1911

1911
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Ans : 1908 1909 1910  1911  1912 1913 1914 Decennis : 1880 1890 1900  1910  1920 1930 1940 Sègles : Sègle XIX  Sègle XX  Sègle XXI Millennis : Millenni I  Millenni II  Millenni III Cronologia mesadièra : Gen - Feb - Mar - Abr - Mai - Junh Julh - Ago - Set - Oct - Nov - Dec Cronologias tematicas : Aeronautica • Arquitectura • Automobila • Benda dessenhada • Camins de fèrre • Cinèma • Drech • Economia • Fotbòl • Literatura • Musica • Santat e medecina • Sciéncia • Sociologia • Espòrt • Teatre Autres calendièrs : Roman • Chinés • Gregorian • Ebrieu • Indó • Musulman • Persan • Republican

Aquesta pagina concernís l'an 1911 del calendièr gregorian.

Eveniments

Euròpa

• 19 de març: Se celèbra pel primièr còp lo Jorn Internacional de la Femna. Un milion de femnas participan a una manifestacion en Euròpa.
• 22 de març - Fondacion de l'Universitat del Porto, en Portugal.
• 21 d'agost - Portugal adòpta sa primièra constitucion republicana.
• 29 de setembre : Itàlia ataca l'Empèri ottoman per conquistar Libia.

Mond

• Octobre - decembre - la dinastia manchu es desrocada en China e Sun Yat-sen proclama la republica.
• 14 de decembre - L'expedicion dirigida pel norvegian Roald Amundsen es la primièra en dralhar lo Pol Sud.

America

Mexic

Fotografia de Francisco Madero.

Après sa temptativa mancada d'arrestar son adversari politic Francisco Madero, Porfirio Diaz abandonèt lo poder. Madero trobèt alora d'aliats au sen dau movement revolucionari mexican coma Pancho Villa ò Emiliano Zapata e organizèt lèu una revòuta dei províncias meridionalas. I installèt un govèrn provisòri e capitèt de negociar un acòrd ambé lo grop dei cientificos — un grop de tecnocratas partisans d'un regime centralizat amb un partit unic destinat a enquadrar lei practicas diferentas dau periòde Diáz — e lo desarmament de seis aliats. Una eleccion foguèt organizada que li permetèt de venir president. Pasmens, en causa de l'afondrament dau sistèma Diáz, lo poder de l'Estat demorèt feble e lei trèbols contunièron.

Arts

• 20 de novembre - estrea postuma de Das Lied von der Erde (La cançon de la tèrra) de Gustav Mahler, a Munic.

Sciéncias e tecnicas

Armament

Premiera utilizacion d'un avion per bombardar una posicion enemiga. L'ataca se debanèt lo 1^er de novembre e foguèt l'òbra dau luòctenent italian Giulio Gavotti (1882-1939. L'aviator mandèt manualament de grenadas sus de soudats turcs e arabis. L'Empèri Otoman protestèt car l'utilizacion d'aerostats per lo bombardament èra defendut dempuei 1899. Pasmens, Itàlia refusèt de considerar un avion coma un aerostat e aquò entraïnèt l'aparicion progressiva dei bombardiers.

Regardant la marina militara, capitada dau premier apontatge (18 de genier) realizat per l'aviator estatsunidenc Eugene Ely (1886-1911) sus un crosaire modificat per installar una plataforma d'aviacion. Aquò anava permetre lo desvolopament dau pòrta-avions.

Arqueologia

Redescobèrta de la ciutadèla inca de Machu Picchu (Peró) per Hiram Bingham lo 24 de julhet.

Fisica

Publicacion dau modèl de Rutherford de l'atòm a partir dei resultats de l'experiéncia de Rutherford realizada en 1909. Son modèl prepausèt per lo premier còp l'existéncia d'un nuclèu, concentrant la màger part de la matèria, enviroutat per d'electrons en orbita a l'entorn dau nuclèu.

Quimia

Descubèrta de la supraconductivitat per lo fisician olandés Heike Kamerlingh Onnes (1853-1926) a partir de l'estudi de mòstras de metaus refrejats a quauquei gras kelvin.

Naissenças

• 11 de genièr - Zenko Suzuki, primièr ministre de Japon (m. 2004)
• 16 de genièr - Eduardo Frei Montalva, president de Chile (m. 1982)
• 17 de genièr - George Joseph Stigler, economista american, Prèmi Nobel (m. 1991)
• 22 de genièr - Bruno Kreisky, cancelièr d'Àustria (m. 1990)
• 26 de genièr - Polykarp Kusch, fisician alemand-american, Prèmi Nobel (m. 1993)
• 6 de febrièr - Ronald Reagan, president american (m. 2004)
• 8 de febrièr - Elizabeth Bishop, poetessa americana (m. 1979)
• 12 de febrièr - Cearbhall Ó Dálaigh, president de la Republica d'Irlanda (m. 1978)
• 12 de febrièr - Silvestre Antonio Guzmán Fernández, president de la Republica Dominicana (m. 1982)
• 12 de març - Gustavo Díaz Ordaz, president de Mexic (m. 1979)
• 20 de març - Alfonso García Robles, diplomata e òme politic mexican, Prèmi Nobel (m. 1991)
• 24 de març - Joseph Barbera, dessenhaire american (m. 2006)
• 26 de març - Tennessee Williams, (n. Thomas Lanier), autor american de teatre (m. 1983)
• 26 de març - Bernard Katz, biofisician alemand, Prèmi Nobel (m. 2003)
• 6 d'abril - Feodor Lynen, bioquimista alemand, Prèmi Nobel (m. 1979)
• 7 d'abril - Hervé Bazin, actor francés (m. 1996)
• 8 d'abril - Melvin Calvin, quimista american, Prèmi Nobel (m. 1997)
• 8 d'abril - Emil Cioran, filosòf romanés (m. 1995)
• 27 de mai - Vincent Price, actor american (m. 1993)
• 31 de mai - Maurice Allais, economista francés, Prèmi Nobel (m. 2010)
• 3 de junh - Paulette Goddard, actritz americana (m. 1990)
• 8 de junh - Edmundo Rivero, cantaire argentin de tango (m. 1986)
• 13 de junh - Luis Walter Álvarez, fisician american, Prèmi Nobel (m. 1988)
• 19 de junh - Dudley Shelton Senanayake, primièr ministre de Ceylon e Sri Lanka (m. 1973)
• 24 de junh - Juan Manuel Fangio, pilòt argentin de Formula 1 (m. 1995)
• 24 de junh - Ernesto Sabato, escrivan argentin (m. 2011)
• 25 de junh - William Howard Stein, quimista american, Prèmi Nobel (m. 1980)
• 30 de junh - Czesław Miłosz, escrivan polonés, Prèmi Nobel (m.2004)
• 5 de julhet Jòrdi Pompidor, president de la França (m. 1974)
• 9 de julhet - John Archibald Wheeler, fisician american (m. 2008)
• 16 de julhet - Ginger Rogers, actritz americana (m. 1995)
• 6 d'agost - Lucille Ball, actritz americana (m.1989)
• 9 d'agost - William Alfred Fowler, fisician american, Prèmi Nobel (m. 1995)
• 12 d'agost - Cantinflas, actor mexican de comèdias del cinèma e del teatre (m. 1993)
• 9 de setembre - Manuel Sanchis i Guarner, escrivan valencian (m. 1994)
• 9 de setembre - John Gorton, primièr ministre d'Austràlia (m. 2002)
• 19 de setembre - William Golding, escrivan american, Prèmi Nobel (m. 1993)
• 24 de setembre - Konstantin Chernenko, cap de l'Union Sovietica (m. 1985)
• 13 d'octobre - André Navarra, violoncelista e professor de violoncèl francés (m. 1988)
• 14 d'octobre - Le Duc Tho, òme politic e general del Vietnam, Prèmi Nobel (m. 1990)
• 26 d'octobre - Mahalia Jackson, cantaira americana (m. 1972)
• 2 de novembre - Odysseas Elytis, escrivan grèc, Prèmi Nobel (m. 1996)
• 3 de decembre - Nino Rota, compositor italian (m. 1979)
• 10 de decembre - Naguib Mahfouz, escrivan egipcian, Prèmi Nobel (m. 2006)
• 13 de decembre - Trygve Haavelmo, economista norvegian, Prèmi Nobel (m. 1999)
• 22 de decembre - Álvaro Cunqueiro, escrivan espanhòl (m. 1981)
• 23 de decembre - Niels Kaj Jerne, mètge e scientific danés, Prèmi Nobel (m. 1994)
• Rogièr Barta, escrivan, ensagista e filològ occitan (m. 1981)
• Silvan Tolze, poèta e escrivan occitan (m. 1993)

Decèsses

• 3 de genièr - Alexandros Papadiamantis, escrivan grèc (n. 1851)
• 15 de genièr - Carolina Coronado, escrivana espanhòla (n. 1820)
• 17 de genièr - Francis Galton, antropològ, explorator, geògraf, eugenista e inventor anglés (n. 1822)
• 1 de març - Jacobus Henricus van 't Hoff, quimista neerlandés, Prèmi Nobel (n. 1852)
• 18 de mai - Gustav Mahler, compositor alemand (n. 1860)
• 29 d'octobre - Joseph Pulitzer, editor ongrés (n. 1847)
• Pau Marieton, escrivan occitan (n. 1862)

Prèmi Nobel

• Prèmi Nobel de Fisica : Wilhelm Wien
• Prèmi Nobel de Quimia : Marie Curie
• Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina : Allvar Gullstrand
• Prèmi Nobel de Literatura : Maurice Maeterlinck
• Prèmi Nobel de la Patz : Tobias Michael Carel Asser, Alfred Hermann Fried