Oropa

Di Wikipedia, e ensiklopedia liber
Bai na: Nabegashon, Buska
Mapa di Oropa

Oropa ta, tradishonalmente konsidera un di e siete kontinentenan di mundu. Comprimiendo e peninsula parti west di Eurasia , Oropa ta generalmente dividi for di asia na parti ost dor di e divishon di awa na e Serunan di Ural, e Riu di Ural, e Laman Kaspiko, e region di Caucasus anto e Laman Pretu na parti ost. Oropa ta grens ku e Oceano Arktiko anto varios otro lamanan na parti nort, e Oceano Atlantiko na parti west, e Laman Mediteranio na parti suit, anto e Laman Pretu i su kamindanan di awa konekta na parti siut-ost. Toch e grensnan di Oropa-un konsepto datando bèk hopi siglo te ku antiguedat klasiko-ta hopi subjetivo i arbetuario pasobra e por referi na oropa geografiko komo kultural.

Oropa ta e kontinete di dos mas chikitu kua superfisio, kubriendo mas o menos 10,180,000 kilometer kuadrado of 2% di e superfisio total di mundu anto mas o menos 6.8% di su area di tera. Di Oropa su aprokismadamente 50 paisnan Rusia ta esun di mas grandi (aunke e tin teritorio den Asia komo Oropa), anto e Siudad Vatikano ta esun mas chikitu. Oropa ta e kontinete di tres mas pobloso despues di Asia i Afrika, ku un poblashon di 731 mion hende, of mas o menos 11% di e poblashon total di mundu.

Oropa, mas spesifiko Gresia Antiguo, ta e nansementu di e kultura west. E la hunga un rol predominante den mundu global for di e siglo 16 bai ariba, espesialmente despues di e komienso di Kolonialismo. Entre e siglonan 16 i 20, Nashonan Oropeo tabata kontrolá na varios tempu e Kontinente Merikano, mayoria di Afrika, Oceania, anto porshonan grandi di Asia. Tur dos guernanan mudial tabata na gran parti di fokus riba oropa, kontribiuendo na un gran parti di e bahada di dominansia di west-oropa den e sena mundial durante e parti mei-mei di e siglo 20 ora e Estadonan Uni anto e Union Sovietiko a tuma e rol ei. Durante e Guera Friu, Oropa a keda dividi dor di e Kortina di Heru entre e NATO den e west anto e Warsaw Pact na parti ost. Integrashon Oropeo a forma e konsulado di Oropa anto e Union Oropeo den west oropa, ku despues di e kaida di e union sovietiko na 1991 a ekspande na parti ost.