Spółgłoska zwarta miękkopodniebienna bezdźwięczna

Spółgłoska zwarta miękkopodniebienna bezdźwięczna
Numer IPA	109
Tekst IPA	k
Jednostka znakowa	k
X-SAMPA	k
Kirshenbaum	k
Przykład dźwięku

Spółgłoska zwarta miękkopodniebienna bezdźwięczna - rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych, oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA symbolem [k].

Artykulacja

Opis

W czasie artykulacji tej spółgłoski:

• modulowany jest strumień powietrza wydychany z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
• tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, jest to spółgłoska ustna
• prąd powietrza w jamie ustnej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka - spółgłoska środkowa
• tylna część języka dotyka podniebienia miękkiego - jest to spółgłoska miękkopodniebienna
• Dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową, a następnie do przerwania utworzonej blokady i wybuchu (plozji) - jest to spółgłoska zwarta.
• wiązadła głosowe nie drgają , spółgłoska ta jest bezdźwięczna

Warianty

Opisanej powyżej artykulacji może towarzyszyć dodatkowo:

• wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o spółgłosce zmiękczonej (spalatalizowanej): [kʲ]
• przewężenie w gardle, mówimy spółgłosce faryngalizowanej spółgłosce: [kˤ]
• zaokrąglenie warg, mówimy wtedy o labializowanej spółgłosce [kʷ]

Spółgłoska może być wymówiona:

• z rozwarciem bez plozji, mówimy wtedy o spółgłosce bez plozji: [k̚].
• z silnym przydechem (aspiracją), mówimy wtedy o spółgłosce przydechowej (aspirowanej): [kʰ]

Przykłady

• w języku angielskim: can [kæn] "móc" lub "puszka"
• w języku arabskim: ﺐﺘﺎﻛ ['kæ:tib] "pisarz"
• w języku hiszpańskim: casa ['kasa] "dom"
• w języku japońskim: kitto [kit:o] "na pewno"
• w języku niemieckim: Katze [ˈkatsə] "kot"
• w języku polskim: kot [kɔt]

			Wargowe		Przedniojęzykowe				Pod­nie‐ bienne	Tylnojęzykowe			Gar‐ dłowe		Nagło‐ śnio­we		Krta‐ niowe
			Dwu‐ wargowe	War‐ gowo‐ zębowe	Zębowe	Dzią‐ sło­we	Zadzią‐ słowe	Re­tro‐ fle­ksyjne		Miękko‐ podnie‐ bienne	Języcz‐ kowe
Nosowe			m	ɱ	n̪	n		ɳ	ɲ	ŋ	ɴ
U s t n e	Ś r o d k o w e	Zwarte	p b	p̪ b̪	t̪ d̪	t d		ʈ ɖ	c ɟ	k ɡ	q ɢ				ʡ		ʔ
		Szczelinowe	ɸ β	f v	θ ð	s z	ʃ ʒ	ʂ ʐ	ç ʝ	x ɣ	χ	ʁ	ħ	ʕ	ʜ	ʢ	h ɦ
		Półotwarte	β̞	ʋ	ð̞	ɹ		ɻ	j	ɰ
		Drżące	ʙ		r			*			ʀ				*
		Uderzeniowe	*	ѵ	ɾ			ɽ							*
	B o c z n e	Boczne szczelinowe			ɬ ɮ			*	*	*
		Boczne półotwarte			l			ɭ	ʎ	ʟ
		Boczne uderzeniowe			ɺ			*	ʎ̯	ʟ̆

Podwójna artykulacja i koartykulacja
ʍ	w	ɥ	ɕ	ʑ	ɧ	ɫ
Zwarto-szczelinowe
pf	ʦ ʣ	ʧ ʤ	ʨ ʥ	tɬ dɮ	kx	qχ

Mlaski
ʘ	ǀ	ǃ	ǂ	ǁ
Glottalizowane: iniektywne
ɓ	ɗ	ʄ	ɠ	ʛ
Glottalizowane: ejektywne
pʼ	tʼ	cʼ	kʼ	qʼ	sʼ