Hollanda Antilleri
| Hollanda Antilleri Nederlandse Antillen |
|||||
| — Hollanda Krallığı'na bağlı eski özerk ülke. — | |||||
|
|||||
|
|||||
 |
|||||
| Başkent | Willemstad | ||||
| Yönetim | Özerk Monarşi | ||||
| Kraliçe | |||||
| - 1954-1980 | Kraliçe Juliana | ||||
| - 1980-2010 | Kraliçe Beatrix | ||||
| Cumhurbaşkanı | |||||
| - 1954-1968 | Efraïn Jonckheer | ||||
| - 1973-1977 | Juancho Evertsz | ||||
| - 2006-2010 | Emily de Jongh-Elhage | ||||
| Yasama organı | Hollanda Antilleri Millet Meclisi | ||||
| Tarihi | |||||
| - Kuruluş | 15 Aralık 1954 | ||||
| - Aruba'nın ayrılışı | 1 Ocak 1986 | ||||
| - Hollanda Antilleri'nin Dağılışı | 10 Ekim 2010 | ||||
| Yüzölçümü | |||||
| - 2010 | 800 km2 | ||||
| Nüfus | |||||
| - 2010 | 198965 | ||||
| Yoğunluk | 248.7 /km2 | ||||
| Para birimi | Hollanda Antilleri guldeni | ||||
.svg)
Hollanda Antilleri (Felemenkçe: Nederlandse Antillen), eski adıyla Hollanda Batı Hint Adaları, Karayip denizinde iki ada topluluğu olarak Küçük Antiller'in bir parçası olup Hollanda Krallığı'nın özerk bir bölgesini oluşturmaktaydı. Adaların ekonomileri genellikle turizm, kıyı bankacılığı ile petrol rafinerilerine (Aruba, Kurasao'da) dayalı olmaktaydı ve yasadışı uyuşturucu kaçakçılığının da önemli bir gelir kaynağı olduğu öne sürülmekteydi.
Ancak 10 Ekim 2010'da yapılan referandum sonucunda, Hollanda Antilleri, dağılmış ve kendisinden 1986'da ayrılan Aruba ile beraber, doğrudan Hollanda Krallığı'na bağlı 4 yeni özerk bölge oluşmuştur. Bu bölgeler, Aruba, Curaçao, Sint Maarten ve BES Adaları'dır. (Bonaire, Seba ve Sint Eustatius)
İçindekiler
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Adalar önce İspanya sonra bazıları Büyük Britanya, sonra da 17. yüzyılda Hollanda sömürgeleri olmuştur.
Hollanda Batı Hint Ortaklığınca Afrika'dan Amerika'ya köle taşımacılığında aktarma noktaları olarak kullanılmışlardır. Bu durum köleliğin yasaklandığı 1863 yılına dek sürmüştür.
1954 yılında, adalar sömürge konumundan Hollanda Krallığına bağlı özerk bölgeler konumuna yükseltilmişlerdir.
Aynı krallığa bağlı Hollanda ile sözde eşit konumda olmalarına karşın, altyapı, hayat standardı, sağlık güvencesi gibi konularda Hollanda'dan çok gerisinde idi. Son yıllarda, turizme bağlı olarak hızlı gelişme göstermelerine rağmen; Hollanda'nın yardımları gelirlerinde önemli yer tutmaktaydı.
Aruba adası 1986 yılında Hollanda Antilleri'nden ayrılıp, doğrudan Hollanda Krallığı'nın özerk bölgesi olmuştur. Öteki adalar da, zaman zaman konumlarını sorgulamakta, tam bağımsızlıktan, özerkliğin bile olmadığı "Hollanda ili" olmaya kadar değişen seçenekler tartışılmaktadır.
Yıkılış[değiştir | kaynağı değiştir]
İlk olarak, 1982'deki Ada Düzenlemesi, Hollanda Antilleri'ne bağlı 4 bölgeyi belirledi, Bonaire, Curaçao, Aruba ve Windward Adaları. Ancak 1983'te Windward Adaları 3'e ayrıldı ve Bonaire, Curaçao ve Aruba ile birlikte Sint Maarten, Sint Eustatius ve Saba'da Hollanda Antilleri bölgelerine eklendi. 1 Ocak 1986'da, Aruba, Hollanda Antilleri'nden ayrıldı ve direkt Hollanda Krallığı'na bağlı özerk ülke oldu ve böylece ilk ayrılık gerçekleşmiş oldu. Bu sayede Hollanda Antilleri'ne bağlı bölge sayısı 6'dan 5'e düştü ve diğer bölgelerde özerk olma fikrini düşünmeye başladı. 2005'teki ilk referandumda, Hollanda Antilleri'nin dağılmamasına karar verildi.
Ancak, 10 Ekim 2010'da yapılan referandum sonucunda, Hollanda Antilleri, dağıldı ve kendisinden 1986'da ayrılan Aruba ile beraber, direkt Hollanda Krallığı'na bağlı 4 yeni özerk bölge oluştu. Bu bölgeler, Aruba, Curaçao, Sint Maarten ve BES Adaları olarak seçildi. (Bonaire, Seba ve Sint Eustatius) İşte oluşan yeni bölgeler;
| Bayrak | İsim | Başkent | Yüzölçümü (km²) | Notlar |
|---|---|---|---|---|
 |
Curaçao | Willemstad | 444 | Hollanda Antilleri'nin başkenti idi.[1] |
 |
BES Adaları | Kralendijk | 288 |    Bonaire, Seba ve Sint Eustatius |
 |
Sint Maarten | Philipsburg | 34 | 1 Ocak 1983'e kadar, Windward Adaları Bölgesi'nin bir parçasıydı. |
 |
Aruba | Oranjestad | 193 | 1 Ocak 1986'da ayrıldı. |
.svg){kind=small} |
Hollanda Antilleri | Willemstad | 993 | Eski özerk bölge... |
Politika[değiştir | kaynağı değiştir]
Ülkenin baş yöneticisi yerel olarak vali tarafından temsil edilen Hollanda kral ya da kraliçesi idi. Aynı sistem ise oluşan yeni bölgelerde de geçerli olacak.
Vali, yerel bakanlar kuruluna da başkanlık yapmaktaydı. Yasama ise iki düzeyde yapılır; üst düzeyde, her adanın bir yetkilisinin bulunduğu Hollanda Antilleri bakanlar kurulunca yapılırdı, yerel olarak ise her adanın kendi bakanlar kurulunca yapılırdı.
Hollanda Antilleri'nin gelecekteki konumu[değiştir | kaynağı değiştir]
2004 yılında Hollanda Antilleri ile Hollanda'nın oluşturduğu bir kurul Hollanda Antilleri'nin gelecekteki konumu konusunda bir rapor hazırlamıştır. Kurul raporda, Hollanda Krallığının tüzüğünün Hollanda Antilleri'nin kaldırılması yönünde değiştirilmesini salık vermiştir. Oneriye göre Hollanda Krallığına bağlı iki yeni özerk bölge oluşturulmalıdır: Kurasao ile Sint Maarten. Bonaire, Saba ile Sint Eustatius ise doğrudan (kendisi de Hollanda Krallığı'na bağlı olan) Hollanda'ya bağlanmalıdır.
8 Nisan 2005'de yapılan %54 katılımlı halkoylamasında, Kurasao'lılarin %70'i Kurasao'nun özerk bölge olarak (arada Hollanda Antilleri olmadan) Hollanda Krallığına bağlanması, %23'ü ise doğrudan (bir ili olarak) Hollanda'ya bağlanması yönünde oy kullanmışlardır. Bu halkoylaması bağlayıcı olmasına karşın uygulanma tarihi yönünde daha açıklama yapılmamıştır. Sint Eustatius'ta ise yaşayanların %76'sı şu andaki durumu koruyarak, Hollanda Antilleri'nin parçası olarak kalmak istediklerini belirtmişlerdir.
10 Ekim 2010'da yapılan referandum sonucunda, Hollanda Antilleri, dağılmış ve kendisinden 1986'da ayrılan Aruba ile beraber, direkt Hollanda Krallığı'na bağlı 4 yeni özerk bölge oluşmuştur.
Adalar[değiştir | kaynağı değiştir]
Adalar üç bin kümeden oluşuyordu:
Venezuela açıklarında (Aruba'ya yakın):
- Bonaire, ("Küçük Bonaire" adı verilen küçük adacığıyla birlikte).
- Curaçao, ("Küçük Kurasao" adı verilen küçük adacığıyla birlikte).
Kuzeyde, Porto Riko'nun doğusunda yeralan:
- Saba
- Sint Eustatius (Sint Eustatius)
- Sint Maarten (Sint Maarten -Adanın kuzeyi Saint-Martin olarak adlandırılır ve bir Fransız sömürgesidir).
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Adaların tümü yanardağla oluşmuş olup, dağlık olduğu için tarıma elverişli alanları sınırlıydı.
Hollanda Antilleri'nin ikliminde tüm yıl boyunca ılık ve sıcak olup, yaz aylarında kasırgalar görülüyordu.
Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]
Turizm, petrol taşımacılığı ve rafinerileri (Kurasao'da) yanı sıra kıyı bankacılığı ekonomideki ana etkinliklerindendi.
Adalar bölgedeki öteki ülkelerle karşılaştırıldıklarında kişi başına gelir düzeyi ile altyapı olarak daha gelişmiş olmakla birlikte, Hollanda'ya göre daha geride idi. Hemen hemen bütün tüketim/üretim ürünleri dışalımla sağlanmaktaydı. Dışalım, özellikle Venezuela, ABD, Meksika ile adalara önemli ölçüde yardım eden Hollanda'dan yapılıyordu. Adalardaki toprağın niteliksizliği ile yeterli su olmaması tarımın gelişmesini engellemekteydi. Hollanda Antilleri Guldeni, değişmez bir oranla (1.70:1) ABD dolarına bağlanmıştır.
Toplumsal yapı[değiştir | kaynağı değiştir]
Kamunun çoğunluğunun (%85'i) kökeni 17. ile 19. yüzyıllar arası Afrika'dan getirilen kölelere dayamaktaydı. Kamunun geri kalanının kökeni Karayipler yerlileri, Avrupalılar ile Asyalılara dayanmaktaydı.
Yasal dil Felemenkçe, Papiamento ve İngilizce olmasına karşın, Curaçao ile Bonaire'de yaygın dil Papiamento'nun (Karayio yerli dili) yanı sıra İngilizce ile İspanyolca da konuşulmaktaydı. Sint Maarten, Saba ile Sint Eustatius'da ise İngilizce en yaygın dildi.
En yaygın ve resmi din katolik ve protestan Hıristiyanlık olmasına karşın, özellikle Curaçao'da Müslüman ve Museviler de bulunmaktaydı.
Son 20-30 yılda, özellikle, gençler ya da iyi eğitimliler arasında Hollanda Antilleri'nden Hollanda'ya olan göçün büyük oranda artması, adalarda toplumsal, ekonomik sorunlara yol açmıştır.
