Zjednoczone Emiraty Arabskie

الإمارات العربيّة المتّحدة Zjednoczone Emiraty Arabskie
Flaga Zjednoczonych Emiratów Arabskich Godło Zjednoczonych Emiratów Arabskich
Hymn: Tahiat Alalam
Język urzędowy	arabski
Stolica	Abu Zabi
Ustrój polityczny	monarchia konstytucyjna i elekcyjna
Typ państwa	federacja emiratów
Głowa państwa	prezydent szejk Khalifa bin Zayed Al-Nahyan
Szef rządu	premier szejk Muhammad ibn Rasheed al-Maktoum
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	115. na świecie 83 600 km² 2%
Liczba ludności (2010)  • całkowita   • gęstość zaludnienia	116. na świecie 8 264 070 99 osób/km²
PKB (2013)  • całkowite   • na osobę	396,2 mld USD 43 876 USD
PKB (PSN) (2013)  • całkowite   • na osobę	272,0 mld USD 30 122 USD
Jednostka monetarna	dirham (AED)
Niepodległość	od Wielkiej Brytanii 2 grudnia 1971
Religia dominująca	islam 76%
Strefa czasowa	UTC +4
Kod ISO 3166	AE
Domena internetowa	.ae
Kod samochodowy	UAE
Kod samolotowy	A6
Kod telefoniczny	+971

Abu Dhabi

Zjednoczone Emiraty Arabskie (arab. الإمارات العربيّة المتّحدة al-Imārāt al-’arabiyya al-Muttaḥida) – państwo arabskie na Bliskim Wschodzie, położone nad Zatoką Perską i Omańską, składające się z siedmiu emiratów: Abu Zabi, Dubaj, Szardża, Adżman, Umm al-Kajwajn, Ras al-Chajma i Fudżajra. Graniczy z Arabią Saudyjską i Omanem.

Historia

Pierwsi ludzie pojawili się na terenach Zjednoczonych Emiratów Arabskich dopiero 100 tys. lat temu, ze względu na to, że cały obszar Półwyspu Arabskiego był już pustynią trudną do przebycia przez ówczesne gatunki (Homo erectus lub Homo sapiens neanderthalensis, czyli neandertalczyka). Od ok. VII w. p.n.e. neolit i liczna hodowla dromaderów i osłów, także koczownicze ludy pustynne. Już w III tys. p.n.e. sięgały tutaj wpływy cywilizacji z Mezopotamii – Sumeru, Akadu, Babilonii czy Asyrii. Od VI w. p.n.e. wpływy kultury perskiej później kultury hellenistycznej i państw Seleucydów, a później Partów. Około 250 n.e. tereny te zostały podbite przez sasanidzką Persję. W VII w. obszar został zajęty przez muzułmanów i od tego czasu nazywany był Al-Jamamą. W XVI w. Portugalczycy założyli kilka fortów, m.in. w Kalbie. Od XVII w. podział wpływów na terenach Emiratów pomiędzy Turków Osmańskich a Portugalczyków. W 2. poł. XVIII w. Arabowie nawiązali kontakty z Brytyjską Kompanią Wschodnioindyjską. W 1892 Brytyjczycy, zaniepokojeni wzrostem zainteresowania innych mocarstw Zatoką Perską, zawarli układy protekcyjne z każdym z emiratów (Abu Zabi, Adżman, Dubaj, Fudżajra, Ras al-Chajma, Szardża i Umm al-Kajwajn), według których polityka zagraniczna tych państw (zwanych następnie Omanem Traktatowym) leżała w gestii Korony brytyjskiej. Ustanowiono Radę Traktatową składającą się z siedmiu władców. W perspektywie miało dojść do utworzenia federacji. W latach 60. XX w. Oman Traktatowy stał się zamożny dzięki eksploatacji złóż ropy naftowej.

W 1968 r. rząd brytyjski ogłosił zamiar wycofania swoich wojsk z regionu w ciągu najbliższych 3 lat. Już wcześniej pod brytyjskim patronatem zaczęła się tworzyć federacja emiratów (szejkanatów) arabskich, położonych na południowym brzegu Zatoki Perskiej. Miała ona objąć 7 emiratów Omanu Traktatowego oraz sąsiednie księstwa Katar i Bahrajn. Uchwała o utworzeniu federacji zapadła na zjeździe zainteresowanych szejków w lutym 1968 r. Jednak ambicje poszczególnych szejków oraz nierozwiązanie wielu kwestii formalno-prawnych nawet w tak istotnych dziedzinach, jak ustrój nowego organizmu państwowego spowodowały, że federacja pozostała głównie „na papierze”. W 1971 r. Bahrajn i Katar zrezygnowały z uczestnictwa w federacji i utworzyły niezależne państwa. W toku obrad, które w lipcu 1971 r. toczyły się w pałacu szejka Dubaju, salę opuścił także szejk Ras al-Chajmy. 18 lipca pozostałych sześciu władców podpisało umowę o utworzeniu Federacji Zjednoczonych Emiratów Arabskich, która 2 grudnia 1971 r. oficjalnie ogłosiła niepodległość. Nowe państwo zostało 6 grudnia przyjęte do Ligi Arabskiej, a 8 grudnia – jako 132 członek – do ONZ. Jeszcze 23 grudnia tego roku w Abu Zabi ogłoszono, że do Federacji w przyszłym roku przystąpi również emirat Ras al-Chajma.

Pierwszym prezydentem Federacji został wybrany na 5 lat Zaid ibn Sultan an-Nahajan, władca Abu Zabi, a wiceprezydentem szejk Dubaju. Władcy poszczególnych emiratów utworzyli Radę Najwyższą, do kompetencji której należały sprawy polityki zagranicznej, obrony, kluczowe decyzje gospodarcze itp. Każdy emirat zachował przy tym własną administrację i samodzielne kierowanie sprawami wewnętrznymi, często jeszcze uwarunkowane lokalnymi tradycjami plemiennymi. Ustalono, że budżet Federacji będzie tworzony ze składek, wynoszących po 10% dochodów każdego z emiratów. Organem ustawodawczym zostało tzw. Zgromadzenie Doradcze złożone z 34 delegatów, wybieranych przez poszczególne emiraty w ilości proporcjonalnej do liczby ludności. Tymczasową stolicą państwa została rezydencja szejka Abu Zabi – el-Ain w oazie Burajmi.

W 1979 zerwano stosunki dyplomatyczne z Egiptem za podpisanie układu wojskowego z Izraelem. W 1985 zostały nawiązane stosunki dyplomatyczne i handlowe z ZSRR i Chinami, a w 1987 wznowiono stosunki dyplomatyczne z Egiptem. W 1990 ZEA poparły interwencję w Iraku i zgodziły się na rozlokowanie na swoim terytorium wojsk francuskich i brytyjskich. W 1994 ZEA podpisały układ obronny z USA. W 2004 po śmierci prezydenta jego miejsce zajął Chalifa ibn Zaid an-Nahajan. W 2006 po śmierci premiera Maktuma ibn Raszida al-Maktuma jego urząd przejął Muhammad ibn Raszid al-Maktum.

Podział administracyjny

Podział administracyjny ZEA

Zjednoczone Emiraty Arabskie dzielą się na siedem emiratów rządzonych przez emirów:

Flaga	Nazwa emiratu	Siedziba władz
	Abu Zabi	Abu Zabi
	Adżman	Adżman
	Dubaj	Dubaj
	Fudżajra	Fudżajra
	Ras al-Chajma	Ras al-Chajma
	Szardża	Szardża
	Umm al-Kajwajn	Umm al-Kajwajn

Ludność

W chwili powołania do życia Zjednoczonych Emiratów Arabskich w końcu 1971 r. szacunkowa liczba ludności nowego państwa niewiele przekraczała 180 tys., przy czym w Dubaju żyło ok. 60 tys. mieszkańców, ale w najmniejszym emiracie Adżman – jedynie 4,25 tys. Była to prawie wyłącznie ludność arabska. Obecnie Arabowie i Persowie stanowią jedynie 42% populacji kraju, z czego jedynie 19% to obywatele Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Osoby pochodzące z krajów subkontynentu indyjskiego to 50% społeczeństwa. Resztę ludności stanowią imigranci z Azji południowo-wschodniej, głównie z Filipin. 65% wszystkich mieszkańców wyznaje islam. W kraju oprócz języka arabskiego używany jest też angielski i perski. Poziom analfabetyzmu sięga 22%. W latach osiemdziesiątych XX wieku liczba ludności mocno się zwiększyła z 1 mln do 2 mln. Średnia długość życia to dla mężczyzn 70 lat, a kobiet 74.

Imigracja

Imigracja do Zjednoczonych Emiratów Arabskich jest bardzo duża. Świadczy o tym fakt, że w wielu miastach jest teraz więcej robotników z Indii, Bangladeszu, Pakistanu i Chin niż rdzennych mieszkańców kraju.

Religia

Struktura religijna kraju w 2010 roku według Pew Research Center:

• islam – 76,9% (5 780 000)
• chrześcijaństwo – 12,5% (950 000)
  • katolicyzm – 9,9% (750 000)
  • prawosławie – 1,3% (100 000)
  • protestantyzm – 1,3% (100 000)
• hinduizm – 6,6% (490 000)
• buddyzm – 2,0% (150 000)
• brak religii – 1,1% (90 000)
• inne religie – 0,7% (50 000)

Największe miasta

Lp.	Miasto	Prowincja	Liczba mieszkańców (2013 rok)
1	Dubaj	Dubaj	1 843 274
2	Szardża	Szardża	989 253
3	Abu Zabi	Abu Zabi	619 743
4	Al-Ajn	Abu Zabi	518 316
5	Adżman	Adżman	264 981
6	Ras al-Chajma	Ras al-Chajma	125 802
7	Fudżajra	Fudżajra	110 161
8	Chur Fakkan	Szardża	53 701
9	Umm al-Kajwajn	Umm al-Kajwajn	35 513

Ustrój polityczny

Obecny prezydent szejk Chalifa ibn Zaid an-Nahajan

Kraj ma unikatowy ustrój polityczny – federację emiratów. Głową państwa jest prezydent szejk, a szefem rządu premier szejk. Emiratami rządzą natomiast emirowie. Władza w emiratach przekazywana jest z ojca na syna.

Polityka zagraniczna

Zjednoczone Emiraty Arabskie, tak jak większość krajów arabskich, nie uznają Izraela. Przez pewien czas zawieszone były stosunki dyplomatyczne z Egiptem. W latach 80. ubiegłego wieku widać było związki ZEA z krajami komunistycznymi, głównie z ZSRR i z Chinami. Dziś kraj jest szanowany na świecie, gdyż posiada duże złoża surowców strategicznych. W latach 90. ubiegłego stulecia nastąpiła zmiana kursu polityki zagranicznej i silne są związki dyplomatyczne z krajami Europy Zachodniej i USA.

System karny

System karny opiera się na islamie i jest podobny jak w innych krajach arabskich. Kary są tu bardzo surowe. W raporcie Freedom House kraj jest uznawany jako bez wolności. Swobody obywatelskie i prawa człowieka są tu łamane. Np. ujawnienie stosunku homoseksualnego grozi karą śmierci (w 5 z 7 emiratów). Prawa kobiet, tak jak w większości krajów arabskich, są bardzo ograniczone. Kobiety nie posiadają prawa głosu w wyborach.

Natomiast generalnie dozwolone jest prowadzenie pojazdu mechanicznego przez kobiety – np. w Dubaju jedne z najbardziej luksusowych, sportowych samochodów zakupiono w celu patroli w okolicy Burj Khalifa, z tylko kobietami-policjantkami.

Kary za picie alkoholu, seks pozamałżeński, gwałty

Prawo ZEA generalnie zabrania picia alkoholu oraz seksu pozamałżeńskiego. O ile istnieje tendencja traktowania zakazu picia przez „palce”, o tyle w danym wypadku (ujawnienia/przyznania) sąd skazuje tak samo obywatela i cudzoziemca.

Spotykany wymiar kary za seks pozamałżeński to 11 miesięcy, a za alkohol – 30 dni. Zwolnienie warunkowe (odwrotnie niż w krajach Europy) zwyczajowo przyznawane jest po upływie ponad 2/3 czasu pozbawienia wolności.

W Zjednoczonych Emiratach Arabskich do uznania gwałtu potrzeba potwierdzenia przez czterech dorosłych mężczyzn wyznania muzułmańskiego. W innym wypadku gwałt może być uznany za seks pozamałżeński. Tak też potraktował sprawę Alicii Gali w 2008 roku sąd w Dubaju. Aczkolwiek dwóch gwałcicieli otrzymało podobny wyrok (uzasadnienie – seks pozamałżeński).

Siły zbrojne

Radziecki bojowy wóz piechoty BMP-3 w barwach armii ZEA

Zjednoczone Emiraty Arabskie dysponują trzema rodzajami sił zbrojnych: wojskami lądowymi, marynarką wojenną oraz siłami powietrznymi. Uzbrojenie sił lądowych Zjednoczonych Emiratów Arabskich składało się w 2014 roku z: 545 czołgów, 2 880 opancerzonych pojazdów bojowych, 177 dział samobieżnych, 54 wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych oraz 150 zestawów artylerii holowanej. Marynarka wojenna Zjednoczonych Emiratów Arabskich dysponowała w 2014 roku następującymi okrętami: 34 okrętami obrony przybrzeża, dwoma okrętami obrony przeciwminowej oraz pięcioma korwetami.

Wojska Zjednoczonych Emiratów Arabskich w 2014 roku liczyły 65 tys. żołnierzy zawodowych (rezerwistów brak z racji pełnego uzawodowienia armii). Według rankingu Global Firepower (2014) siły zbrojne Zjednoczonych Emiratów Arabskich stanowią 42. siłę militarną na świecie, z rocznym budżetem na cele obronne w wysokości 14,4 mld dolarów (USD).

Wojska ZEA biorą udział w misji pokojowej w Kosowie (KFOR).

Gospodarka

Dubaj – Jumaira Beach Hotel

Kraj należy do szybko rozwijających się i najbogatszych państw Azji Zachodniej. Od powstania kraju przez dłuższy czas najwięcej dochodów przynosiła ropa naftowa. Jej wydobycie na szerszą skalę i eksport rozpoczęły się w Abu Zabi w 1962 r. i w roku powołania Federacji (1971) osiągnęły ok. 44,5 mln ton. Dubaj rozpoczął wydobycie ropy naftowej w 1970 r., a w 1971 wyprodukował już ok. 6,5 mln ton ropy. Obecnie ropa naftowa daje tylko ok. 18% PKB. Najważniejszym sektorem gospodarki są dziś transakcje finansowe, co jest wynikiem zliberalizowania rynku.

Cztery czynniki wpływające na szybki rozwój gospodarki to:

• stabilny system polityczny,
• wysoka cena ropy naftowej,
• rewolucja w technologii odsalania wody morskiej,
• tania siła robocza z importu (głównie Indie i Filipiny).

Produkt krajowy brutto na jednego mieszkańca to 56 667 USD (dane z 2008 r., z uwzględnieniem parytetu siły nabywczej). Ważną rolę w gospodarce kraju odgrywa turystyka. Zjednoczone Emiraty Arabskie posiadają dużą liczbę luksusowych hoteli. W kraju nie ma podatków i ceł. Za ok. 10 lat skończą się złoża ropy naftowej, jednego z podstawowych sektorów gospodarki kraju. Dlatego też coraz większe sumy pieniężne są przeznaczane na inwestycje w zakresie sportu, turystyki i bankowości. Istnieje tu wiele nowoczesnych i luksusowych hoteli, a wolny rynek sprawił, że w kraju działa wiele banków, w których posiadaczami kont jest wielu znanych ludzi na świecie. W przyszłości turystyka i bankowość mają być głównymi źródłami utrzymania obywateli i państwa. Wielki handel (największy port kontenerowy na świecie, w szybkim tempie rozwijająca się giełda) i banki sprawiły, że kraj stał się usługowym zapleczem Bliskiego Wschodu.

Przemysł

Przemysł Zjednoczonych Emiratów Arabskich opiera się głównie na wydobyciu ropy naftowej. Przetwórstwo „czarnego złota” to wciąż główny dział przemysłu. Dużo inwestuje się w turystykę, a dzięki wolnemu rynkowi i braku podatków i ceł również sektor finansowy. Bardzo szybko rozwija się budownictwo. W kraju panuje boom inwestycyjny. Budowanych jest wiele dróg, autostrad, hoteli, wieżowców i apartamentów.

Rolnictwo

Rolnictwo w Zjednoczonych Emiratach Arabskich jest słabo rozwinięte, bo użytki rolne zajmują tylko 2,9% powierzchni kraju. Na wybrzeżu i przy oazach uprawia się najczęściej pomidory, ogórki i kapustę oraz drzewa owocowe (najczęściej palmę daktylową) i niewiele zbóż.

Transport

Metro w Dubaju (Stacja Rashidiya)

Samoloty Emirates w Terminalu 3 (Międzynarodowego portu lotniczego Dubaj)

Zjednoczone Emiraty Arabskie posiadają dobrą sieć dróg i autostrad. Długość autostrad wynosi 1088 km. Dodatkowo ZEA posiada 2 porty morskie i lotnicze. Największy port morski znajduje się w Dubaju, gdzie również znajduje się największy port lotniczy, przyjmujący 47 milionów pasażerów rocznie. W przyszłości ma być on rozbudowany i ma przyjmować 150 milionów pasażerów rocznie.

Transport szynowy w ZEA jest na etapie rozwoju. Linie kolejowe są w budowie i wykorzystywane jedynie w transporcie towarowym. Ich długość wynosi 266 km, a docelowo 1200 km. Metro w Dubaju jest jedyną koleją aglomeracyjną w ZEA. Długość jego linii wynosi 70 km.

Nowe technologie

Zjednoczone Emiraty Arabskie, jak większość państw regionu Zatoki Perskiej, czerpie ogromne zyski z wydobycia ropy naftowej. Jednakże większość zasobów tego cennego surowca znajduje się w największym emiracie Abu Zabi, pozostałe części kraju nie posiadają wcale złóż ropy albo utrzymują jedynie znikome wydobycie. Z tego faktu wynika ogromne zróżnicowanie w rozwoju gospodarczym poszczególnych emiratów, a co za tym idzie ich strategii rozwoju. Doskonale to widać na przykładzie Dubaju. Złoża ropy tego emiratu znalazły się na wyczerpaniu już w latach 90. ubiegłego wieku. Oznaczało to, iż szans na dalszy rozwój Dubaj musi poszukiwać w rozwoju nowoczesnej gospodarki, której wyznacznikami są rozwój nowoczesnych technologii, silny sektor usług oraz wysokie standardy edukacji. Dzięki swojemu strategicznemu położeniu i tradycjom handlowym Dubaj, szybko zyskał status światowego centrum handlu i finansów. Ciepły klimat, przepiękny krajobraz i olbrzymie inwestycje spowodowały szybki napływ turystów, napędzając boom w branży budowlanej. Sektor ten należy do najbardziej zaawansowanych technologicznie w skali świata. Nowinki technologiczne pozwalają nie tylko na budowanie dotąd niespotykanych obiektów, jak pierwszy podwodny hotel, ale umożliwiają również wykorzystanie techniki dla ochrony środowiska, czego przykładem jest budowany właśnie pierwszy 400 metrowy ekologiczny wieżowiec.

Turystyka

Niskie ceny towarów (w Zjednoczonych Emiratach Arabskich brak podatków i cła) oraz nowoczesna infrastruktura hotelowa i sportowa przyciągają turystów zagranicznych i handlowców (1993 – 10 mln osób) z krajów arabskich, Japonii, USA, Wielkiej Brytanii, a w ostatnich latach również z Federacji Rosyjskiej. Zjednoczone Emiraty Arabskie (w szczególności Dubaj) posiadają bardzo dużo luksusowych hoteli. Turystyka przynosi coraz większe dochody także mieszkańcom. Inwestycje w tym sektorze gospodarki są warte kilkadziesiąt miliardów dolarów.

Jedną z największych atrakcji turystycznych ostatnich lat stały się tzw. Palmowe Wyspy. Usypywanie pierwszej sztucznej wyspy Jumeirah rozpoczęto w 2001 roku. Największa z nich ma 18 km długości i 400 km linii brzegowej. Wszystkie wyspy otaczają łuki falochronów, które chronią je przed niszczycielskim wpływem morza.

Po zakończeniu prac, na Jumeirah powstał ogromny kompleks hotelowy Atlantis, którego otwarcie, w listopadzie 2008 r., uświetniło wielu celebrytów i najdroższy w historii pokaz sztucznych ogni, transmitowany przez telewizje z całego świata.

Bibliografia

• Czyż Bronisław: Federacja Zjednoczonych Emiratów Arabskich, w: „Poznaj Świat” Rok XX, nr 4 (233), Kwiecień 1972, s. 27-32.

Linki zewnętrzne

 Wikimedia Atlas: Zjednoczone Emiraty Arabskie – wikiatlas z mapami w Wikimedia Commons

• Government of United Arab Emirates (ang.)
• http://www.uaestatistics.gov.ae/ReportPDF/Population%20Estimates%202006%20-%202010.pdf
• Miasta