25-a de oktobro
El Vikipedio, la libera enciklopedio
Kalendaro Januaro | Februaro | Marto | Aprilo | Majo | Junio | Julio | Aŭgusto | Septembro | Oktobro | Novembro | Decembro |
oktobro 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 |
oktobro | ||||||
lu | ma | me | ĵa | ve | sa | di |
1 | 2 | 3 | 4 | |||
5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | |
aranĝo de 2015 tagoj |
La 25-a de oktobro estas la 298-a tago de la jaro (la 299-a en superjaroj) laŭ la Gregoria kalendaro. 67 tagoj restas.
Je la 25-a de oktobro okazis, interalie:
Eventoj[redakti | redakti fonton]
- 732: Karolo Martelo venkis fortojn de Umajadoj el Al-Andalus en la batalo de Poitiers
- 1154: Henriko la 2-a iĝis reĝo de Anglio
- 1187: Gregorio la 8-a iĝis papo
- 1415: Centjara milito: Batalo de Azincourt - granda venko de angloj kontraŭ francoj
- 1495: Emanuelo la 1-a iĝis reĝo de Portugalio
- 1501: Aleksandro Jogajlido eldonis en Mielno (proksime al Siemiatycze) privilegion limigantan reĝan regopovon favore al Senato kaj enkondukantan oligarkian-aristokratian respublikon
- 1521: Milito de la Komunumoj de Kastilio: kapitulaco de lasta defendejo de ribelintoj en Toledo
- 1671: Giovanni Domenico Cassini malkovris Japeton, la lunon de Saturno
- 1722: Reims: Ludoviko la 15-a kroniĝis kiel reĝo de Francio
- 1760: Georgo la 3-a iĝis reĝo de Britio
- 1836: Parizo: malkovro sur la Placo de la Konkordo de antikva egipta obelisko de malnova templo en Tebo donacita al Francio de kedivo Muhammad Ali
- 1853: Reĝo de Bavario Ludoviko la 1-a fondis en Munkeno Novan Pinakotekon
- 1854: Krimea milito: Balaklava batalo
- 1861: La unua kanada Toronta Borso fondiĝis
- 1888: Aŭstra astronomo Johann Palisa malkovris asteroidon Tuleo
- 1906: Georges Clemenceau iĝis ĉefministro de Francio
- 1918: Pola nacia gvidanto de Supra Silezio Wojciech Korfanty postulis en Reichstag alligon al la pola ŝtato de ĉiuj polaj teritorioj aneksitaj de Prusio
- 1936: Subskribo de la pakto Germanio-Italio
- 1938: Registaro de Benito Mussolini anoncis Libion integra parto de Italio
- Dua mondmilito en Pollando kaj la mondo:
- 1939: Laŭ ordono de germana administracio ĝis tiu ĉi tago forlasis Gdynia kaj apudmarajn distriktojn ĉ. 38 mil poloj; germana polico pafmortigis 40 loĝantojn de vilaĝo Jaroszewy, apud Kościerzyna, 20 polojn en Masłowice (distrikto Radomszczański) kaj ne malpli ol dekkelkaj en Budzyn, apud Kraśnik); germanaj regopovoj ordonis al ĉefdiocezo en Krakovo forlasi Vavelon, fermon de la katedralo kaj forigon de apudaj loĝantoj; Greiser ordonis en Varto-Lando pagi al poloj 60% laŭ salajro por germanoj kaj limigis publikan meson nur al dimanĉoj ene de la 9-a ĝis la 11-a horo
- 1940: Gestapo alvenigis al koncentrejo Mauthausen 32 polojn; en Varsovio komenciĝis Tagoj de Germana Kulturo
- Batalo de Anglio: unuafoje partoprenis itala aerarmeo atakante urbojn Harwich kaj Felixstowe; NKVD en interna korespondado anoncis bruligon de personaj dokumentoj de polaj oficiroj en internigejo Starobilsk
- 1941: Al Pola Armeo en Sovetunio anonciĝis ĝis tiu ĉi tago 41 561 soldatoj kaj 2630 oficiroj; de Hamburg germanoj sendis 1034 judojn al geto en Lodzo kaj de Berlin - 1002 judojn; germanoj pafmortigis 2578 judojn de Vilno
- 1942: 1800 judoj de Lublin estis forveturigitaj de germanoj al apuda koncentrejo Majdanek; germanaj ĝendarmoj pendumis en Przypisówka (proksime al Lubartów) 5 personojn suspektitaj pri partizana agado; estro de Varto-Lando deklaris, ke fonda celo de Asocio de Prodiktivaj Poloj estas "detruo de la unueco de poloj"
- 1943: Taĉmenoj de germana polico pafmortigis en Sprowa (distrikto Włoszczowski) pli ol 20 malkovritajn judojn, en Zakrzówek (distrikto Kraśnicki) ĉ. 20 malliberigitojn alveturigitaj de Lublin, en Masłowice pli ol 20 polojn, revenĝe pro mortigo de 2 germanaj soldatoj kaj en 3 aliaj lokoj - 32 polojn
- Ruĝa Armeo liberigis Dnipropetrovskon
- 1944: Germanaj ĝendarmoj pafmortigis en Żebry-Stara Wieś (proksime al Ostrołęka) 9 personojn; germanaj regopovoj forveturigis de regiono Ciechanów de la 26-a de septembro ĝis la 25-a de oktobro 1944 14 967 tunojn da instalaĵoj kaj pretaj produktoj
- 1945: De Stokholmo al Gdynia revenis internigitaj dummilite tri polaj submarŝipoj kun velŝipo
- 1945: Japana armeo sur Tajvano subiĝis al taĉmentoj de Ĉiang Kai-ŝek
- 1950: Korea milito: Ĉina Popola Respubliko sendis kelkcent mil de t.n. popolaj volontuloj
- 1952: Pollando: la unua spektaĵo de pola televido danke al eksperimenta radiosendilo de Telekomunikada Instituto fondita antaŭmilite de Janusz Groszkowski
- 1955: Pro leŭkemio mortis 12-jara japanino Sasaki Sadako kiu kiel 2-aĝa travivis faligon de atombombo sur Hiroŝimon; por resaniĝi ŝi provis faldi mil gruojn
- 1962: Ugando aniĝis al la Unuiĝintaj Nacioj
- 1970: Papo Paŭlo la 6-a kanonizis 40 martirojn de Anglio kaj Kimrio
- 1973: Araba-israela milito de Jom Kippur finiĝis per armistico, kio komencigis pacajn interparolojn inter Egiptio kaj Israelo
- 1979: Eŭska Aŭtonoma Komunumo akiras aŭtonomecon
- 1983: La kariba insulo Grenado invadita de Usonaj trupoj.
- 1985: Flugkompanio Emirates Airlines fondiĝis
- 1990: Albana verkisto kaj poeto Ismail Kadare ricevis politikan azilon en Francio
- 2001: Windows XP elsendita
- 2001: Flago de Ruanda respubliko oficialiĝis
- 2003: Rusio: sur internacia aerodromo apud Novosibirsko oni arestis rusan entrepreniston Miĥail Ĥodorkovskij
- 2008: En Pollando ekfunkciis la tuta linio de Metroo de Varsovio
- 2009: Tunizio: Zine El Abidine Ben Ali la kvinan fojon laŭvice gajnis prezidentan balotadon
- 2010: Sur Javo komenciĝis erupcio de vulkano Merapio
Naskiĝoj[redakti | redakti fonton]
- 1564: Hans Leo Hassler, germana komponisto (m. 1612)
- 1709: Georg Gebel, germana muzikisto kaj komponisto (m. 1753)
- 1732: Antal Károlyi, hungara soldato (m. 1791)
- 1757: Heinrich Friedrich Karl vom und zum Stein, germana juristo kaj reformpolitiksto
- 1767: Henri-Benjamin Constant de Rebeque, franca verkisto, filozofo, politikisto (m. 1830)
- 1784: Sámuel Deáki Filep, hungara poeto (m. 1855)
- 1790: Robert Stirling, skota pastro kaj inventisto (m. 1878)
- 1806: Max Stirner, germana filozofo (m. 1856)
- 1811: Évariste Galois, franca matematikisto (m. 1832)
- 1823: Hans Kudlich; aŭstra juristo kaj kuracisto
- 1825: Johann Strauss (filo), aŭstra komponisto (m. 1899)
- 1833: Gustav Knoblauch, germana arkitekto
- 1838: Georges Bizet, franca komponisto (m. 1875)
- 1881: Pablo Picasso, hispana pentristo (m. 1973)
- 1886: Karl Polányi, hungara ekonomika historiisto (m. 1964)
- 1886: Leo G. Carroll, angla aktoro (m. 1972)
- 1895: Levi Eŝkol, ĉefministro de Israelo (m. 1969)
- 1908: József Lázár, rumania hungara publicisto, redaktoro (m. 1972)
- 1912: Gábor Miklóssy, rumanihungara pentristo (m. 1998
- 1914: Ferenc József Harkó, rumania hungara geografo, etnografo (m. 1999)
- 1919: Barbara Skarga, pola profesorino pri filozofio, posedantino de la Ordeno de Blanka Aglo (m.2009)
- 1919: Beate Uhse, germana entreprenistino
- 1920: Ferenc Gazda, rumania hungara lingvisro, politka malliberulo (m. 1996)
- 1921: Mikaelo la 1-a, reĝo de Rumanio
- 1922: Ferenc Pál Gyergyay, rumania hungara kuracisto
- 1923: István Tóth, rumania hungara poeto, tradukisto (m. 2001)
- 1926: Ferenc Deák, hungara instruisto. lokhistoriisto (m. 2006)
- 1929: Peter Rühmkorf, germana verkisto
- 1931: Annie Girardot, franca aktorino (m. 2011)
- 1932: Jerzy Pawłowski, pola skermisto, kvinfoja medalisto de Olimpikaj Ludoj, kondamnita pro agado "favore al unu NATO-ŝtato" (m. 2005)
- 1938: Katalin Metz, hungara ĵurnalistino, kritikistino (m. 2010)
- 1943: Zbigniew Lew-Starowicz, pola psikiatro, psikoterapeŭto kaj seksologo
- 1945: Romuald Szeremietiew, pola politikisto, oficiro, doktoro habilita pri militistiko
- 1953: Serge Girard, ultradistanca kuristo
- 1956: Ferenc Szász, rumania hungara poeto, eklezia verkisto
- 1964: Nicole Hohloch, germana kantistino
- 1969: Nona Jotova, bulgara kantistino kaj aktorino
- 1984: Katy Perry, usona pop-kantistino kaj aktorino
Mortoj[redakti | redakti fonton]
- 304: Marceleno, papo, sanktulo
- 625: Bonifaco la 5-a, papo
- 1047: Magnus la 1-a, reĝo de Norvegio (n. 1024)
- 1154: Stefano, reĝo de Anglio (n. ĉ. 1096)
- 1400: Geoffrey Chaucer, angla poeto (n. ĉ. 1340)
- 1495: Johano la 2-a, reĝo de Portugalio (n. 1455)
- 1510: Giorgione, itala pentristo (n. ĉ. 1478)
- 1647: Evangelista Torricelli, itala fizikisto, matematikisto (n. 1608)
- 1733: Antonio Veracini, itala komponisto (n. 1659)
- 1760: Georgo la 2-a, reĝo de Britio (n. 1683)
- 1822: Antal Csermák, hungara komponisto (n. ?)
- 1842: Johann Joachim Bellermann, germana orientalisto kaj pedagogo
- 1844: Heinrich Cotta, germana forstoscienculo
- 1849: Lajos Kazinczy, hungara honvedgeneralo (n. 1820)
- 1872: Farkas Hóry, hungara reformita pastro, poeto (n. 1813)
- 1890: Kálmán Benkő, hungara aktoro (n. 1824)
- 1919: Elek Hints hungara kuracisto (n. 1861)
- 1926: Károly Bakonyi, hungara verkisto (n. 1873)
- 1955: Sasaki Sadako, infana viktimo de la usonaj bombatakoj de Hiroŝima (n. 1943)
- 1956: Risto Ryti, prezidento de Finnlando (n. 1889)
- 1965: Oszkár Ascher, hungara aktoro, reĝisoro, verkisto (n. 1897)
- 1965: József Jávor, rumania hungara, hungara ĵurnalisto, dramisto (n. ?)
- 1973: Abebe Bikila, etiopa maratonisto (n. 1932)
- 1976: Raymond Queneau, franca verkisto (n. 1903)
- 1991: Arkadij Strugackij, rusa sciencfikcia verkisto (n. 1925)
- 2008: Muslim Magomajev, fama sovetia kantisto azerdevena
- 2009: Makŝarip Auŝev, inguŝa entreprenisto kaj politika aktivulo, murdita (n. 1966)
Specialaj tagoj kaj festoj[redakti | redakti fonton]
- Romkatolika Eklezio: Krispino kaj Krispiniano, fratoj martiroj; festo ankaŭ en ortodoksismo
- Kazaĥujo: Tago de Respubliko
- Monda Tago de Nudeloj
Tagoj de semajno[redakti | redakti fonton]
La 25-a de oktobro estas (laŭ gregoria kalendaro):
- Dimanĉo en jaroj: 1587 1592 1598 1609 1615 1620 1626 1637 1643 1648 1654 1665 1671 1676 1682 1693 1699 1705 1711 1716 1722 1733 1739 1744 1750 1761 1767 1772 1778 1789 1795 1801 1807 1812 1818 1829 1835 1840 1846 1857 1863 1868 1874 1885 1891 1896 1903 1908 1914 1925 1931 1936 1942 1953 1959 1964 1970 1981 1987 1992 1998 2009 2015 2020 2026 2037 2043 2048 2054 2065 2071 2076 2082 2093 2099;
- Lundo en jaroj: 1582 1593 1599 1604 1610 1621 1627 1632 1638 1649 1655 1660 1666 1677 1683 1688 1694 1700 1706 1717 1723 1728 1734 1745 1751 1756 1762 1773 1779 1784 1790 1802 1813 1819 1824 1830 1841 1847 1852 1858 1869 1875 1880 1886 1897 1909 1915 1920 1926 1937 1943 1948 1954 1965 1971 1976 1982 1993 1999 2004 2010 2021 2027 2032 2038 2049 2055 2060 2066 2077 2083 2088 2094;
- Mardo en jaroj: 1583 1588 1594 1605 1611 1616 1622 1633 1639 1644 1650 1661 1667 1672 1678 1689 1695 1701 1707 1712 1718 1729 1735 1740 1746 1757 1763 1768 1774 1785 1791 1796 1803 1808 1814 1825 1831 1836 1842 1853 1859 1864 1870 1881 1887 1892 1898 1904 1910 1921 1927 1932 1938 1949 1955 1960 1966 1977 1983 1988 1994 2005 2011 2016 2022 2033 2039 2044 2050 2061 2067 2072 2078 2089 2095;
- Merkredo en jaroj: 1589 1595 1600 1606 1617 1623 1628 1634 1645 1651 1656 1662 1673 1679 1684 1690 1702 1713 1719 1724 1730 1741 1747 1752 1758 1769 1775 1780 1786 1797 1809 1815 1820 1826 1837 1843 1848 1854 1865 1871 1876 1882 1893 1899 1905 1911 1916 1922 1933 1939 1944 1950 1961 1967 1972 1978 1989 1995 2000 2006 2017 2023 2028 2034 2045 2051 2056 2062 2073 2079 2084 2090;
- Ĵaŭdo en jaroj: 1584 1590 1601 1607 1612 1618 1629 1635 1640 1646 1657 1663 1668 1674 1685 1691 1696 1703 1708 1714 1725 1731 1736 1742 1753 1759 1764 1770 1781 1787 1792 1798 1804 1810 1821 1827 1832 1838 1849 1855 1860 1866 1877 1883 1888 1894 1900 1906 1917 1923 1928 1934 1945 1951 1956 1962 1973 1979 1984 1990 2001 2007 2012 2018 2029 2035 2040 2046 2057 2063 2068 2074 2085 2091 2096;
- Vendredo en jaroj: 1585 1591 1596 1602 1613 1619 1624 1630 1641 1647 1652 1658 1669 1675 1680 1686 1697 1709 1715 1720 1726 1737 1743 1748 1754 1765 1771 1776 1782 1793 1799 1805 1811 1816 1822 1833 1839 1844 1850 1861 1867 1872 1878 1889 1895 1901 1907 1912 1918 1929 1935 1940 1946 1957 1963 1968 1974 1985 1991 1996 2002 2013 2019 2024 2030 2041 2047 2052 2058 2069 2075 2080 2086 2097;
- Sabato en jaroj: 1586 1597 1603 1608 1614 1625 1631 1636 1642 1653 1659 1664 1670 1681 1687 1692 1698 1704 1710 1721 1727 1732 1738 1749 1755 1760 1766 1777 1783 1788 1794 1800 1806 1817 1823 1828 1834 1845 1851 1856 1862 1873 1879 1884 1890 1902 1913 1919 1924 1930 1941 1947 1952 1958 1969 1975 1980 1986 1997 2003 2008 2014 2025 2031 2036 2042 2053 2059 2064 2070 2081 2087 2092 2098.