Bahrajn

مملكة البحرين Królestwo Bahrajnu
Flaga Bahrajnu Herb Bahrajnu
Dewiza: (arab.) بحريننا (Nasz Bahrajn (Bahrajnuna))
Hymn: Bahrainona
Język urzędowy	arabski
Stolica	Manama
Ustrój polityczny	monarchia konstytucyjna
Głowa państwa	król Hamad ibn Isa Al Chalifa
Szef rządu	premier Chalifa ibn Salman Al Chalifa
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	177. na świecie 620 km² 0%
Liczba ludności (2012)  • całkowita   • gęstość zaludnienia	162. na świecie 1 359 000 2192 osób/km²
PKB (2013)  • całkowite   • na osobę	32,22 mld USD 27 435 USD
PKB (PSN) (2013)  • całkowite   • na osobę	40,61 mld USD 34 584 USD
Jednostka monetarna	dinar Bahrajnu (BHD)
Niepodległość	od Wielkiej Brytanii 15 sierpnia 1971
Religia dominująca	islam
Strefa czasowa	UTC +3
Kod ISO 3166	BH
Domena internetowa	.bh
Kod samochodowy	BRN
Kod samolotowy	A9C
Kod telefoniczny	+973

Bahrajn z kosmosu

Bahrajn, Królestwo Bahrajnu (Al-Bahrajn, Mamlakat al-Bahrajn) – państwo położone w Azji na archipelagu w Zatoce Perskiej. W roku 1971 uzyskało niepodległość. Od lat 30. XX wieku wydobywa się tam ropę naftową, a uzyskane dochody inwestuje na miejscu. Od 2002 roku emir Bahrajnu używa tytułu "król".

Pochodzenie nazwy

Po arabsku bahrani (بحران) oznacza “dwa morza”. Nazwa może wskazywać na dwa źródła wody, słodką wodę źródlaną i słoną morską, lub też na części Zatoki Perskiej na północ i południe od wyspy.

Nieodłącznym elementem krajobrazu Bahrajnu są pustynie i sucholubna roślinność

Geografia

Państwo Bahrajnu zajmuje wyspę Bahrajn i kilkanaście mniejszych przybrzeżnych wysp i wysepek. Bahrajn jest krajem wybitnie nizinnym, pokrytym pustyniami i miejscami słonymi bagnami. Najwyższy punkt: Jabal ad Dukhan 122 m n.p.m., a linia brzegowa liczy 161 km. Państwo to leży w strefie klimatu zwrotnikowego suchego, cechującym się typowymi warunkami pustynnymi. Bardzo uboga szata roślinna (zasobna jedynie pod względem gatunkowym) i zwierzęca. Brak stałych rzek, istnieją za to bogate źródła wód artezyjskich.

Historia

W czasach przedislamskich i we wczesnym okresie muzułmańskim nazwę Bahrajn odnoszono do wybrzeża Półwyspu Arabskiego znanego jako Al-Hasa (obecnie Al-Ahsa). Archipelag Bahrajn był wymieniany przez geografów perskich, greckich i rzymskich jako ośrodek handlu i połowu perłopławów. Pierwsze ślady osadnictwa na terenie Bahrajnu datowane są III tysiąclecie p.n.e. Bahrajn w czasach starożytnych był dobrze prosperującym ośrodkiem handlu morskiego między Mezopotamią, a doliną Indusu. Wraz z powstaniem islamu, Bahrajn jak cały Półwysep Arabski bardzo szybko dostał się pod panowanie tejże religii. W VII w. część plemion pochodzących od Lachmidów wystąpiła przeciwko kalifatowi arabskiemu. Po rozbiciu rebeliantów Bahrajn został włączony do kalifatu, ale praktycznie pozostał niezależny. W VIII w. Bahrajn znalazł się we władaniu charydżytów, a w X w. karmatów, którzy w 930 roku splądrowali świątynię Al-Kaabę i zabrali do Bahrajnu Czarny Kamień (kamień ten pozostawał w ich rękach do 950 roku). W XII w. Bahrajn znalazł się w strefie wpływów Kajsarytów z wyspy Kajs, a następnie Persów. W roku 1235 archipelag i Al-Katif zostały zajęte przez wojska władcy Farsu, jednak już w 1253 roku odzyskały niezależność. Do roku 1521 Bahrajn znajdował się pod panowaniem władców muzułmańskich, następnie obecny Bahrajn został opanowany przez Portugalczyków. W 1602 roku Portugalczycy zostali wyparci z Bahrajnu przez perskiego szacha Abbasa I, który powierzył rządzenie Bahrajnem plemionom arabskim z wybrzeża perskiego.

W 1783 roku Bahrajn został zdobyty przez ród Al Khalifa (z plemienia Al-Utub z Półwyspu Arabskiego), który do dziś jest rodem panującym. Od początku XIX wieku umacniały się wpływy Wielkiej Brytanii (kolonializm). W 1820 roku zawarto układ pokojowy o ochronie i handlu morskim (Bahrajn był jednym z ośrodków piractwa i handlu niewolnikami tzw. Wybrzeża Piratów). W XIX wieku Bahrajn znajdował się pod kontrolą Korony Brytyjskiej, a pretensje wobec wyspy rościł sobie także Iran. Od roku 1932 historia Bahrajnu przybrała inny obrót. Bahrajn rozpoczął wydobycie ropy naftowej. W 1958 roku Bahrajn zawarł układ o granicach morskich z Arabią Saudyjską. W 1965 roku wybuchło rozpoczęte przez lewicowych uczniów powstanie znane jako intifada marcowa stłamszone przez rząd. Do 1968 roku Bahrajn pozostawał w składzie Federacji Emiratów Arabskich. Jednak wskutek braku uzgodnień w sprawach konstytucji i finansów 14 sierpnia 1968 roku ogłosił niepodległość. Dzięki zyskom z handlu ropą naftową, Bahrajn bardzo szybko rozwinął swoją gospodarkę. Widocznym przykładem jest tutaj m.in. nowoczesna zabudowa miejska. 15 sierpnia 1971 roku został podpisany nowy układ z Wielką Brytanią, który anulował poprzednie traktaty i oznaczał przywrócenie pełnej niepodległości. Szejk Isa przyjął tytuł emira. Rada Państwa została przekształcona w Radę Ministrów, premierem został brat władcy Khalifa Ibn Salman.

Pod wpływem islamskiej rewolucji irańskiej doszło w 1981 roku do nieudanej próby zamachu stanu przeprowadzonego przez szyicką organizację Islamski Front Wyzwolenia Bahrajnu finansowaną przez Irańską Gwardię Rewolucyjną. Po nieudanym puczu Front kontynuował działalność poprzez sporadyczne zamachy na przedstawicieli władzy. W kwietniu 1985 roku wybuchł konflikt między Bahrajnem a Katarem o wyspę Faszt ad-Dibal stanowiącą terytorium sporne. Bahrajn poparł sankcje ONZ przeciwko Irakowi w związku z agresją na Kuwejt w sierpniu 1990 roku i zezwolił Stanom Zjednoczonym oraz Wielkiej Brytanii na ulokowanie na swoim terytorium sił powietrznych uczestniczących w latach 1990–91 w wyzwalaniu Kuwejtu spod okupacji wojsk Saddama Husajna. W 1991 roku Bahrajn podpisał porozumienie z USA o współpracy w dziedzinie obrony. W 1994 roku wybuchło powstanie zbrojne trwające do 1999 roku i prowadzone przez opozycję zarówno islamistyczną, lewicową jak i liberalną. Opór powstańców został co prawda stłumiony przez rząd, jednak władza poczyniła pewne demokratyczne ustępstwa. Po śmierci emira Isy Ibn Salmana Al-Khalify w 1999 roku, nowym władcą został jego syn Hamad. W 2001 roku przeprowadzono powszechne referendum w wyniku którego zatwierdzono nową konstytucję. Konstytucja ta proklamowała m.in. Bahrajn jako królestwo. W tym samym roku Bahrajn wziął udział w amerykańskiej inwazji na Afganistan. Pierwsze wybory do nowego parlamentu odbyły w 2002 roku i zostały zbojkotowane przez islamistyczną opozycję. W 2003 roku Bahrajn potępił inwazję amerykańską na Irak i zaoferował tamtejszemu przywódcy, Saddamowi Husajnowi schronienie na terenie Bahrajnu. Kolejne wybory odbyły się w 2006 roku.

W 2011 roku w kraju doszło do wybuchu serii antyrządowych wystąpień inspirowanych arabską wiosną.

Kobiety w Bahrajnie

Ustrój polityczny i prawo

Zgodnie z konstytucją z 2002 roku Bahrajn jest dziedziczną monarchią konstytucyjną, a głową państwa jest król. Władzę wykonawczą sprawuje rząd. Władza ustawodawcza spoczywa w rękach króla i 2-izbowego parlamentu: pochodzącego z powszechnych wyborów Zgromadzenia Narodowego (40 członków o 4-letniej kadencji) i Rady Szury (40 członków mianowanych przez króla).

Głównym źródłem prawa jest szariat - islamskie prawo religijne. Funkcję formalnie nieistniejących partii spełniają tzw. stowarzyszenia polityczne. Tak jak w innych krajach Półwyspu Arabskiego istnieją tradycyjne, konserwatywne normy prawne, ustalone przez islamskie prawo. Widoczne jest to przede wszystkim w przypadku kobiet, które obowiązuje nakaz okrywanie większości powierzchni ciała. Normy religijne obowiązują także cudzoziemców, nawet jeśli oni wyznają inną religię. W Bahrajnie w odróżnieniu od innych krajów, sprzedawany jest alkohol (nie obowiązuje prohibicja). Obywatele polscy, aby wjechać do Bahrajnu muszą posiadać wizę.

Siły zbrojne

Bahrajn dysponuje trzema rodzajami sił zbrojnych: wojskami lądowymi, marynarką wojenną oraz siłami powietrznymi. Uzbrojenie sił lądowych Bahrajnu składało się w 2014 roku z: 180 czołgów, 277 opancerzonych pojazdów bojowych, 13 dział samobieżnych, 26 zestawów artylerii holowanej oraz 9 wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych. Marynarka wojenna Bahrajnu dysponowała w 2014 roku jedną fregatą oraz 33 okrętami obrony przybrzeża. Bahrańskie siły powietrzne z kolei posiadały w 2014 roku uzbrojenie w postaci m.in. 25 myśliwców, 27 samolotów transportowych, 29 samolotów szkolno-bojowych, 63 śmigłowców oraz ośmiu śmigłowców szturmowych.

Wojska bahrańskie w 2014 roku liczyły 13 tys. żołnierzy zawodowych oraz 112,5 tys. rezerwistów. Według rankingu Global Firepower (2014) bahrańskie siły zbrojne stanowią 81. siłę militarną na świecie, z rocznym budżetem na cele obronne w wysokości 730 mln dolarów (USD).

Demografia

Główną grupę etniczną w Bahrajnie stanowią Arabowie - 63,5%, jednak sporą część, bo jedną trzecią stanowią mieszkańcy innych krajów. Są to głównie Azjaci do których należą m.in. Persowie - 13%, Muhajir (Pakistańczycy) - 4,5%, Keralczycy - 3,6%, Kurdowie - 3,5%, Tamilowie - 2,5%, Telugu - 2%, Gujarati - 2%, Filipińczycy - 2%. Niewielką część stanowią także obywatele krajów zachodnich, szczególnie Brytyjczycy. Imigranci z krajów azjatyckich, to osoby które przybyły do Bahrajnu w celach podjęcia pracy i polepszania swego statusu materialnego, dotyczy to przede wszystkim wszystkich z Pakistanu i Indii. Osoby pochodzące z Europy to głównie specjaliści w dziedzinie budownictwa i inni pracownicy zatrudnieni na wysokich stanowiskach.

Bahrajn podobnie jak inne kraje islamskie cechuje się wysokim przyrostem naturalnym, który wynosi około 14‰ rocznie. Kraj cechuje się dużą gęstością zaludnienia, wynikającą z niewielkich rozmiarów kraju i wysokiego poziomu urbanizacji, oraz dużego napływu obywateli innych krajów. Rozmieszczenie ludności jest jednak nierównomierne, a największe skupiska ludzi występują w północnej części wyspy. 90% ludności mieszka w miastach. Analfabetyzm nie jest wysoki i stale zmniejsza się, co jest związane w rozwojem gospodarczym kraju. 86,5% dorosłych potrafi czytać i pisać. Bahrajn cechuje się wysokim wskaźnikiem długości życia, co jest związane z poziomem rozwojowym kraju i wyeliminowaniem groźnych chorób jak np. malaria. Średnia długość życia wynosi: ogółem 74,68 lat; mężczyźni 72,18 lat; kobiety 77,25 lat.

Kultura, język i religia

Kultura Bahrajnu pomimo jego dalekiego rozwoju jest wciąż bardzo konserwatywna. Większość mężczyzn nosi długie szaty zwane "thobe", przy czym ci bogatsi mieszkańcy kraju zlecają szycie "thobe" w stylu bardziej zachodnim, z kieszeniami, kołnierzami i mankietami. Mężczyźni noszą "ghutra", bawełniane lub jedwabne chusty, zazwyczaj w kolorze czerwonym lub białym. Kobiety na ubrania zakładają czarną pelerynę i zakrywają twarz, aczkolwiek część kobiet ubiera się w bardziej współczesnym stroju, z uwzględnieniem islamskich norm ubioru.

Bahrajńska muzyka wywodzi się z tradycji arabskiej. Jest rozbudowana i zawiera wiele powtórzeń. Tradycyjnie gra się ją na 'oud' (rodzaju lutni) i 'rebabie' (jednostrunowym instrumencie).

Najbardziej rozpowszechnionym tańcem ludowym jest 'ardha'. Wykonują go mężczyźni z mieczami, którym akompaniuje bębniarz i śpiewający poeta. Głównymi przejawami artystycznej działalności w Bahrajnie są: recytowanie Koranu, ceremonialne tańce i gawędziarstwo. Bahrajńscy poeci znani są z przekazywania tradycyjnych wartości i eksplorowania nowych tematów.

Oficjalnym językiem w Bahrajnie jest arabski, przy czym bahrajscy szyici i sunnici posługują się jego odmiennymi dialektami. Inne języki występujące na terenie Bahrajnu to perski, urdu, angielski i malajalam.

Oficjalną religią Bahrajnu jest islam, który stanowi 70,3% ogółu. Większość muzułmanów to szyici, jednak władzę w kraju stanowią sunnici.

Konstytucja Bahrajnu gwarantuje wolność religijną. Państwo to było pierwszym krajem Zatoki Perskiej, które zezwoliło chrześcijanom na budowę kościołów. W 1939 roku zbudowano pierwszy kościół katolicki pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa w stolicy tego państwa.

Rodowici obywatele Bahrajnu przywiązują wagę do tradycyjnego stylu ubierania się, tak jak ten widoczny na zdjęciu mężczyzna

Struktura religijna kraju w 2010 roku według Pew Research Center:

• islam – 70,3% (890 000)
• chrześcijaństwo – 14,5% (180 000) (w tym katolicyzm – 8,9% (110 000), protestantyzm – 4,6% (60 000), prawosławni, koptowie – 1% (10 000))
• hinduizm – 9,8% (120 000)
• buddyzm – 2,5% (30 000)
• brak religii – 1,9% (20 000)
• judaizm – 0,6% (<10 000)
• inne religie – 0,4% (<10 000)

Gospodarka

Widok na stolicę Bahrajnu

Bahrajn jest krajem uprzemysłowionym, gdzie podstawą dzisiejszej gospodarki jest górnictwo ropy naftowej, gazu ziemnego oraz przemysł przetwórczy. Wszystkie te działy wytwarzają około 43% PKB. Najmniejszy udział ma rolnictwo, bo tylko 1%. Dużą siłą gospodarki są usługi - około 56%, zwłaszcza handlowe tranzytowe i bankowe. PKB na 1 mieszkańca według parytetu siły nabywczej wynosi 34,7 tys. dolarów (2007), jest więc bardzo wysokie.

Przemysł

Ropę naftową i gaz ziemny eksploatuje się głównie ze złóż podmorskich. Przemysł górniczy znajduje się pod kontrolą przedsiębiorstw państwowych. Rafinerie w Manama, Sitra i Awali przetwarzają ropę naftową własną (ok. 2 mln t rocznie) i importowaną rurociągiem podmorskimi z Arabii Saudyjskiej. Energia elektryczna produkowana w elektrowniach gazowych jest wykorzystywana w hutnictwie aluminium i do odsalania wody morskiej. Istnieje rozwinięte rzemiosło (tkactwo, garncarstwo) z uwagi na wysoki wciąż konserwatyzm kraju. W ostatnich latach zwiększa się wydobycie gazu ziemnego; wzrasta również rola przemysłu przetwórczego.

Handel zagraniczny

Bahrajn ma dodatni bilans w handlu. Eksport i reeksport obejmuje 40 do 50 mln t ropy i przetworów naftowych i stalowych rocznie, oraz aluminium. Bahrajn importuje wyroby przemysłowe i żywność. Głównymi partnerami w handlu są: USA, Wielka Brytania, Arabia Saudyjska, Japonia, Australia, Zjednoczone Emiraty Arabskie i Niemcy.

Podział administracyjny

Bahrajn jest podzielony na gubernatorstwa od 3 lipca 2002 r.

1. Stołeczne
2. Środkowe
3. Muharraq
4. Północne
5. Południowe

Władcy Bahrajnu

Tytuły władców

• 1783-1971 hakim
• 1971-2002 emir
• od 2002 król

Lista władców

Dynastia Al Khalifa

• Ahmad I ibn Khalifa Al Khalifa 1783-1795
• Abdullah I ibn Ahmad Al Khalifa 1796-1843
• Salman I ibn Ahmad Al Khalifa 1796-1825
• Khalifa I ibn Salman Al Khalifa 1825-1834
• Muhammad I ibn Khalifa Al Khalifa 1834-1868 z przerwą 1842-1843
• Ali I ibn Khalifa Al Khalifa 1868-1869
• Muhammad II ibn Abdullah Al Khalifa 1869
• Isa I ibn Ali Al Khalifa 1869-1932
• Ahmad II ibn Ali Al Khalifa 1869-1888
• Hamad I ibn Isa Al Khalifa 1932-1942
• Salman II ibn Hamad Al Khalifa 1942-1961
• Isa II ibn Salman Al Khalifa 1961-1999
• Hamad II ibn Isa Al Khalifa 1999- nadal

Zobacz też

• Miasta Bahrajnu

Bibliografia

• Encyklopedia Geograficzna Świata: Azja. Wydawnictwo OPRES Kraków 1998 ISBN 83-85909 37-0

Linki zewnętrzne

• Encyklopedia PWN