Аргентина
| [[Image:{{{Парчам}}}|Парчам|150px]] | [[Image:{{{Нишон}}}|Нишон|100px]] |
 |
|
| Шиор: «En Unión y Libertad» | |
| Суруди миллӣ: «Himno Nacional Argentino» | |
| Рӯзи истиқлолият | |
| Забонҳои расмӣ | |
| Пойтахт | Буэнос Айрес |
| Шаҳри калонтарин | |
| Идораи давлат | |
| Масоҳат • Ҳамагӣ • Фоизи об. |
-ум ҷой дар ҷaҳон км² % |
| Аҳолӣ • Ҳамагӣ • Зичӣ |
-ум ҷой дар ҷaҳон 38,747,000 нафар/км² |
| Пули миллӣ | |
| Интернет-Домен | .ar |
| Коди телефон | +54 |
| Соат | UTC |
Аргентина (испанӣ: Argentina) номи асосии он Ҷумҳурии Аргентина (испанӣ: República Argentina) – ки баъди Бразилия аз ҷиҳати масоҳат ва зичии аҳоли дар байни давлатҳои Амрикои Ҷанубӣ дар ҷои дуюм меистад.
Ин давлат қисми ҷанубу шарқии Амрико ва қисми шарқии ҷазираи Замини Оташфишон ишғол мекунад ва ҷазираи наздиктари Эстадос ва ғайраро ишғол мекунад. Дар ғарб бо Чиле, дар шимол ва шимолу- шарқ бо Боливия, Парагвай, Бразилия, Уругвай ҳамсарҳад мебошад, дар қисми шарқӣ онро бошад Уқёнуси Атлантика мешуяд.
Масоҳати он 2,8 млн км.кв (бе ҳисоби масоҳати ҷазираҳои Фолкленд ва Малвин
Мундариҷа
Сохти давлатӣ[вироиш]
Аргентина - республикаи федеративӣ.
Табиат[вироиш]
Замини Аргентина дар шарқ ҳамвор, дар ғарб кӯҳсор аст.
Ҷуғрофия[вироиш]
Дуюм кишвари калонтарин баъд аз Бразилия дар Амркои Ҷанубӣ мебошад.
Аргентина кариб, ки тамоми кисми ҷанубу шарқии Америкаи Ҷанубиро ишгол кардааст. Аргентина аз шимол ба ҷануб дар масофаи 3800 км ва кариб 1400 км аз ғарб ба шарқ тул кашидааст.Дар ҷануб ва шарқ Аргентина бо Чиле ҳамсарҳад аст ва дар шимол бо Боливияю Парагвай, дар шимолу шарқ ва шарқ бо Бразилия ва Уругвай . Кисми ҷанубу шарқии Аргентинаро Укёнуси Атлантика мешуяд, дар кисми ғарб ва ҷанубу ғарбӣ бо каторкухҳои Анд ҳамсарҳад аст. Пойтахти Аргентина Буэнос-Айрес аст. Майдонаш кариб ки 2,780,400кв.км. Ахоли дар 1993 33,507,000 –ро ташкил медод
Чугрофияи Аргентинаро ба 4-кисми асосии такчсим кардан мумкин аст: Шималу -шарқи хамвориҳои Пампа,Патагония , ва Андхо (кухҳои райони) Барои он ки Аргентина масохати бисёр аз Шимол ба Ғарб дар бар гирифтааст, вай якбора якчанд минтакаҳои иклимиро аз тропик то ба Антарктида ишгол кардааст.
Тақсимоти мамурӣ[вироиш]
Аргентина – ҷумҳурии федеративӣ, ки ба вай 23 вилоятҳо ва ҳавзаи автономии пойтахти медароянд.
- Пойтахти Федералӣ Буэнос-Айрес
- Буэнос-Айрес
- Катамарка
- Чако
- Чубут
- Кордова
- Корриентес
- Энтре-Риос
- Формоса
- Жужуй
- Ла-Пампа
- Ла-Риоха
- Мендоса
- Мисионес
- Неукен
- Рио-Негро
- Салта
- Сан-Хуан
- Сан-Луис
- Санта-Крус
- Санта-Фе
- Сантяго-дел-Эстеро
- Замини Оташӣ, Антарктида ва ҷазираҳои Атлантики Ҷанубӣ
- Тукуман
Таърих[вироиш]
Дар аввали асри XVI –Аргентина аз тарфи Испаниягихо забт кард шуда буд, ки онхо онро бо номи дарёи Рио-де-ла-Плата, Ла-Плата ном гузоштанд. (испанӣ: Rio de la Plata, «дарьеи нукрагин») Испаниягихо чунин акида доштанд, ки махз дар хамин Дарье захираи калони нукра мавчуд аст. Бисьерии индуихо дар хамон вакт ба гуломи табдил дода шуда буданд, кабилаҳои итоатнакарда бошанд ба кисми хунуки ҷануби ва кисми наздикухии Анд ронда шуда буданд.
- Соли 1776 аз тарафи чонишини подшоҳии Перу ки дар соли 1536 ба тереторияи Аргентина боз Боливия, Парагвай ва Уругвайро ҳамроҳ карда шуда буданд.
- Соли 1806-1807- Британияи Кабир бо максади ба колонияи худ ҳамроҳ кардани ЛА-Плата ба он хучум мекунад.
- 25 майи соли1810 дар Боенос – Айросшуриши зиди истилогарони Испани сар мезанад. Дар Ла-Плата хокимияти мувакати ташкил шуда буд. Ин руйдодхо дар таърих номи шуриши Майро гирифтааст, 25 май, иди миллии Аргентина ба хисоб меравад.
- 9 июли соли 1816 истиклолияти кисмҳои ахолинишини Ла-Плата эълон гардид
- Чанги якуми ҷаҳон - Аргентина бетараф мебошад.
- Баъд аз ба сари хукумат омадани Гитлер, дар Аргентина харакати фашисти зиёд мегардад, ин кор асосан дар байни одамони аз Германия омада ва офицерони Аргентина рух медод.
- Чанги дуюми ҷаҳон – Аргентина бе тараф аст.
- Феврали cоли 1943 амалиёти харби дар байни офицерон. Январи соли 1944 Аргентина рафтуомадҳои дипламатии худро бо давлатҳои Германия ва Чопон пурра даст мекашад ва соли 1945 ба ин ду давлат чанг эълон мекунад.
- 1946 – Перон дар интихоботи призиденти галаба мекунад.
- Сентябри соли 1955 дар натичаи амалиёти харби Перон аз сари хокимият дур карда мешавад.
- Солҳои 1950-1980 дигаргуншавии давлати ва харби мобайни шаҳрвандони хокимят ба кор шуру мекунад.
- Авали соли 1982 задухурдҳои харби бо Британияи Кабир оиди чазираҳои Фолклендских (Мальвинских)
- Аз соли 1983 дар давлат хокимяти граждани мукарар карда мешавад.
- Соли 1989 дар давлат силсилаи шуришхо ва задухурдхо рух медиханд.
- Соли 1996 дар натичаи шуришхо Доминго Кавалло аз хокимяти давлат дур карда мешавад.
- Соли 2002 – кризиси иктисоди дар давлат.
Хоҷагӣ[вироиш]
Аргентина - мамлакати аграрӣ-саноатӣ буда, хоҷагии қишлоқаш асосан ғалла ва гӯшт истеҳсол мекунад.
Нигаҳдории тандурустӣ[вироиш]
Маориф ва маданият[вироиш]
Дар ин саҳифа маълумот вуҷуд надорад... Кофта ёв точка tj
Матбуот, радио ва телевизион[вироиш]
Адабиёт[вироиш]
Дар санъат, адабиёт ва тарзи зисти Аргентинихо алока бо Европа хис карда мешавад. Таъсири маданият махсусан дар адабиёт дида мешавад. Дар байни нависандагони сатхи ҷаҳонии аргентини Хорхе Луис Борхес, Хулио Кортасар, Эрнесто Сабасто, Мануэль Пюг, Освалдо Сориано. Аз баски бисёрии аргентинхо дар Европа таълим мегиранд, асосан дар шаҳри Буэнос Айрес бинобар хамин дар мусики, санъат ва архитектура сахми Европа дида мешавад.Дар шаҳр осорхонаҳои калон ва театрхо бисёранд.
Аз хама маданияти машхури Аргентина ин танго мебошад, ки дустдорони ин санъат дар тамоми дунё бисёранд. Инчунин мусикии халқи машхур аст. Барои Аргентина варзиш роли асосиро мебозад, футбол бозии дустдоштаи бисьерии аргентинихо мебошад. Аргентина дар Чоми ҷаҳони солҳои 1978 ва 1986 чои аввалро ишгол карда буд. Бозингарони машхури Аргентина Че Гевара ва Диего Марадона буданд.
Дини Католики - дини асосиии давлати Аргентина мебошад,Спиритизм дар ин чо хело хам решаҳои бузург дорад,зиерати хонаи абадии хешовандони гузашта ва одамони барчастаи мамлакат дар ин чо мукарарист. Забони давлати-забони испанияги мебошад, вале дар баъзе колонияҳои мухочирон одамон бо забони модарии худ муошират мекунанд. Забони итолиягиро кариб ки дар хама чо мефахманд, ин аз он шаходат медихад, ки таъсири гурухи аз хама калонтарини мухочирон дар давлат колон аст, вале ба ин нигох накарда чомеаи инглисхо низ вучуд дорад. Ба гайр аз ин 17 забони тахчои, аз он чумла кечуа, мапуче, гуарани, тобас, матакос мебошанд.
Дар таомҳои Аргентина гушт дар чои аввал меистад, махсусан гушти гов. Аз хама таоми бехтарини онхо ин «Ассорти паррильядо» мебошад ки, дар он хама кисмҳои гушти гов истифода бурда мешавад. Чойи Парагваи (матэ) ин натанхо нушокии одди, балки маросими махсусе мебошад, ки таклифи он – аломати эхтиром ва мехрубони. Тарзи тайёр кардани баргҳои растани хело ачоиб аст, ва баъд аз тайёр кардани он, нушокиро хама якчоя аз чоме ки аз каду тайёр карда шудааст калебаса менушанд.
