Yuzevien
Ar Yuzevien (hebraeg: יְהוּדִים / yehoudim, gregach : Ἰουδαῖοι / Ioudaĩoi, latin : Iudaei), a zo izili ur bobl dre o yuzevegezh, pe ur gumuniezh relijiel dre ar yuzeviezh.
Hervez o hengoun e tiskennont eus patriarked a zo meneget en Testamant Kozh evel Abraham, eus ur bobl semitek undoueour eus Palestina.
Strewet e voent dre ar bed a-bezh e-kerzh ar c'hantvedoù (an diaspora), heskinet alies — an heskinadeg washañ e voe ar Shoah e-kreiz an XXvet kantved —, met kalzik anezho a zistroas da sevel stad Israel, hag un tammig en tu-hont da 40% anezho a zo o vevañ eno.
Taolenn
Piv a zo Yuzev?[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
N'emañ ket an holl Yuzevien a-du war ar poent-se, met gallout a reer neoazh sevel roll ar poentoù heverkañ ha degemeretañ:
- Hervez gouarnamant Israel hag al lezenn war ar gwir d'an distro (hervez enkemmad 1970): Yuzev eo an den en deus ur vamm yuzevez, pe an den a zo troet ouzh ar yuzeviezh (ar relijion yuzev) ha n'en deus relijion all ebet[1].
- Dre vras e tegemer ar Yuzevien e vefe Yuzev kement diskennad eus Yuzevien ha pa ne heuilhfe ket ar relijion, ha war an tu all e tegemeront da Yuzev an dud troet ouzh o relijion ha pa ne vefent ket Yuzevien a-orin[2].
- Un identelezh a zo ivez, disheñvel diouzh ar relijion, gant ar santimant da vezañ ezel eus ur bobl, ha dre an istor a-hed ar c'hantvedoù, al liamm gant Israel, ouzhpenn ar sevenadur gant sonerezh, ar yezh, ar boued, ar mod bevañ…; ar pep brasañ eus ar Yuzevien, ha p’o dije dilezet o relijion, a chom stag ouzh o identelezh[3].
- N'eus ket eus ur "ouenn" yuzev pa gaver Yuzevien gant kroc'hen gwenn, gant kroc'hen du, gant kroc'hen melen; ouzhpenn se e vagont disfiz diouzh ar c'heal "gouenn"-se dreist-holl abaoe politikerezh an Trede Reich en o eneb, diazezet war ar c'heal-se[4].
Ar Yuzevien dre ar bed[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Hervez Burev Kreiz Israel ar Stadegoù e oa 13 421 000 a Yuzevien dre ar bed e 2009, da lavaret eo war-dro 0,19% eus poblañs ar bed.[5]
Hervez ar broioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
| Bro | Yuzevien (niver) | Yuzevien (%) |
|---|---|---|
 Israel |
5 916 200 [6] | 75,52% |
 Stadoù-Unanet |
5 275 000 | 1,71% |
 Frañs |
483 500 | 0,77% |
 Kanada |
375 000 | 1,11% |
 Rouantelezh-Unanet |
292 000 | 0,47% |
 Brazil |
207 329 | 0,10% |
 Rusia |
205 000 | 0,15% |
 Arc'hantina |
182 300 | 0,45% |
 Alamagn |
119 000 | 0,15% |
 Aostralia |
107 500 | 0,50% |
 Ukraina |
71 500 | 0,16% |
 Suafrika |
70 800 | 0,14% |
 Hungaria |
48 600 | 0,49% |
 Mec'hiko |
39 400 | 0,04% |
 Belgia |
30 300 | 0,28% |
 an Izelvroioù |
30 000 | 0,18% |
 Italia |
28 400 | 0,05% |
| Bed | 13 558 300 | 0,21% |
Pennadoù kar[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Liammoù diavaez[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
- ↑ [1]
- ↑ (en) Are Jews a Religious Group or an Ethnic Group? National Resource Center for Accurate Jewish Content in Schools
- ↑ (en) Are Jews a Religious Group or an Ethnic Group? National Resource Center for Accurate Jewish Content in Schools
- ↑ (en) Are Jews a Religious Group or an Ethnic Group? National Resource Center for Accurate Jewish Content in Schools
- ↑ (en) Poblañs yuzev er bed hag en Israel (pdf)
- ↑ (en) Haaretz, "Israel closes decade with population of 7.5 million" (30.12.2009)
