzoittud maiden keskes mail'mas — Kitain da Indijan keskes.

Nepal om mägima, kaikiš korktemb valdkund mail'mas. Enamba 40% territorijad sijadase korktusil 3000 m da sen ülemb.

Istorii

Vl 1768 sügüz'kun 25. päivän valdkundan aluz oli pandud kuti Nepalan kunigahuz.

Vl 2008 semendkun 28. päivän tedištoitihe tazovaldkundan ohjandusen formad Nepalas kunigahusen sijas.

Vl 2007 vilukun 15. päivän nügüdläine Konstitucii tuli väghe.

Geografijan andmused

Nepalan topografine kart.

Valdkund om röunoiš Kitainke pohjoižes (röunan piduz — 1236 km), Indijanke suves (1690 km). Ühthine röunoiden piduz — 2926 km. Nepal om mererandatoi valdkund.

Nepalan reljef om mägikaz täuzin. Korktuz ližadab suvespäi pohjoižhe. Kaikiš korktemb čokkoim om Džomolungm-mägi, 8848 metrad valdmeren pindan päl. Kaikiš madalamb čokkoim om Kančan Kalan, 70 metrad valdmeren pindan päl.

Territorii da sen klimat alajagase vöihe korktusiden mödhe. Om 6 vöd:

• suves — tropine (korktused 1200 metrhasai). Nece om Gang-jogen alangišton pohjoižpala;
• sid' subtropine (1200-1900 m);
• mägiden ven vö (1900-2800 m);
• vilu vö (3000-4000 m);
• al'pižed nitud (4000-5200 m);
• jän zon (5200-7000 m), igähižen lumen zon (7000 metrad da sen ülemba).

Surembaine jogi om Karnal, surembaine järv — Rar.

Londuseližed pävarad — vezi, gidroenergii, raudkivend; toižed varad — vas'k, kobal't, cink, kvarc, mec.

Politine sistem

Singha Durbar («Levan pert'kulu») om Nepalan ohjastusen ištundsija Katmandus.

Ohjandusen form om federativine parlamentine tazovaldkund äjiden partijoiden sistemanke.

Valdkundan pämez' om prezident. Parlament valičeb prezidentad 6 vodeks. Varaprezident abutab prezidentale. Nügüdläine päministr (Sušil Koirala) oli aigaližeks valdkundan pämeheks kunigahan laptastusen tobmudespäi jäl'ghe.

Parlament — Kahtenz' Konstitucine Suim — om aigaline, üks'kodine 601 ühtnijanke. Kaik rahvaz valiči sen 575 ühtnijad, völ 26 ohjastuz pani. Suim om sädamha valdkundan ut Konstitucijad. Ühtenz' Suim tuli erižmel'žusihe partijoiden keskes, tirpi satusetomut da oli pästtud radmaspäi.

Vl 2013 kül'mkun 19. päivän Nepalan järgvaličendad oliba valdkundan parlamentha. Vl 2008 heinkun 19. päivän (1nz' tur) da 21. päivän (2nz' tur) prezidentan järgvaličendad oliba parlamentas — Ühtendes Konstitucižes Suimas (Ram Baran Jadav sai vägestust, oti 52,20% kahtendes turas).

Administrativiž-territorialine jagand

   Kacu kirjutuz: Nepalan administrativiž-territorialine jagand.

Nepalas om 14 zonad — agjad, kudambad alajagase 75 ümbrikho. Zonad ühtenzoittas 5 statistižhe regionha: Keskregion, Päivnouzmaine, Päivlaskmaine, Keskpäivlaskmaine, Edahaine Päivlaskmaine.

Eläjad

Nepalas elädas nepalalaižed. Ristitištos vaiše läz 14% oma lidnoiden eläjad, no heiden palaha ližadab kaikuččen voden 3,5%.

Toižed sured lidnad (enamba 100 tuh. rist., vn 2011 rahvahanlugemižen mödhe, surembaspäi penembha): Biratnagar, Pokhar, Lalitpur (Patan).

Ižanduz

Nepalan päeksport om maplodud (14%), raud da teraz lehthil, torvil da vanuimel (13%), sobad (läz 12%), lang villaspäi (11%), kourad (8%); toine eksport — kived (3%), südäiveded (3%), parfümerii da muil (3%), čai (2%), vas'k, alüminii. Indii om päpartnör torguindas (eksportan dai importan läz pol't).

Irdkosketused

• Nepalan ohjastusen oficialine portal. (nepali) (angl.)
• Nepalan prezidentan oficialine sait. (nepali) (angl.)