Sewastopol

Sewastopol Севастополь
Herb Sewastopola Flaga Sewastopola
Państwo	Rosja / Ukraina
Data założenia	1783
Burmistrz	Wołodymyr Jacuba
Powierzchnia	1079 km²
Wysokość	100 m n.p.m.
Populacja (2013) • liczba ludności • gęstość	385 727 357 os./km²
Nr kierunkowy	+380-692
Kod pocztowy	299000-299699
Tablice rejestracyjne	CH
Położenie na mapie Krymu Sewastopol
Położenie na mapie Europy Sewastopol
44°35′N 33°31′E
Strona internetowa
Portal Ukraina

Widok na zatokę w Sewastopolu

Sewastopol (ukr. i ros. Севастополь, tatarski Aqyar) – miasto w południowej części Półwyspu Krymskiego, przy Zatoce Sewastopolskiej 380,7 tys. mieszkańców (2010). Przynależność państwowa i administracyjna miasta jest od marca 2014 przedmiotem sporu między Ukrainą a Rosją. Wbrew powszechnej opinii Sewastopol nie przeszedł z Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w skład Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej w 1954 – w przeciwieństwie do reszty Krymu pozostawał miastem o specjalnym statusie, podporządkowany rządowi i organom cywilno-wojskowym RFSRR. Po przekształceniu Ukraińskiej SFRR w niepodległą Ukrainę w 1991 r. znalazł się pod bezpośrednią kontrolą Kijowa, nie wchodząc w skład republiki autonomicznej. W marcu 2014 r. władze miasta zwróciły się z prośbą o przyjęcie go w skład Rosji, co zostało zaaprobowane przez władze rosyjskie, a odrzucone przez władze ukraińskie oraz społeczność międzynarodową (m.in. UE i USA). Wielki port wojenny na Morzu Czarnym, baza rosyjskiej Floty Czarnomorskiej (do 2047) na mocy porozumień zawartych między Ukrainą i Rosją po rozpadzie ZSRR.

Historia

Statki w porcie Sewastopolu, 1846

W starożytności na terenie Sewastopola znajdowała się grecka kolonia Chersonez Taurydzki. W 1399 r. miasto to zostało spalone. Tatarzy krymscy zbudowali tu później wieś Aqyar.

Miasto zostało założone przez rosyjskiego kontradmirała Thomasa Mackenzie 3 (14) czerwca 1783 jako baza marynarki wojennej i ważny port handlowy. Pierwotna, tatarska nazwa miasta Achtiar została zmieniona na Sewastopol (gr. Σεβαστός, sewastos – «szacowny, czczony», πόλη, polis – «miasto») dekretem carycy Katarzyny II z 10 (23) lutego 1784 roku. W dekrecie tym caryca nakazała księciu taurydzkiemu Grigorijowi Potiomkinowi budowę w tym miejscu wielkiej twierdzy.

Podczas wojny krymskiej w latach 1853–1856 było przez 11 miesięcy oblegane, a następnie zajęte przez siły koalicji brytyjsko- francusko- włosko- tureckiej. Rosjanie ewakuując się przez most pontonowy w północnym wlocie portu zatopili swoje okręty, by zapobiec dostaniu się ich w ręce wroga i zablokować wpłynięcie zachodnich statków. Oblężenie koncentrowało się głównie wokół południowej dzielnicy miasta, a ostateczne bombardowanie z użyciem 775 dział trwało 3 dni. Po wejściu wojsk zachodnich miasto było zupełnie zniszczone. Na Cmentarzu Braterstwa powstałym w w 1853 r spoczywa ponad 100 tys. rosyjskich żołnierzy. W Katedrze pw. św. Włodzimierza w Krypcie Grobowej Admirałów spoczywają 3 bohaterowie bitwy o Sewastopol, admirałowie marynarki Nachimow, Korniłow oraz Władimir Istomin.

W okresie bezpośrednio po I wojnie światowej w Sewastopolu funkcjonowała polska placówka o charakterze konsularnym.

W czasie drugiej wojny światowej port został zdobyty przez wojska niemieckie i rumuńskie w lipcu 1942, tym razem po 8-miesięcznym oblężeniu. Sewastopol został wyzwolony przez Armię Czerwoną w maju 1944. W 1945 otrzymał tytuł "miasta-bohatera" ZSRR.

Zabytki

• Park historyczny Chersonez Taurydzki. Na jego obszarze zrekonstruowano częściowo budowle z czasów osadnictwa greckiego na tym terenie.
• Sobór Świętego Włodzimierza. Odbudowany po zniszczeniach wojennych sobór znajduje się na terenie Chersonezu Taurydzkiego.

Status i podział administracyjny

Sewastopol jest miastem wydzielonym, na prawach obwodu. Sewastopolska rada miejska na północy i wschodzie graniczy z Republiką Autonomiczną Krymu, na południu i zachodzie granicą jest wybrzeże Morza Czarnego. Granica lądowa liczy 106 km, a morska – 143 km. Władze samorządowe reprezentuje Rada Miejska Sewastopola, a władze państwowe – Sewastopolska Miejska Administracja Państwowa.

Administracyjnie Sewastopol znalazł się w składzie, utworzonej w 1921 roku, Krymskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, będącej częścią Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Po likwidacji tejże w 1946 roku, wszedł w skład obwodu krymskiego na prawach miasta wydzielonego (miasto o statusie rejonu). 29 października 1948 roku wydzielono Sewastopol z obwodu jako osobną jednostkę administracyjną ("miasto republikańskiego podporządkowania"). W 1954 roku obwód krymski został przekazany Ukraińskiej SRR, de facto przekazano także Sewastopol, choć de iure nie uwzględniono tego faktu w odpowiednich aktach prawnych – jednak w Konstytucji Ukraińskiej SRR z 1978 r. (art. 77) stwierdzono, że Sewastopol jest jednym z dwóch (obok Kijowa) miast republikańskiego podporządkowania. Po rozpadzie Związku Radzieckiego Sewastopol pozostał, jako osobna jednostka, w granicach niepodległej Ukrainy, pomimo decyzji Rady Najwyższej Federacji Rosyjskiej o rozpoczęciu prac nad zmianą konstytucji, tak by wymieniała miasto wśród jednostek administracyjnych Rosji.

2 marca 2014 roku władze Sewastopola wystąpiły do władz krymskich o włączenie miasta w skład Republiki Autonomicznej Krymu. 11 marca 2014 połączone zgromadzenie radnych Rady Najwyższej Republiki Autonomicznej Krymu i Rady Miejskiej Sewastopola przyjęło deklarację niepodległości Republiki Krymu.

Sewastopol dzieli się na 4 rejony:

• rejon bałakławski
• rejon gagariński
• rejon leniński
• rejon nachimowski

W ich skład wchodzi dodatkowo 1 miasto (Inkerman), 1 osiedle typu miejskiego (Kacza), 28 wsi i 1 osiedle.

Miasta partnerskie

• Poti, Gruzja

Zobacz też

• Synagoga Wojskowa w Sewastopolu
• Sewastopol (stacja kolejowa)

Linki zewnętrzne

• Sewastopol w Słowniku Geograficznym, Tom X (Rukszenice – Sochaczew) z 1889 r.