Honduras
| Honduras Cumhuriyeti | |||||
| República de Honduras (İspanyolca) | |||||
|
|||||
| Slogan: "Libre, Soberana e Independiente" (İspanyolca) "Özgür ve Bağımsız" |
|||||
| Ulusal Marş: Honduras Milli Marşı | |||||
.svg) |
|||||
| Başkent | Tegucigalpa 14°6′K 87°13′B / 14.1°K 87.217°B |
||||
| Resmî dil(ler) | İspanyolca | ||||
| Bölgesel dil(ler) | Garifuna, İngilizce, Miskito,ve diğer diller. | ||||
| Etnik gruplar | %90 Mestizo %7 Honduras Kızılderilileri %2 Siyah %1 Beyaz |
||||
| Milliyet | Honduraslı | ||||
| Yönetim biçimi | Anayasal cumhuriyet | ||||
| - Devlet Başkanı | Juan Orlando Hernández | ||||
| - Başkan Yardımcısı | Ricardo Álvarez | ||||
| - Ulusal Kongre Başkanı | Mauricio Oliva | ||||
| - Anayasa Mahkemesi Başkanı | Jorge Rivera Avilés | ||||
| Kuruluş | |||||
| - İspanya'dan | 15 Eylül 1821 | ||||
| - Orta Amerika Federal Cumhuriyeti'den | 31 Mayıs 1838 | ||||
| Nüfus | |||||
| - Ağustos 2009 tahmini | 7.810.848 (93.) | ||||
| - 2000 sayımı | 6.975.204 | ||||
| GSYİH (SAGP) | 2010 | ||||
| - Toplam | 17,493 milyar $[1] | ||||
| - Kişi başına | 2.150 $[1] | ||||
| GSYİH (düşük) | 2010 | ||||
| - Toplam | 5,268 milyar $[1] | ||||
| - Kişi başına | 1.122 $[1] | ||||
| Gini (1992–2007) | 55.3[2] (yüksek) | ||||
| İGE |  0.732[3] (orta) (2007) |
||||
| Para birimi | Lempira (HNL) |
||||
| Zaman dilimi | CST (UTC-6) | ||||
| Trafik akışı | Sağ | ||||
| Internet TLD | .hn | ||||
| Telefon kodu | 504 | ||||
| 1 "Libre, soberana e independiente" is the official motto, by congressional order, and was put on the coat of arms. | |||||
| 2 Estimates explicitly take into account the effects of excess mortality due to AIDS; this can result in lower life expectancy, higher infant mortality and death rates, lower population and growth rates, and changes in the distribution of population by age and sex than would otherwise be expected, as of July 2007. | |||||
Honduras, Orta Amerika'da bir demokratik cumhuriyettir. Britanya Hondurası'ndan (yani Belize) farklı olarak İspanyol Hondruras'ı olarak da bilinir. Batısında Guatemala, güneybatısında El Salvador, güneydoğusunda Nikaragua bulunur.
İçindekiler
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Orta Amerika'da, Karayip Denizi kıyısında, Guatemala ve Nikaragua arasında ve Kuzey Pasifik Okyanusu kıyısında, El Salvador ve Nikaragua arasında yer alır.Alçak arazilerde subtropikal iklim, yükseklerde ve dağlarda ise ılıman iklim görülmektedir. İç kısımlarda çoğunlukla dağlar, kıyı bölgelerinde dar ovalar yer almaktadır. Ülkenin en yüksek noktası: Cerro Las Minas 2,870 m olup ülkede kereste, altın, gümüş, bakır, kurşun, çinko, demir, antimon, kömür, balık, hidro enerji gibi doğal kaynaklar bulunmaktadır.Hafif depremler yaygındır; Karayip kıyılarında kasırga ve su baskınları zarara yol açar. Yazları sıcak ve kurak kışları bol yağışlıdır.
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
Nüfusu 6,7 milyona varan Honduras'ta kilometrekareye 60 kişi düşmektedir. Halkın yarısından çoğu kırsal (%53) alanda yaşamaktadır fakat 1998'deki Mitch kasırgasının ardından şehre göçte artış gözlenmiştir.
Honduras halkı kökenlerine göre üç ana gruba ayrılır:
- ladinos: Maya soyundan gelirler ve halkın %90'ını oluştururlar. Komşu ülkelerin aksine Honduras'ta Maya soyundan gelmek gurur veya utanç kaynağı olarak görülmez.
- garífuna: Siyah tenli Karayip bölgesi insanlarıdırlar. Nüfusun %2'sini (180.000) oluştururlar.
- indígenas: (yerliler)
- Miskito: 35.000 kişi
- Sumu Twahka: 730 kişi
- Paya: 3000 kişi
- Lenca: 80.000 - 100.000 kişi
- Chortí: 55.000 kişi
- Jicaque/Tolupane
Son dönemde ortalama yaşam süresi kadınlarda 67, erkelerde ise 65 yıla yükselmiştir. Ülkede her 1600 kişiye bir doktor düşerken her 900 kişiye de hastanede bir yatak düşmektedir. Binde 30 bebek ölümlerine rastlanmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO)'nun verilerine göre halkın gıda gereksinimi %98'lik bir oranla giderilmesine rağmen halkın yarısına yakın bir kısmı hatalı veya yetersiz beslenmeden muzdariptir.
Ülkede okuma yazma oranı %76'dır (kadınlarda ve erkeklerde ortalama aynı). Kırsal alanda okuma yazma oranı şehre kıyasla oldukça düşüktür.
Son yıllarda gözlenen hızlı nüfus artışı (2004 verilerine göre %2,2) nedeniyle Honduras'ta nüfusun yarısından çoğunu 18 yaşın altındaki çocuklar ve gençler oluşturmaktadır. Nüfus, son dönemdeki hızıyla artmaya devam ederse 2025'te toplam nüfusun 14 milyona ulaşması beklenmektedir. Yalnız hızlı nüfus artışı Honduras'ta fakirliğin sebebi olarak görülmemektedir.
Siyaset[değiştir | kaynağı değiştir]
Honduras tarihinde İspanyol tesiri büyüktür. Uzun yıllar İspanyolların ticari dominyonu olarak kalan Honduras, bağımsızlığını kazandıktan sonra da kargaşa bitmemiştir. Bağımsızlıktan sonra El Salvador ile savaş durumuna gelen Honduras, bu olaydan dolayı ekonomik açıdan büyük kayıplar yaşamıştır. Hatta bir dünya kupası maçında El Salvadorlu futbolcuların kaldığı otel, Honduraslı vatandaşlar tarafından kundaklanmak istenmiştir. Bu olayın yankıları Honduras'ta hâlâ sürmektedir. Bu gün Honduras dünyanın birçok ülkesine göç veren ülkelerin başında gelmektedir.
San Pedro Sula şehrinde, son yıllarda Meksika ve Kolombiyalı uyuşturucu kartellerinin faaliyetlerini artırdığı ve buna bağlı şiddet olaylarının artış gösterdiği bildiriliyor.
BM Uyuşturucu ve Suç Ofisi’nin bilgilerine göre, Honduras’taki cinayet vakaları 2005-2010 arasında iki katına çıkarak, her 100 bin kişiden 87’sinin cinayete kurban gitmesiyle dünyanın en yüksek oranına sahip bulunuyor.
2009 Darbesi[değiştir | kaynağı değiştir]
28 Haziran 2009'da askeri güçler, cumhurbaşkanını halkın seçmesi ve seçilen kişinin ikinci bir dönem daha görev yapmasını mümkün kılacak anayasa değişikliklerini referanduma sunmaya hazırlanan solcu devlet başkanı Manuel Zelaya'ya karşı darbe yapmış ve onu iktidardan indirmişlerdir. Bu konuda Dünya'da, özellikle Amerika kıtasında büyük bir kriz başlamıştır.
Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]
Honduras'ın ekonomisi tropik fırtına Mitch'den önce ve Mitch'den sonra olmak üzere iki ayrı şekilde ele alınabilir. 1998 öncesi %80'lerde olan fakirlik, 1998'de yaşanan felaketten sonra daha da artmıştır. Bu değişim işsizlik oranında da sayılara yansır. Fırtına öncesi %31 olan işsizlik oranı 1998'i takip eden yıllarda %44'e kadar ulaşmıştır. 2003 yılında bu oranın tekrar %27'ye düştüğü belirtilmektedir.
Latin Amerika ve Karayip Ülkeleri Ekonomi Komisyonu (ECLAC)'nin hesaplamalarına göre Mitch 3,8 milyar dolarlık maddi hasara yol açmıştır ve bu rakam Honduras'ın Gayri Safi Milli Hasıla'sının %70'ine denk gelmektedir. Hükümet yeniden yapılanmanın 5 milyar dolara mal olacağını tahmin etmektedir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d "Honduras". International Monetary Fund. http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/01/weodata/weorept.aspx?sy=2007&ey=2010&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=268&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=35&pr.y=19. Erişim tarihi: 21 April 2010.
- ^ 1992-2007, Human Development Report Office, United Nations Development Programme. "Human Development Report 2009 - M Economy and inequality - Gini index". 17 October 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/5kbHWMLQA. Erişim tarihi: 17 October 2009.
- ^ "Human Development Report 2009. Human development index trends: Table G". The United Nations. http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2009_EN_Complete.pdf. Erişim tarihi: 5 October 2009.
- Hans-Gerd Spelleken: Honduras (2005), Reise Know-How Verlag Peter Rump GmbH
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Honduras ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur.
Seyahat rehberleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- Honduras Tips - The official Travel Guide of Honduras (İngilizce ve İspanyolca)
- Honduras.com (İngilizce)
- Lets Go Honduras (İspanyolca ve İngilizce)
Gazeteler[değiştir | kaynağı değiştir]
- El Heraldo (İspanyolca)
- La Prensa (İspanyolca. Okumak için siteye kaydolmak gerekiyor [ücretsiz])
- El Tiempo (İspanyolca)
- La Tribuna (İspanyolca)
- Honduras This Week (İngilizce)
|
