Ռուանդա

Ռուանդայի Հանրապետություն Repubulika y'u Rwanda République du Rwanda
Դրոշ Զինանշան
Նշանաբան՝ Ubumwe, Umurimo, Gukunda Igihugu "Unity, Work, Patriotism"
Ազգային օրհներգ՝ Rwanda nziza
Մայրաքաղաք		Կիգալի 1°57′S, 30°4′E
Ամենամեծ քաղաք		Kigali
Պետական լեզուներ		Ռվանդերեն, Ֆրանսերեն, Անգլերեն
Կառավարում		Հանրապետություն
-	Նախագահ	Paul Kagame
-	Վարչապետ	Bernard Makuza
Անկախություն		Բելգիայից
-	Ամսեթիվ	Հուլիսի 1 1962
Տարածք
-	Ընդհանուր	26,798 կմ²  (147th)
-	Ջրային (%)	5.3
Բնակչություն
-	July 2005 նախահաշիվը	7.6 միլիոն  (86րդ)
-	2002 մարդահամարը	8,128,553
-	Խտություն	320 /կմ² (27րդ) 829 /մղոն²
ՀՆԱ (ԳՀ)		2005 գնահատում
-	Ընդհանուր	$11.24 միլիարդ (130րդ)
-	Մեկ շնչի հաշվով	$1,300 (160րդ)
ՄԶՀ (2004)		0.450 (ցածր) (158րդ)
Դրամական միավոր		Ռուանդայի ֆրանկ (RWF)
Ժամային գոտի		CAT (UTC+2)
-	Ամռանը (DST)	not observed (UTC+2)
Վերին մակարդակի ազգային դոմենն		.rw
Հեռախոսային կոդ		+250

Ռուանդա (ՄՀԱ՝ [ɾ(g)wɑndɑ]), պաշտոնապես՝ Ռուանդա Հանրապետություն, պետություն է Արևելյան Աֆրիկայում։ Երկրի մակերևույթը 1500–2000 մ բարձրության կտրտված սարահարթ է, որի պատճառով այն կոչվում է նաև Հազարավոր բլուրների երկիր։ Արևմտյան բարձրադիր եզրը զառիթափ իջնում է դեպի Կիվու լիճը, հյուսիս-արևմուտքում բարձրանում են Վիրունգա հրաբխային լեռները (ամենաբարձրը՝ Կարիսիմբի լեռ, 4507 մ)։

Կլիմա

Կլիման մերձհասարակածային է։ Գետային ցանցը խիտ է։ Գլխավոր գետը Կագերան է (Նեղոսի ակունքներից), խոշոր լիճը՝ Կիվուն։ Տարածված են սավաննաները և խոնավ մշտադալար անտառները։

Պատմություն

Ռուանդան երկար տարիներ եղել է գերմանական, ապա՝ բելգիական գաղութ։ 1918 թվականին Ազգերի լիգայի որոշմամբ դարձել է Բելգիայի պրոտեկտորատ։ 1960 թվականին լուծարվել է թութսիների միապետությունը, իսկ 1962 թվականի հուլիսի 1-ին ձեռք է բերել անկախություն։

Անկախության առաջին տարիներին (1963–1965) Ռուանդայում սրվեցին հարաբերությունները բնիկ հուտու և թութսի էթնիկ խմբերի միջև, և տեղի ունեցան արյունահեղ ընդհարումներ։ 1973 թվականի հուլիսին ռազմական հեղաշրջման հետևանքով թութսիների նկատմամբ վարվող քաղաքականությունը խստացվեց, և նրանց զգալի մասը տարագրվեց Ուգանդա։ Այնտեղ ձևավորվեց Ռուանդայի հայրենասիրական ճակատը (ՌՀՃ), որն արտաքին քաղաքականության մեջ կողմնորոշվեց դեպի ԱՄՆ և Մեծ Բրիտանիա։ 1990-ական թվականներին տնտեսական դժվարությունների սրման և ՌՀՃ-ի զինված խմբավորումների երկիր ներխուժելու պատճառով սկիզբ առավ թութսիներին դավադրության մեջ մեղադրելու մի գործընթաց, որի հետևանքով 1994 թվականին ծայրահեղական հուտուների ռազմականացված խմբավորումներն իշխանությունների ցուցումով կոտորեցին ավելի քան 300 հազար թութսիների և չափավորական հուտուների։ Այդ կոտորածները (1994 թվականի ապրիլի 6-ից հուլիսի 16-ը) որակվել են որպես ռուանդական ցեղասպանություն և ճանաչվել միջազգայնորեն։ Այդ նույն թվականին իշխանության եկավ ՌՀՃ-ն և 1994–1997 թթվականին շարունակեց հուտուների դեմ ռազմական գործողությունները՝ արդեն երկրի հյուսիս-արևմուտքում։ 2005 թվականի մարտի 31-ին իշխանության եկավ Ռուանդայի ազատագրման ժողովրդական ուժեր ապստամբական խմբավորումը, որը դատապարտեց ցեղասպանությունն ու հայտարարեց զինված պայքարի ավարտը։

Բնակչություն

Երկրի բնակչության 80 %-ը պատկանում է բանտու-բանյառուանդա լեզվաընտանիքին, որի մեջ մտնում են հուտու (բահուտու)՝ 88 %, թութսի՝ 11 %, գաճաճ (պիգմեյ)՝ 1 %, էթնիկ խմբերը։ Բնակվում են նաև եվրոպացիներ և ասիացիներ։ Խոշոր քաղաքներն են Կիգալին, Գիտատաման, Բուտարեն։

Տնտեսություն

Բնակիչների հիմնական զբաղմունքըերկրագործությունն է. մշակում են սրճենի, թեյ, սորգո, բատատ, եգիպտացորեն, քինաքինա, շաքարեղեգ, ծխախոտ, գետնանուշ։ Կան գյուղատնտեսական հումքի վերամշակման ձեռնարկություններ։ Գյուղական կացարանները շրջափակված են ցցապատով և տեղադրված են բլուրների լանջերին։ Ժողովրդական արվեստներից տարածված են զամբյուղների ու խսիրների հյուսումը, մետաղե զարդերի և փայտե կահկարասիների պատրաստումը։

Այցելեք նաև

• Ցեղասպանություն Ռուանդայում

Մեդիա ֆայլեր

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Ռուանդա կատեգորիայում։