Akinlaud a Sahara

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
Lumaktaw idiay: pagdaliasatan, biruken
Akinlaud a Sahara
الصحراء الغربية
Aṣ-Ṣaḥrā’ al-Ġarbiyya
Taneẓroft Tutrimt
Sáhara Occidental
Map of Western Sahara.
Pagpagilian ken terteritorio Morocco Akin-abagatan a Probprobinsia
 SADR
Populasion 548,000[1][a]
Kalawa 266,000 sq.km. (103,000 sq.mi.)
Dagiti pagsasao Arabiko
Espaniolh
Bereberes
Hassaniya nga Arabiko
Relihion Islam
Dagiti sona ti oras UTC+00:00 (oras ti Morocco)
Dagiti kuarta

MAD, DZD, MRO, EHP
Aglaon daytoy nga artikulo kadagiti teksto nga Arabiko. No awan ti maitutop a suporta ti panangiparang, mabalin a makitam dagiti maraka-ti-salusod, dagiti kahon, wenno dadduma pay a simbolo.

Ti Akinlaud a Sahara (Arabiko: الصحراء الغربية‎ Aṣ-Ṣaḥrā’ al-Gharbīyah; Espaniol: Sahara Occidental; Bereberes: Taneẓroft Tutrimt) ket ti nasuppiatan a teritorio idiay rehion ti Magreb ti Amianan nga Aprika, ken bineddengan babaen ti Morocco iti amianan, Arhelia iti adayo nga amianan a daya, ti Mauritania iti daya ken abagatan, ken ti Taaw Atlantiko iti laud. Ti kalawana ket agdagup iti 266,000 kuadrado kilometro (103,000 sq mi). Daytoy ket maysa kadagiti karasayan iti populasion a terteritorio iti lubong, a kangrunaan laeng a buklen dagiti desierto ket dagiti tanaps. Ti populasio ket nakarkulo iti sumurok a 500,000,[3] ken kadagitoy ket gangani 40% ket agtataeng idiay El Aaiún (nailetra pay a kas Laâyoune), ti kadakkelan a sidad idiay Akinlaud a Sahara.

Sinakop babaen ti Espania manipud idi naladaw a maika-19 a siglo, ti Akinlaud a Sahara ket addan iti listaan ti Saan a Bukod nga Agturturay a Terteritorio ti Nagkaykaysa a Pagpagilian manipud idi 1963 kalpasan ti maysa a demanda ti Morocco.[4] Daytoy ti kaaduan ti populasion a teritorio iti listaan, ken ti kadakkelan iti kalawa. Idi 1965, ti Sapasap nga Asemblia ti Nagkaykaysa a Pagpagilian ket nangampon iti immuna aresolusionna iti Akinlaud a Sahara, ken nagdamdamag iti Espania a mangdekolonisado iti teritorio.[5] Kalpasan ti maysa a tawen, ti baro a resolusion ket inpasa idi babaen ti Sapasap nga Asemblia a nagkidkiddaw nga aramiden ti Espania ti reperendum iti bukod a determinasion.

Idi 1975, ti Espania ket nangibbet iti administratibo a panagtengngel ti teritorio iti maysa a nagkuyogan nga administrasion babaen ti Morocco (a pormal a nagtunton iti teritorio manipud idi 1957)[6] ken Mauritania. Napasamak ti maysa a gubat a nagbaetan dagita a pagilian ken ti nailian a tignay ti liberatsion ti Sahrawi , ti Sanguanan a Polisario, a nangiproklama iti Demokratiko a Republika ti Arabo a Sahrawi (SADR) nga addaan iti eksilo a gobierno idiay Tindouf, Arhelia. Ti Mauritania nagikkat idi 1979, ken ti Morocco ket kanungpalan a nakaala iti epektibo a panagtengngel iti kaaduan ti teritorio, a mairaman amin dagiti nangruna asiudad ken dagiti masna a rekurso.

Kalpasan ti maysa a tulagan ti panagpasardeng ti gubat a naesponsoran ti Nagkaykaysa a Pagpagilian idi 1991, dua apgkatlo iti teritorio (kaaduan a mairaman ti aplaya ti Atlantiko)[7] ket natengngelen babaen ti Morocco ken ti nabatbati ket babaen ti SADR, ket napigsa a tinultulongan babaen ti Arhelia.[8] Iti sangalubongan, dagiti pagilian a kas ti Estados Unidos ken ti Rusia ket nangala iti sapasap a saan a nalawag ken neutral a puesto iti bangir ti tungngal a maysa a a panagtunton, ken nagiyunayunay kadagiti dua apartido nga agtunos iti nakappia a resolusion. Ti Morocco ken Polisario ket nagbirbiruk a mangpadakkel itipanagtuntonda babaen iti panagala kadagiti pannakabigbig, a nagnangruna kadagiti agrangrang-ay ngaestado ti Aprika, Asia, ken Latin Amerika. Ti Sanguana a Polisario ket nakaala iti pormal a pannakabigbig manipud ti SADR manipud ti kadagiti 53 nga estado], ken naikkan iti panagkamemng iti Kappon ti Aprika. Ti Morocco ket nakaala iti pannakabigbig wenno suporta para iti puestona manipud kadagiti nadumaduma a gobierno idiay Aprika ken manipud ti kaaduan iti Liga ti Arabo.[9][10] Kadagitoy dua a kayarigan, ti pannakabigbig kadagitinapalabas a dua a dekada ken naipapaut ken naikkat segun kadagiti agbalbaliw a pagduyosan iti sangalubongan. Manipud idi 2006, awanen iti ania man a kameng ti Nagkaykaysa a Pagpagilian iti nangbigbig iti kinaturay ti Morocco iti Akinlaud a Sahara .[11]

Dagiti nagibasaran[urnosen | urnosen ti taudan]

  1. ^ United Nations Statistics Division (2014). "Western Sahara Summary Statistics". UN data. Naala idi 3 Abril 2014. 
  2. ^ Ahmed R. Benchemsi and Mehdi Sekkouri Alaoui. "Au cœur du polisario". Telque. Naala idi 23 Septiembre 2011.  "Tout cela se paie en dinars algériens".
  3. ^ Department of Economic and Social Affairs Population Division (2009). World Population Prospects, Table A.1 (PDF). 2008 revision. United Nations. Naala idi 12 Marso 2009. 
  4. ^ Mariano Aguirre, Vers la fin du conflit au Sahara occidental, Espoirs de paix en Afrique du Nord Latine in: Le Monde diplomatique, Novembre 1997
  5. ^ United Nations General Assembly (16 Disiembre 1965). "RESOLUTIONS ADOPTED BY THE GENERAL ASSEMBLY DURING ITS TWENTIETH SESSION, resolution 2072 (XX), QUESTION OF IFNI AND SPANISH SAHARA". 
  6. ^ González Campo, Julio. "Documento de Trabajo núm. 15 DT-2004. Las pretensiones de Marruecos sobre los territorios españoles en el norte de África (1956–2002)" (iti Espaniol). es:Real Instituto Elcano. p. 6. 
  7. ^ Ti laeng paset ti aplaya iti ruar ti berma ket ti abagatan unay, mairaman ti peninsula Ras Nouadhibou
  8. ^ Baehr, Peter R. The United Nations at the End of the 1990s. 1999, page 129.
  9. ^ "Arab League supports Morocco's Territorial Integrity", Arabic News, Morocco-Regional, Politics, 8 Enero 1999. Naala idi 24 Agosto 2006.
  10. ^ "Arab League Withdraws Inaccurate Moroccan maps", Arabic News, Regional-Morocco, Politics, 17 Disiembre 1998. Naala idi 24 Agosto 2006.
  11. ^ "Report of the Secretary-General on the situation concerning Western Sahara (paragraph 37, p. 10)" (PDF). Marso 2, 1993. Naala idi Oktubre 4, 2014. 

Bibliograpia[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti taudan ken adu pay a mabasbasa
  • Hodges, Tony (1983). Western Sahara: The Roots of a Desert War. Lawrence Hill Books. ISBN 0-88208-152-7. 
  • Jensen, Erik (2005). Western Sahara: Anatomy of a Stalemate. International Peace Studies. ISBN 1-58826-305-3. 
  • Pazzanita, Anthony G.; Hodges, Tony (1994). Historical Dictionary of Western Sahara. Scarecrow Press. ISBN 0-8108-2661-5. 
  • Shelley, Toby (2004). Endgame in the Western Sahara: What Future for Africa's Last Colony?. Zed Books. ISBN 1-84277-341-0. 
  • Janos, Besenyo (2009). Western Sahara. Pécs: Publikon Publishers. ISBN 978-963-88332-0-4. 

Dagiti silpo ti ruar[urnosen | urnosen ti taudan]

Midia a mainaig iti Akinlaud a Sahara iti Wikimedia Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay Akinlaud a Sahara manipud iti Wikivoyage (Ingles)
Dagiti naturay nga estado
Africa (orthographic projection).svg
Dagiti estado nga addaan ti
patingga a pannakabigbigan
Agkamkammatalek
Saan a nalawag ti panakaturay
  • Akinlaud a Sahara
Naala manipud iti "https://ilo.wikipedia.org/w/index.php?title=Akinlaud_a_Sahara&oldid=252467"