Motto

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken

Onder een motto ("beweegreden", afgeleid van het werkwoord movere, bewegen) of kenspreuk wordt een korte tekst verstaan die de bedoeling van iets weergeeft.

  • Onder het motto van "we maken plezier", begon het feest.
  • In de oorlog gold het motto: horen, zien en zwijgen.
  • Soms was een motto ook misleidend; totalitaire regimes misbruik(t)en teksten als “wijsheden” om mensen te manipuleren: Arbeit macht frei.

Literair[bewerken]

Literair werk wordt soms voorafgegaan door een motto in de vorm van een (min of meer raadselachtig) citaat. De schrijver geeft hiermee een hint voor de interpretatie van zijn boek. Zo laat Harry Mulisch de roman De aanslag voorafgaan door een regel van Plinius de Jongere: "Overal was het al dag, maar hier was het nacht, neen, meer dan nacht." Ferdinand Bordewijk, die zijn boek Karakter opdraagt aan zijn kinderen, geeft het als motto: "'A sadder and wiser man / he rose the morrow morn' (De volgende dag stond hij op / als treuriger en wijzer man)" naar Samuel Coleridge.[1]

Wapenspreuk[bewerken]

Strikt genomen zijn leuzen en wapenspreuken in de heraldiek verschillende zaken maar de termen worden vaak door elkaar gebruikt. Een leus staat boven het wapen of op de rand van de wapentent; de wapenspreuk of het motto staat op een bandelier of lint onder het wapen. Onder sommige wapenschilden is een strook aangebracht waarop een motto, devies of wapenspreuk (ook: wapenkreet; vroeger ghecri genoemd) staat geschreven. Zo staat onder het Nederlandse wapen de tekst: Je maintiendrai.

Staten[bewerken]

Wapenspreuk Vertaling Plaats
L'union fait la force Eendracht maakt macht België
A mari usque ad mare Van zee naar zee Canada
Einigkeit und Recht und Freiheit Eenheid en gerechtigheid en vrijheid Duitsland
Liberté, égalité, fraternité Vrijheid, gelijkheid, broederschap Frankrijk
Eleftheria i thanatos Vrijheid of dood Griekenland
Deo Juvante Met Gods hulp Monaco
Je maintiendrai Ik zal handhaven Nederland
Plus ultra Steeds verder Spanje
Pravda vítězí De waarheid zal overwinnen Tsjechië
Dieu et mon droit God en mijn recht Verenigd Koninkrijk
E pluribus unum Uit velen één Verenigde Staten
Concordia res parvae crescunt Door eendracht groeien kleine dingen Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
Austriae est imperare Orbi Universo
afgekort: AEIOU
Oostenrijk is de heerser over de gehele wereld Heilige Roomse Rijk
Fortitudo Eius Rhodum tenuit Door zijn dapperheid wist hij Rhodos te behouden Koninkrijk Italië (1861-1946)
Bella gerant allii, tu felix Austria nube! ‘Let others wage war: thou, happy Austria, marry' Heilige Roomse Rijk
Nihil sine Deo Niets zonder God Koninkrijk Roemenië (1881-1947)
Eendragt maakt magt Eendracht maakt macht Zuid-Afrikaansche Republiek

Deelstaten, regio's en provincies[bewerken]

Wapenspreuk Vertaling Plaats
Fortis et liber Sterk en vrij Alberta
Vis unita fortior Vereende kracht is sterker provincie Groningen en Les Vrais Amis de l'Union
et du Progrès Réunis Bruxelles
Post Tenebras Lux Licht na de duisternis Genève (Kanton)
Ense Petit Placidam, Sub Libertate Quietem Met behulp van het zwaard zoeken we vrede, maar vrede alleen onder vrijheid Massachusetts
Qua patet orbis Zo wijd de wereld strekt Nassau
Excelsior Altijd omhoog New York (staat)
Orta Recens Quam Pura Nites Zopas opgegaan, nu al helder stralend Nieuw-Zuid-Wales
In My Defens God Me Defend In mijn defensie God verdedigen mij Schotland
Cymru am byth Wales voor altijd Wales
Luctor et emergo Ik worstel en kom boven Zeeland
Vigilate Deo confidentes Waakt, vertrouwende op God Zuid-Holland

Steden[bewerken]

Wapenspreuk Vertaling Plaats
Alcmaria Victrix Alkmaar overwint Alkmaar
Heldhaftig - Vastberaden - Barmhartig Amsterdam
Vis temperata fortior Beheerste kracht is sterker Baarn (van 1867 tot 1969)
Mille periculis supersum Duizend gevaren kom ik te boven Bergen op Zoom
Libertatis primitiæ Eerstelingen der vrijheid Den Briel
Een Draght Maeckt Maght Brooklyn
SPQB (Senatus populusque Brugensis) Senaat en volk van Brugge Brugge
Multis periculis supersum Ondanks vele gevaren besta ik Coevorden
Vrede en Recht [2] Den Haag
Libertas Vrijheid Dubrovnik en Republiek Ragusa
Nisi Dominus Frustra Buiten de Heer in ijdel Edinburgh
Ex undis Uit de golven (ontstaan) Eemsmond (voorheen Hefshuizen en Uithuizermeeden)
Fides et amor Hou en (ge)trouw Gent
Fortes creantur fortibus Sterken brengen sterken voort Gorinchem
Vicit vim virtus Dapperheid heeft geweld overwonnen Haarlem
Haec libertatis ergo Dit omwille van de vrijheid Leiden
Loven boven, altijd God loven Leuven
Domine dirige nos Heer, leid ons Londen
In trouwen vast Mechelen
SPQO (Senatus populusque Olomouci) Senaat en volk van Olomouc Olomouc
Fluctuat nec mergitur Het schommelt op de golven, maar gaat niet onder Parijs
Praga caput rei publicae Praag, hoofd van de republiek Praag
Aequitas judicia tua Domine Heer, Uw oordeel is gerechtigheid Roermond
Sterker door strijd Rotterdam
Unitas, justitia, spes Eenheid, gerechtigheid, hoop Vilnius
Semper invicta Altijd onoverwinnelijk Warschau

Universiteiten[bewerken]

Wapenspreuk Vertaling Universiteit
Hinc lucem et pocula sacra Van hier, licht en heilige winden Universiteit van Cambridge
Mens agitat molem De geest brengt de materie in beweging Technische Universiteit Eindhoven
Inter utrumque Tussen beide Universiteit Gent
Verbum Domini lucerna
pedibus nostris
Het woord des Heren is
een licht voor onze voeten
Rijksuniversiteit Groningen
Veritas Waarheid Harvard-universiteit
Libertatis praesidium Bolwerk der vrijheid Universiteit Leiden
Sedes sapientiae Zetel der wijsheid Katholieke Universiteit Leuven
In Dei nomine feliciter Gelukkig in Gods naam Radboud Universiteit Nijmegen
Dominus illuminatio mea De Heer is mijn licht Universiteit van Oxford
Sol iustitiae illustra nos Zonne der gerechtigheid
verlicht ons
Universiteit Utrecht
Rege duce pro jure et honore Onder leiding van de vorst voor recht en eer Koninklijke Militaire School (België)
Scientia vincere tenebras Duisternis overwinnen door wetenschap Vrije Universiteit Brussel
Lux et veritas Licht en waarheid Yale-universiteit

Blazoen bij adellijke families[bewerken]

De meeste Belgische en Europese geslachten voeren een korte wapenspreuk, die vaak de idiologie van de familie krachtig verwoordt. Meestal in het latijn, maar andere talen zijn ook gebruikelijk.

Wapenspreuk Vertaling Familie (Huis)
Plus d'honneur que d'honneurs Meer eer dan eerbetoon Huis Merode
A jamais Croÿ Huis de Croÿ
In te Domine, Spero Huis von Battenberg
Nemo impune lacesset inermem Huis de Beauharnais
Spes In Deo Non Vana Huis de Béthune
Victorious à tou lou azars Huis de Bonneval
Pour l’avenir Huis de Broglie
Si omnes ego non Huis de Clermont-Tonnere
Virtute et tempore Huis de Cossé-Brissac
Sans peur et sans
reproche
Huis de Dampierre
A nido devota tonanti Huis de Foresta
Mon cœur comme mon
houx arde
Huis d'Huart
Sans sortir de l’ornière Huis de la Tremoïlle
Loedimur haud auro lethale Nos blessures ne viennent pas
de l'or meurtrier
Huis de Noailles
Roi ne puis, prince ne daigne,
Rohan suis
Koning mag ik niet zijn, prins zal ik niet worden,
ik weze Rohan
Huis de Rohan
Quo tes cumque cadunt,
stat semper linea recta
Huis de Ligne
Noblitas virtute nititur Adel onderscheidt zich door de kracht van haar ziel Huis d'Oultremont
In Bello fortis Dapper in Strijd Huis de Beauffort
Concordia integritas industria Huis de Rothschild
Ver non semper viret Huis de Rothschild
Le frois me chasse Huis de Sévigné
Re que Diou Huis de de Talleyrand-Périgord
Per visibilia ad Invisibilia Via het zichtbare naar het Onzichtbare Huis Herreweghe
Bello et jure senesco Door oorlog en recht word ik oud Huis d'Udekem d'Acoz
Christus protector meus Christus is mijn beschermheer Huis d'Arenberg
Condit opes virtus Huis van Rijckevorsel
Conservare ac procedere Huis Vanden Abeele
Deo et labore Met God en werk Huis Meester de Ravenstein
Deo regi pariae Huis Mertens de Wilmars
Deus ante omnia God voor alles Huis de Meester de Betzenbroeck
De gulden middenweg Huis Vanoudenhoven
De l'être au devenir Huis Prigogine
Ex castro non ex castris Huis de Borchgrave
Faille sans faillir Huis della Faille de Waerloos
Fide et virtute Met trouw en deugd Huis Desclée de Maredsous
Fortis fide fretus Huis Delvaux de Fenffe
Houd voet bij stuk Huis van Dievoet
Humilitas Nederigheid Huis Borromeo
Je marche droit Ik ga recht Huis Limburg Stirum
Je surmonterai Huis de Coppens de Houthulst
Jus et Fidelitas Recht en trouw Huis Hayoit de Termicourt
Justitiae et fides Voor recht en trouw Huis Anciaux Henry de Faveaux
Labeur sans relâche Huis de Hemptinne
Vulnerat et sanat Huis de Hemptinne
Laet vaeren nydt Vaernewyck Huis de Ghellinck
d'Elseghem Vaernewyck
Vaar en wijk niet Huis Vaerwyck
Love and faith Liefde en Hoop Huis de Snoy d'Oppuers
L'Union fait la Paix Eendracht maakt de Vrede Huis Triffin
Maar zomeren zal't Huis d'Opsomer
Omnia bene Alles goed Huis Ruffo di Calabria
Plutôt mourir que
changer Hennin
Liever sterven dan
Hennin veranderen
Huis de Hennin de Boussu de Walcourt
Popel gsem a popel Budu Stof ben ik, stof zal ik blijven Huis Lobkowicz
Post tenebras spero Lucem Huis de Granges de Surgères
Pro aliorum vitae Huis de Thibault de Boesinghe
Pro Deo, pro rege, amor sum Huis de Hamoir
Proximo constans Huis Beeckmans de West-Meerbeeck
Atis et sapientia Eerbied en wijsheid Huis Cautaerts
Quis me fortior aut fidelior Huis de Broqueville
Recht is lant's ere Huis de Lantsheere
Renovabitur et orietur viror Huis Ullens de Schooten Whettnall
Rêver l'impossible van het onmogelijke dromen Huis De Landsheere
Repos ailleurs Rust elders Huis de Marnix de Saint-Aldegonde
Tres in uno pro rege Drie in een voor de koning Huis de Lichtervelde
Per aspera montis laurea
querenda sunt
Huis d'Aspremont Lynden
Usque ad fines Tot het einde Huis de Gerlache de Gomery
Vaincre le mal par le bien Goed overwint slecht Huis de Lantonnois van Rode
Vaincre ou mourir Overwin of sterf Huis du Parc Locmaria
Vince te ipsum Overwin jezelf Huis Cogels van Reyneghom
Vige ac Vigila Huis de Callataÿ
Virtus victrix in cruce Deugd is de winnaar in het kruis Huis de Selys Longchamps
Virtute decet non stemmate niti Huis de Crombrugghe de Schipsdaele
Vivo leo cespite tutus Huis de Roest d'Alkmade Oem de Moesenbroeck
Voor 't Volk Huis Eyskens
Mille verba imago dicit Een beeld zegt duizend woorden Huis Sleen
Ad musicam aeternam Naar de eeuwige muziek Huis Boeykens
Amat victoria curam Geen overwinning zonder inspanning Huis Frère
Crescit in arduis Huis Cardon de Lichtbuer
Veni etinam Tot hier ben ik gekomen Huis Cardon
Eenvoud siert Huis Coninx
Ni pas l'argent ni par les larmes, mais par l'honneur et par les armes Huis de Haveskercke
Gode lof Huis de la Kethulle de Ryhove
Het woord getrouw Huis Van Paemel
Arbeid adelt Huis Sablon
Den Lande en Volke getrouw Huis Lannoo
Eigen haard is goud waard Huis Campo
Finis in fine Huis Verstraete
In ootmoet hoog moet Huis Vanden Berghe
Ken uzelf Huis Piot
Kleine zaden rijke oogsten Huis Bockstaele
Nulla dies sine nota Huis Fontyn
Omnes quantum potes juva Huis Douxchamps
Segesser de Brunegg
Semper Amor Altijd liefde Huis Tollet
Quaere lumen Huis de Bandt
Van oever tot oever Huis Carson
Vita florosa Bloemrijk leven Huis Vanderhaeghen
Wees uzelf Huis Van Waeyenberge
Wit bewaar steeds uw geheim Huis Raveel
Nihil metuere Vrees nooit Huis Lippens
I Die for those I love
Domine ad adjuvandum me festina Huis de Dion de Wandonne
Domine ad adjuvandum me festina Huis de Roy

Clerici[bewerken]

Wapenspreuk Vertaling Prelaat
Totus Tuus Geheel de Uwe Johannes Paulus II
Cooperatores veritatis Medewerkers in de waarheid kardinaal Ratzinger
Miserando atque eligendo Gekozen uit genade Paus Franciscus
Confidens in Christo In vertrouwen op Christus Gerard de Korte
Noli recusare Laborem Weiger het werk niet! Wim Eijk
Veritatem in Caritate Waarheid in Liefde Johannes Willebrands
Evangelizare divitias Christi Christus' rijkdommen verkondigen Bernardus Alfrink
Apparuit Humanitas Dei nostri Verschenen is de menslievendheid
van onze God
Godfried Danneels
God is in allen Jan De Bie
In Nomine Patris In de Naam van de Vader Luc Van Looy
Agnus pascet illos Het Lam zal hen weiden Johan Bonny
Non ut iudicet, sed ut salvetur Niet om te oordelen, maar om te redden Patrick Hoogmartens
Virtus in infirmitate perficitur Mijn kracht wordt in zwakheid volbracht Pierre Warin
Libertati nos liberavit Voor de vrijheid heeft hij ons vrijgemaakt Paul Van den Berghe
Considerate Jesum Richt uw ogen op Jezus Roger Vangheluwe
Sine Minerva nihil Niets zonder wetenschap Felix Brenart
Duc nos quo tendimus Leid ons naar het doel
dat wij beogen
Gustavus Josephus Waffelaert
Patiens esto Wees geduldig Eugeen Albert d'Allamont
Crucier ne crucier dat ik mijn kruis opneme
om niet gekruisigd te worden
Karel van den Bosch
Benedicam Dominum
in omni tempore
Ik loof de Heer te allen tijde Servaas de Quinckere
Victrix fortunae sapientia Wijsheid overwint het lot Andreas Creusen
Vivat Jesus Leve Jezus Antoon Stillemans

Kloosterordes en congregaties[bewerken]

Devies vertaling Kloosterorde
Ad Majorem Dei Gloriam (AMDG) tot meerdere glorie van God Jezuïeten
Ad omne opus bonum paratus tot elk goed werk bereid Norbertijnen, Broeders Penitenten
Ora et labora bid en werk Benedictijnen
Cistercium mater nostra Cîteaux Onze Moeder Cisterciënzers
Amor meus Pondus meum My love is my weight Augustijnen
Cor unum et anima una Een van ziel en een van Geest Congregatie van het Onbevlekt Hart van Maria
Laudare, benedicere, praedicare Loven, Zegenen, Prediken Dominicanen
da mihi animas caetera tolle Salesianen van Don Bosco
bonitatem et disciplinam et scientiam doce me Basilianen

Ridderorden[bewerken]

Wapenspreuk Vertaling Plaats
In varietate concordia In verscheidenheid verenigd Europese Unie
Honi Soit Qui Mal Y Pense Wee hij, die er slecht over denkt
Die arg denkt, vaar arg in 't hart
Orde van de Kousenband
Nemo me impune lacessit Niemand raakt mij ongestraft Orde van de Distel
Quis separabit? Wie zal ons scheiden? Orde van Sint-Patrick
Tria juncta in uno Drie sloot in een Orde van het Bad
Je suis petite, mais
mes piqûres sont profondes
Ik ben klein, maar steek hard Orde van de Bij
Cominus et eminus Van Heinde en Verre Orde van het Stekelvarken
duce et auspice Orde van de Heilige Geest
Travail et Progrès Werk en Vooruitgang Kroonorde
Altiora peto Ik streef hoger Orde van Alfons XII
A la Lealtad Acrisolada Voor bewezen trouw Orde van Isabella de Katholieke
Non tebo millia me circumdantium Orde van de Eik
Aequant munia comparis In haar werk gelijk haar man Orde van de Heilige Catharina
Isänmaan hyväksi Voor het welzijn van het vaderland Orde van de Witte Roos (Finland)
Magnanimi Pretium Prijs van vrijgevigheid Orde van de Olifant
Iesus Hominum Salvator Jesus de redder der mensen Orde van de Serafijnen
Nescit Occasum Zij gaat nooit onder Orde van de Poolster
Ret og Sandhed Gerechtigheid en waarheid Orde van Sint-Olaf
Desiderantes melioram patriam Strevend naar een beter land Orde van Canada

Militaire deviezen[bewerken]

Wapenspreuk Vertaling Plaats
Veni, vidi, vici Ik kwam, zag en overwon Julius Caesar
Ultima Ratio Regum De laatste hoop van de koning Lodewijk XIV van Frankrijk
Nec pluribus impar Lodewijk XIV van Frankrijk
Aime Dieu et va ton chemin Pauselijke Zouaven
Eens Grenadier, steeds Grenadier! Regiment Grenadiers
Per Ardua ad Astra Door tegenspoed tot de sterren Royal Air Force
Honneur et Fidélité Vreemdelingenlegioen

Instituten[bewerken]

Wapenspreuk Vertaling Plaats
Limpia, fija y da Esplendo Koninklijke Academie van Spanje
Nullius in verba Royal Society
Citius, Altius, Fortius Sneller, hoger, meer IOC
Service above Self Rotary
We serve! Lions Club
ut vivat, crescat et floreat! Leve, groeie en bloeie! Lijfspreuk onder studentenverenigingen

Devies vergelijkbaar met een wapenspreuk[bewerken]

Verschillende staten hanteren geen wapenschild, maar hebben wel een motto.

Leus Vertaling Plaats
Mir wëlle bleiwe wat mir sinn We willen blijven wat we zijn Luxemburg
Пролетарии всех стран, соединяйтесь! Arbeiders van de wereld, verenigt u! Sovjet-Unie
E pluribus unum Uit velen één Verenigde Staten (1789-nu)
In God we trust In God stellen wij ons vertrouwen Verenigde Staten (1956-nu)

Lijfspreuk[bewerken]

Een motto van een persoon wordt lijfspreuk of credo genoemd, bijvoorbeeld: "Mijn lijfspreuk is: niet zeuren, gewoon doen."

Lijfspreuk Titularis
Adimplendo indefessus Arthur Ligy
Adversis major, par secundis Edward Bulwer-Lytton
Alles komt terecht Robert Fruin
Als ich can Jan van Eyck
Alterius non sit, qui potest esse sui Paracelsus
Ama nesciri Thomas a Kempis
Aut bene, aut non Petrus Camper
Aut Caesar, aut nihil Cesare Borgia
Bene vixit qui bene latuit Wessel Gansfort
Caute Baruch Spinoza
Concedo nulli Desiderius Erasmus
Constantia et labore Christoffel Plantijn
Dieu et mon droit Richard I
Door meten tot weten Heike Kamerlingh Onnes
Dum spiro, spero Franciscus Gomarus
Ende dispereert niet Jan Pieterszoon Coen
Expelliarmus Harry Potter
Famam extendere factis Carolus Linnaeus
Fato prudentia minor Lamoraal, graaf van Egmond
Fiat justitia & pereat mundus Ferdinand I
Invia virtuti nulla est via Hendrik IV
Je maintiendrai Chalon René van Chalon
Je maintiendrai Nassau Willem I
Justus fide vivit Joost van den Vondel
Ken uzelf Socrates
Men hoeft niet op succes
te rekenen om tòch te trachten!
Willem van Oranje
Mens cujusque id est quisque Samuel Pepys
Natura potentior arte Titiaan
Most people live and die
with their music still unplayed.
Yves Leterme
Nec spe, nec metu Filips II
Nec temere, nec timide Gustaaf II Adolf van Zweden
Oderint dum metuant Caligula
Omnibus idem P.C. Hooft
Palma sub pondere crescit Emma der Nederlanden
Patere et abstine Paus Adrianus VI
Plus ultra Keizer Karel V
Pro rege, lege et grege Willem I
Que sais-je Michel de Montaigne
Saevis tranquillus in undis Willem I en Wilhelmina
Sapientia: nul pouvoir, un peu de savoir,
un peu de sagesse, et le plus de saveur possible
Roland Barthes
Scio cui credidi Blaise Pascal
Semper eadem Elizabeth I
Simplex sigillum veri Herman Boerhaave
Sursum corda Thomas Morus
't Kan verkeren Gerbrand Adriaensz. Bredero
Tandem bona causa triumphat Frederik August I
Tandem fit surculus arbor Maurits van Oranje
Viribus unitis Frans Jozef I
Vitam impendere vero Jean-Jacques Rousseau
Walk and don't look back Patrick Janssens
Wonder en is gheen wonder Simon Stevin
Wovon man nicht sprechen kann,
darüber muß man schweigen
Ludwig Wittgenstein

Het motto kan ook een rebus zijn zoals bij Jacques Cœur waarin twee harten zijn opgenomen. Het staat ook onder zijn wapenschild.

Motto

De regeringsmotto's van de Habsburgers[bewerken]

De vorsten van het Huis Habsburg kozen bij de aanvang van hun regering een motto dat ook een politiek programma was.

De keizers en koningen lieten tot 1916 ieder een "Medaille met het Allerhoogste Regeringsmotto" slaan en uitreiken voor bijzondere verdiensten.

Schip[bewerken]

Een motto kan gebruikt worden als naam van een schip. Het Binnenvaartpolitiereglement, Rijnvaartpolitiereglement 1995 en Scheepvaartreglement Gemeenschappelijke Maas bepalen dat een schip een naam moet hebben, en dat die naam ook een kenspreuk mag zijn.

Zie ook[bewerken]

Genres epiek: anekdote · ballade · epos · fabel · gedicht · genre · inleiding · kort verhaal · legende · mythe · novelle · parabel · raamvertelling · reisverhaal · roman · saga · sage · sprookje · thriller · verhaal · vignet · volksballade · volksverhaal
Verloop en verhaallijn: catharsis · cliffhanger · climax · deus ex machina · drie-actstructuur · epiloog · expositie · fabel · plot · plotpoint · proloog · rode draad · scène · setup · startplotscène · synopsis · verhaallijn
Begin en einde: ab ovo · in medias res · in ultimas res · incipit · openingsscène · openingszin · post rem · terminus
Personage: aangever · alter ego · alteriteit · antagonist · antiheld · bijfiguur · bijrol · booswicht · byroniaanse held · deuteragonist · flat character · held · hoofdpersoon · hoofdrol · karakter · protagonist · round character · tritagonist · typetje · uitverkorene · underdog
Spanning: cliffhanger · spanning
Vertelperspectief en vertelinstantie: afwisselend perspectief · auctoriële verteller · focalisatie · gedramatiseerd · homodiëgetische vertelling · heterodiëgetische vertelling · ik-perspectief · onbetrouwbare verteller · personele verteller · point of view · rhema · voice-over
Motief & thema: abstract en concreet motief · leidmotief · motto · thema · topos
Tijd & ruimte: eenheidsconventie · flashback · flashforward · kalendertijd · mise en abyme · opschuivende tijdlijn · parallel universum · praesens historicum · tijdverruiming · verteltijd · vertelde tijd
Stijl: directe rede · dramatische ironie · indirecte rede · red herring · shooting the messenger · register · stijl · stream of consciousness · suspension of disbelief · show, don't tell · verteltechniek · vrije indirecte rede
Scenario: premissesynopsistreatmentscenariofilmdraaiboekstoryboard
Stijlperiode: middeleeuwen · renaissance · maniërisme · barok · verlichting · sentimentalisme · preromantiek · romantiek · realisme · impressionisme · naturalisme · neoromantiek · symbolisme · expressionisme · constructivisme · dadaïsme · surrealisme · nieuwe zakelijkheid · magisch realisme · existentialisme · vijftigers · modernisme · postmodernisme
Studie: driehoek van Petersen · literaire kritiek · narratologie · topische vragen · verhaalanalyse