Mongolia
 |
Artigo nos seus primeiros pasos. Este artigo relacionado coa xeografía é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel e contribúe a que a Galipedia mellore e medre. Existen igualmente outros artigos relacionados coa xeografía que precisan de revisión e nos que posibelmente tamén poidas contribuír. |
| Mongolia Монгол улс Mongol uls  Mongγol ulus |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg)
A República de Mongolia é un país de Asia, encravado entre Rusia e mais China. A súa capital é Ulán Bátor (Ulaanbaatar), a lingua oficial é o khalkha e a moeda o tugrik. Posúe unha extensión de 1.565.000 km² e unha poboación estimada no 2006 de 2.832.224 habitantes. Fai parte da rexión de Mongolia.
Índice
Historia[editar | editar a fonte]
No século XIII, Xenxis Khan unifica as tribos mongois e crea un imperio, obra seguida polos seus sucesores Ögödei, Güyük, Mönkh e Khubilai. Este imperio comeza a recuar no 1386, coa perda da China. No século XV, baixo o reino de Altan Khan, os Mongois convértense ao budismo tibetano. Un século máis tarde, caen baixo a dominación dos Manchús, que conquistan tamén China. O seu país foi transformado en dúas provincias chinesas, a Mongolia interior e a Mongolia exterior. A independencia de Mongolia exterior foi declarada no 1921 á calor dunha revolución liderada por Sukhbaatar; mais tivo goberno independente ata 1924, cando se declarou a República popular mongol co sostén da URSS.
Durante a Segunda Guerra Mundial, os aliados soviéticos defenden Mongolia fronte ao Xapón. O 20 de outubro de 1945, por referendo, os mongois votan pola independencia de China (97,8 % de si; 98,4 % de participación).
A República popular mongol foi recoñecida á vez pola República de China e maila República Popular China. O país achégase porén aos soviéticos no 1958 e ten numerosas bases soviéticas durante a Guerra fría. Mongolia entra na ONU no 1961.
En 1990, o partido comunista relaxa o seu control sobre o goberno. No 1992, a República Popular é substituída por un estado mixto, entre sistema parlamentario e sistema presidencial.
Xeografía[editar | editar a fonte]
A máis grande parte do país está constituída por estepas. Porén, o Deserto do Gobi recobre unha parte do sur do país, mentres que ao norte e ao oeste, atópanse as rexións montañosas de bosques frondosos.
O clima presenta unha acusada oscilación térmica estacional, con moita calor en verán e extremadamente frío no inverno, con temperaturas baixando ata os -30 °C.
Política[editar | editar a fonte]
O partido dominante en Mongolia é o Partido revolucionario do pobo mongol formado polos antigos comunistas mongois despois da Guerra fría. O principal partido de oposición é o Partido democrático que controlou unha coalición no poder entre o 1996 e 2000. Esta coalición non logrou nin manter a súa cohesión, nin arranxar os problemas económicos do país, polo que foi moi fortemente sancionada polos electores no 2000, que deron a vitoria ao PRPM cunha esmagante maioría. Durante as eleccións lexislativas do 2004, o PRPM e o Partido democrático obtiveron un número igual de cadeiras. A fin de que o desenvolvemento da Mongolia non sexa trabado por crises políticas, decidiron elaborar un programa común e formar un goberno de unión nacional.
Este estado ten un executivo bicéfalo, á cabeza do Estado hai un Presidente elixido e á cabeza do goberno un Primeiro ministro. O Parlamento chámase o Gran Hural, unha cámara composta de 76 asentos.
Nas eleccións de 22 de maio de 2005, o antigo Primeiro ministro Nambaryn Enkhbayar, candidato do PRPM, foi elixido presidente de República co 53,4 % dos sufraxios. O seu principal adversario, Mandsaikhanin Enkhsaikhan, candidato do Partido demócrata, obtivo o 20 %. Enkhbayar comezou o seu mandato á fin do mes de xuño do 2005 e substitúe ao presidente Natsagiyn Bagabandi, tamén do PRPM.
División territorial[editar | editar a fonte]
- Artigo principal: Provincias de Mongolia.
Mongolia está dividida en 21 provincias (aimags), que son á súa vez divididas en 329 distritos (sumas).[1] A capital, Ulaanbaatar non pertence a ningunha provincia. As aimags son:
Demografía[editar | editar a fonte]
Linguas[editar | editar a fonte]
A lingua oficial de Mongolia é o mongol, que fala arredor do 95% da poboación. En Mongolia escríbese desde 1946 oficialmente co alfabeto cirílico porén tradicionalmente escribiuse usando o alfabeto mongol como aínda se escribe o mongol na China. En Mongolia intentouse reintroducir en 1994 pero finalmente non se realizou polas dificultades que tiñan amplos sectores da poboación en comprendelo[2], aínda que se introduce devagar no sistema educativo.[3].
Fálanse tamén dialectos doutras linguas mongólicas, no oeste do oirat e no norte do buriato. No oeste fálanse dúas linguas túrquicas, o casaco e o tuvano. A principal lingua da comunidade xorda é a lingua de signos mongol.
O ruso é a lingua estranxeira máis coñecida, foi obrigatorio no ensino secundario ata 1990 e de novo desde 2007, considerándose que Mongolia é o país onde o ruso está máis difundido fóra dos países que formaron parte da Unión Soviética[4]. A segunda lingua estranxeira é o inglés, que gradualmente ve aumentar a súa difusión. O coreano gañou popularidade polos milleiros de emigrantes en Corea do Sur.[5]
Economía[editar | editar a fonte]
- Artigo principal: Economía de Mongolia.
A economía mongol está esencialmente centrada no petróleo, o carbón e o cobre. Atopase tamén un débil tecido de pequenas industrias do molibdeno, do tungsteno, e minas de fosfato. Despois de anos de economía de estado, o país ten encamiñado unha difícil transición cara a o economía de mercado. A maior parte das empresas sitúanse na cidade: fóra delas, a maior parte dos Mongois son nómades.
Mongolia entrou na Organización Mundial do Comercio no 1997. Exporta cachemir e dá alimentos a Rusia, a China, ao Xapón e a outros países.
Cultura[editar | editar a fonte]
O canto difónico é propio da zona. Require do cantor que xere dúas notas á vez, unha máis alta ca outra.
Mapas e imaxes[editar | editar a fonte]
|
Notas[editar | editar a fonte]
- ↑ Givaandondogiin Purevsambuu (2006). Mongolia. Montsame News Agency. p. 46. ISBN 978-99929-0-627-9.
- ↑ Ulrich Ammon, Norbert Dittmar, Klaus J. Mattheier, Peter Trudgill (2006). Walter de Gruyter & Co., ed. Sociolinguistics/Soziolinguistik: An Internationdkznal Handbook of the Science of Language and Society. Berlín. ISBN 978-3-11-018418-1.
- ↑ «Mongolia: Essential information». guardian.co.uk (Londres). 22 de novembro de 2006. Consultado o 27 de marzo de 2010.
- ↑ NEWSru, ed. (15 de marzo de 2007). «В школах Монголии вводят русский язык как обязательный». Arquivado dende o orixinal o 2011-08-22. Consultado o 12 de marzo de 2010.
- ↑ Han, Jae-hyuck (2006-05-05). Office of the President, Republic of Korea, ed. «Today in Mongolia: Everyone can speak a few words of Korean». Consultado o 2007-08-17.
Véxase tamén[editar | editar a fonte]
|
||||||||
Mongolia - 
