Hongkong
 |
Ten artykuł od 2013-11 wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji. Możliwe, że ten artykuł w całości albo w części zawiera informacje nieprawdziwe. Informacje bez źródeł w każdej chwili mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Pomóż Wikipedii i dodaj przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości prosimy usunąć szablon „Dopracować” z kodu tego artykułu. |
| 中華人民共和國香港特別行政區 Hong Kong Special Administrative Region of the People’s Republic of China Specjalny Region Administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej Hongkong |
|||||
|
|||||
 |
|||||
| Państwo |  Chińska Republika Ludowa |
||||
| Język urzędowy | chiński (kantoński), angielski | ||||
| Status terytorium | Specjalny Region Administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej | ||||
| Głowa terytorium | Szef administracji Leung Chun Ying | ||||
| Powierzchnia • całkowita |
1104 km² |
||||
| Liczba ludności (2014) • całkowita • gęstość zaludnienia |
7 264 100[1] 6603 osób/km² |
||||
| PKB (2014) • całkowite • na osobę |
289,6 mld[2] USD 39 871[2] USD |
||||
| PKB (PSN) (2014) • całkowite • na osobę |
397,5 mld[2] USD 54 722[2] USD |
||||
| Jednostka monetarna | 1 dolar hongkoński = 100 centów (HKD) | ||||
| Strefa czasowa | UTC +8 | ||||
| Domena internetowa | .hk | ||||
| Kod samolotowy | B | ||||
| Kod telefoniczny | +852 | ||||
Hongkong (chiń. 香港, kantoński jyutping: hoeng1 gong2 wym. [hœ̂ːŋkɔ̌ːŋ], ang. Hong Kong, mandaryński pinyin: Xiānggǎng wym. [ɕjáŋkàŋ]), oficjalnie Specjalny Region Administracyjny Hongkong (ang. Hong Kong Special Administrative Region) – specjalny region administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej (drugim regionem jest Makau), znajdujący się na wschodnim wybrzeżu Chin, nad Morzem Południowochińskim.
Spis treści
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
Nazwa 香港 oznacza dosłownie „pachnący port”[3]. W języku kantońskim wymawiana jest ona jako hoeng1 gong2 (transkrypcja jyutping), zaś w mandaryńskim Xiānggǎng (transkrypcja hanyu pinyin).
Angielska nazwa terytorium miała pierwotnie formę Hongkong, w 1926 roku zmieniono ją na obowiązującą do dziś Hong Kong. Niektóre instytucje, jak Hongkong Post czy The Hongkong and Shanghai Banking Corporation, używają jednak nadal starej pisowni[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1842 podpisano w Nankinie traktat kończący pierwszą wojnę opiumową. Jednym z jego postanowień było przejęcie Hongkongu przez Wielką Brytanię, znajdującego się dotąd w rękach chińskich. W późniejszym czasie Hongkong powiększył swój obszar o tzw. Nowe Terytoria. W 1898 podpisano umowę 99-letniej „dzierżawy” tych terytoriów przez Wielką Brytanię. Nieoficjalną stolicą Hongkongu zostało miasto Victoria. Hongkong rozwinął się znacznie w XX wieku, stając się swoistym pomostem gospodarczym i kulturalnym między światem zachodnim a komunistycznymi Chinami.
Na mocy umowy chińsko-brytyjskiej zawartej w 1984 ustalono warunki, na których Hongkong powrócił do Chin po upływie okresu dzierżawy w 1997. Chiny zobowiązały się pozostawić władzom Hongkongu do 2047 roku dużą autonomię we wszystkich sprawach, z wyjątkiem polityki zagranicznej i sił zbrojnych. 1 lipca 1997 ChRL objęła w posiadanie Hongkong. Od 22 września 2014 roku w Hongkongu trwają protesty przeciw niedemokratycznej ordynacji wyborczej.
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
Wraz z przejęciem Hongkongu przez Chiny poszczególne miasta hongkońskie utraciły swój dotychczasowy status – całe terytorium Hongkongu stało się jednym obszarem miejskim. Utrzymany natomiast został podział w pierwszym rzędzie na 3 regiony i w drugim rzędzie na 18 dzielnic:
Osobny artykuł: Geografia[edytuj | edytuj kod]
Hongkong zajmuje półwysep Koulun oraz liczne przybrzeżne wyspy. Największe z wysp to: Lantau (147,16 km²), Hongkong (80,5 km²) oraz Nanya Dao (13,74 km²). Wyspa Hongkong jest położona na Morzu Południowochińskim, przy ujściu Rzeki Perłowej (Zhu Jiang). Cieśniną oddzielającą wyspę od półwyspu jest Port Wiktorii, jeden z najgłębszych portów świata. Nowe Terytoria zajmują około 200 przybrzeżnych wysp i wysepek. Cały okręg liczy 234 wyspy. W krajobrazie Hongkongu dominują pagórki, często ze stromymi zboczami. Najwyższym szczytem jest Tai Mo Shan, osiągający 958 m n.p.m. Niziny zajmują północno-zachodnią część półwyspu.
Hongkong leży 60 km na wschód od Makau (na przeciwległym brzegu ujścia Rzeki Perłowej). Po drugiej stronie chińskiej granicy leży Shenzhen. Na całej powierzchni 1104 km² mniej niż 25% jest zajętych przez zabudowę. Resztę zajmują parki i rezerwaty przyrody.
Klimat Hongkongu jest zwrotnikowy, monsunowy. W zimie jest zimno i sucho, latem gorąco i wilgotno, a jesienią ciepło, słonecznie i sucho. W Hongkongu sporadycznie występują tajfuny.
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
Gospodarka Hongkongu ma najlepszy na świecie Wskaźnik Wolności[5]. Potęga gospodarcza Hongkongu została zbudowana na wieloletnim rozwijaniu wymiany towarowej ChRL ze światem. Od lat pełni rolę jednego ze światowych centrów handlowo-finansowych. Kluczową rolę w rozwoju międzynarodowych stosunków gospodarczych Hongkongu pełni Rada Rozwoju Handlu Hongkongu (Hong Kong Trade Development Council, 香港貿易發展局). Miasto jest siedzibą wielu wielonarodowych organizacji, banków, firm itp. Hongkong ma jeden z najwyższych wskaźników Giniego wśród rozwiniętych gospodarek świata jeśli chodzi o przychód na rodzinę, wynoszący 55,3 w roku 2007[6], oraz najwyższy jeśli chodzi o rozwój społeczny – 43,4 (w 2009, wśród gospodarek rozwiniętych[7][8]).
Potraktowane w raporcie z Indeksem Wolności Gospodarczej na Świecie 2006 jako państwo zajęło pierwsze miejsce.
PKB na osobę w Hongkongu – według CIA wynosi 42 800 USD w 2009 i jest to 15. wynik na świecie i 5. w Azji[9], według Banku Światowego 44 070 USD[10], a według innych źródeł 43 957 USD[11]. Przyrost gospodarczy między 1989 a 1997 rokiem utrzymywał się na poziomie 5% rocznie. Azjatycki kryzys finansowy w 1998 poważnie zaszkodził gospodarce Hongkongu. W 2000 przyrost gospodarczy wzrósł do 10%, po czym spadał, przyjmując w 2009, po ostatnim kryzysie wartości ujemne (-2,8% w 2009[12]). Jednakowoż analitycy MFW przewidują 5% wzrost na rok 2010[13].
Niebagatelną rolę w gospodarce Hongkongu odgrywają rzesze turystów, przyjeżdżających z całego świata, głównie do wolnocłowych sklepów po zakupy. Ostatnio coraz więcej turystów przybywa także z kontynentalnych Chin.
Hongkong, przy zaludnieniu 7 mln ma jedną z najwyższych na świecie wartości eksportu i importu na mieszkańca. W 2004 liczba ludzi zdolnych do pracy wynosiła 3,26 mln. Zatrudnienie w poszczególnych gałęziach gospodarki było następujące: produkcja 5,2%, budownictwo 8,2%, handel, turystyka 31,5%, transport, magazynowanie, łączność 11,3%, finanse, ubezpieczenia, nieruchomości itp. 15,6%, inne usługi 28,2%. W Hongkongu nie ma określonej minimalnej płacy. Zarobki często uwarunkowane są sprzedażą i popytem na dany produkt.
Energia elektryczna wytwarzana jest wyłącznie w elektrowniach cieplnych opartych na importowanych paliwach naftowych. Ponadto znaczny jest import energii elektrycznej z Chin.
Wysoko rozwinięty przemysł przetwórczy. Główne gałęzie to:
- odzieżowy,
- włókienniczy (głównie bawełniany i dziewiarski),
- elektroniczny (odbiorniki radiowe – 1. miejsce w produkcji światowej, ponadto telewizory, magnetofony, kalkulatory, elementy do komputerów),
- chemiczny (głównie tworzywa sztuczne),
- zabawkarski.
- precyzyjny i optyczny (zegarki, aparaty fotograficzne, aparatura naukowa),
- metalowy (m.in. kontenery),
- spożywczy,
- poligraficzny,
- stoczniowy (remont i złomowanie statków).
Ponadto znajdują się tu zakłady naprawcze samolotów oraz wytwórnie filmowe.
Rolnictwo ma znaczenie podrzędne. Użytki rolne zajmują około 8% powierzchni ogólnej, w tym grunty orne i sady około 7%. Dominuje intensywna uprawa warzyw (do 3 zbiorów rocznie), ryżu (2 zbiory), drzew owocowych i kwiatów. Hodowla głównie drobiu i trzody chlewnej. Rozwinięte jest rybołówstwo.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Hongkong ma jedną z najwyższych średnich gęstości zaludnienia na świecie (6200 osób na km kwadratowy). Gęstość ta miejscami dochodzi do 43 tysięcy osób na km kwadratowy. Wskaźnik dzietności (liczba dzieci przypadających na statystyczną kobietę w wieku rozrodczym) w Hongkongu wynosi 0,94. Jest ona znacznie niższa niż średnia liczba, jaka jest potrzebna, aby liczba ludności utrzymała się na stałym poziomie (2,1 dziecka na kobietę). Wysokie dodatnie saldo migracji powoduje, iż mimo ujemnego przyrostu naturalnego liczba ludności ciągle wzrasta.
Mimo iż jest tu duże zaludnienie, Hongkong ma wiele wolnych przestrzeni, które zajmują parki, lasy i zarośla. Większość mieszkańców mieszka w kilkudziesięciopiętrowych blokach. Chińczycy posługują się na co dzień językiem kantońskim. Język angielski jest powszechnie rozumiany, jednak stosowany jest głównie w pracy.
W Hongkongu panuje pełna wolność wyznaniowa. Większość ludności to wyznawcy tradycyjnego chińskiego synkretyzmu religijnego, w którym współistnieją elementy buddyzmu, konfucjanizmu i taoizmu, a 10% to chrześcijanie. Wspólnota chrześcijańska jest podzielona na katolików i protestantów. Ponadto żyje tu 70 000 muzułmanów i od 2 000 do 3 000 żydów.
Około 95% mieszkańców Hongkongu to Chińczycy[14], a 1,5% Europejczycy. Najliczniejsze grupy imigrantów pochodzą z Filipin (około 133 000 osób), Indonezji (95 460) i USA (31 330).
Religia[edytuj | edytuj kod]
- religie chińskie – 59,5%
- niereligijni – 21,4%
- chrześcijaństwo – 12,4%:
- protestantyzm – 7,1% (głównie: baptyści i zielonoświątkowcy)
- katolicyzm – 3,8%
- niezależne kościoły – 1,5%
- inne religie – 2,9%
- buddyzm – 1,6%
- islam – 1,5%
- mormoni – 0,32%
- hinduizm – 0,3%
- Świadkowie Jehowy – 0,08%
Źródło: Joshua Project, 2010[15]
Kultura[edytuj | edytuj kod]
Hongkong był często opisywany jako miasto gdzie Wschód spotyka się z Zachodem. Choć był on rządzony przez prawie 150 lat przez Wielką Brytanię 96% mieszkańców to Chińczycy, używający najczęściej języka kantońskiego.
Coraz większa część imigrantów pochodzi z kontynentalnych Chin, więc wśród ludności chińskiej następuje coraz większe mieszanie się kultur. Do zwiększenia różnorodności kulturowej przyczynia się także coraz większa liczba imigrantów z krajów azjatyckich. Żyją tutaj nepalscy Gurkhowie, 15 000 uchodźców z Wietnamu i 120 000 Filipińczyków.
Większość mieszkańców Hongkongu to buddyści i taoiści. Ponadto żyje tu prawie pół miliona chrześcijan, prawie 100 000 muzułmanów, hindusi, sikhowie i żydzi. Rząd w Pekinie pozwala na większą wolność wyznaniową w Hongkongu niż na innych terenach kraju. Wśród rybaków rozpowszechniony jest kult Mazu (nazywanej na ogół Tin Hau – „Cesarzową Niebios”).
W Hongkongu odbywają się liczne barwne święta i festiwale. Do najbardziej znanych należy chiński Nowy Rok, Święto Smoczych Łodzi, Święto Duchów, Święto Środka Jesieni, Qingmingjie czy zimowe przesilenie dnia z nocą.
Mieszkańcy Hongkongu czas wolny często spędzają na uprawianiu sportu i grach. Powszechną rozrywką jest gra w mahjonga. Wśród osób starszych popularne są szachy chińskie (xiangqi) oraz taijiquan.
W Hongkongu można spotkać wiele domów towarowych, w których sprzedaje się lekarstwa medycyny tradycyjnej. Największa koncentracja tego typu sklepów jest w Sheung Wan. Można tam kupić nie tylko lekarstwa i zioła, lecz również suszone zwierzęta.
Edukacja[edytuj | edytuj kod]
Brytyjczycy podczas swojego panowania w Hongkongu wprowadzili brytyjski system nauczania. W Hongkongu uczniowie uczęszczają do:
- nieobowiązkowego żłobka (3 lata)
- obowiązkowej szkoły podstawowej (6 lat)
- obowiązkowej szkoły średniej (3 lata)
- nieobowiązkowej szkoły średniej (2 plus 2 lata; po jej ukończeniu otrzymuje się certyfikaty (HKCEE lub HKALE)
- Po otrzymaniu HKALE (odpowiednik angielskiego A-levels) uczeń może ubiegać się o przyjęcie do szkoły wyższej
W Hongkongu występują 3 typy szkół: publiczne, chrześcijańskie i prywatne.
Szkolnictwo wyższe[edytuj | edytuj kod]
- Uniwersytet Hongkongu (HKU)
- Uniwersytet Chiński w Hongkongu (CUHK)
- Uniwersytet Nauki i Techniki Hongkongu (HKUST)
- Baptystyczny Uniwersytet Hongkongu (HKBU)
- Uniwersytet Politechniczny Hongkongu (PolyU)
- Miejski Uniwersytet Hongkongu (CityU)
- Uniwersytet Otwarty Hongkongu (OpenU)
- Uniwersytet Lingnan (Hongkong)
- Akademia Sztuk Pięknych Hongkongu (HKAPA)
- Instytut Pedagogiczny Hongkongu (HKIEd)
- Koledż Karier Caritas Bianchi
- Szkoła Handlowa przy Banku Hang Seng
- Koledż Komunalny Po Leung Kuk HKU SPACE
- Instytut Technologiczny Hongkongu
- Koledż Technologiczny Hongkongu
- Szkoła Artystyczna przy Centrum Artystycznym Hongkongu
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Z powodu małej ilości miejsca przeznaczonej pod zabudowę w Hongkongu nie pozostało zbyt wiele kolonialnych zabytków. Miasto odznacza się dużą liczbą nowoczesnej zabudowy. Przez lata w Koulun istniały pewne ograniczenia co do wysokości budynków z uwagi na bliskość dotychczasowego portu lotniczego Kai Tak.
Jednym z najwyższych i najbardziej rozpoznawalnych budynków w Hongkongu jest siedziba Bank of China Tower, autorstwa I. M. Pei. Budynek ten wywołał liczne kontrowersje. W roku jego ukończenia (1990) okazało się, że nie jest zgodny z powszechnie stosowanymi w budownictwie chińskim, zasadami feng shui, gdyż miał ostre kąty. Nieprawidłowe było również umieszczenie dwóch anten na dachu.
Jednym z ważniejszych budynków Hongkongu jest także miejscowa siedziba banku HSBC, ukończony w 1985, 44 piętra, wysokość 178,8 m. Został on zbudowany na miejscu pierwszego drapacza chmur w Hongkongu, zbudowanego w 1935.
Najwyższe budynki[edytuj | edytuj kod]
- International Commerce Centre, rok oddania do użytku 2010, 118 kondygnacji, 484 m wysokości
- Two International Finance Centre, 2003, 88, 416 m
- Central Plaza, 1992, 78, 374 m
- Bank of China Tower, 1990, 70, 367 m
- The Center, 1998, 73, 346 m
- Nina Tower, 2006, 80, 319 m
- One Island East, 2008, 69, 298 m
- Cheung Kong Center, 1999, 63, 283 m
Transport[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowy węzeł komunikacji morskiej – posiada 9 portów, z których największy (port Victoria) należy też do największych portów w południowo-wschodniej Azji – średnio przyjmuje 220 tys. statków pasażerskich i towarowych rocznie.
W 1998 oddano do użytku nowy port lotniczy Hong Kong International Airport zlokalizowany w Chep Lap Kok, w pobliżu wyspy Lantau. W trakcie prac łącząc ze sobą 3 małe wysepki: Tsin Yi, Ma Wan i Kap Shui Mun. Głównym architektem był Sir Norman Foster. Dotychczasowe lotnisko w Koulun Kai Tak Airport zostało zamknięte.
Od 1980 rozbudowywana jest sieć połączeń metra. Wybudowano podwodny tunel (długość 1,6 km) łączący wyspę Hongkong z lądem.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
- ↑ Stan na koniec 2014 roku. Census and Statistics Department: Population (ang.). [dostęp 18-04-2015].
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2013: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2015 (ang.). [dostęp 18-04-2015].
- ↑ Adrian Room: Placenames of the World. Jefferson: McFarland, 2006, s. 168. ISBN 0-7864-2248-3.
- ↑ Solomon Bard: Voices from the Past. Hong Kong 1842-1918. Hong Kong: Hong Kong University Press, 2002, s. 5. ISBN 962-209-574-7.
- ↑ Country rankings of trade, business, fiscal, monetary, financial, labor and investment freedoms.
- ↑ CIA World Factbook 2009: Country Comparison :: Distribution of family income - Gini index (ang.). 2009. [dostęp 11 października 2010].
- ↑ World Bank (2009d). „World Development Indicators”. Washington DC: World Bank.: Human Development Report 2009 (ang.). 2009. [dostęp 11 października 2010].
- ↑ Abhijit: Gini coefficient: Income gap in Singapore and elsewhere (ang.). 23 lipca 2010. [dostęp 11 października 2010].
- ↑ CIA World Factbook 2009: Country Comparison :: GDP - per capita (PPP) (ang.). 1 lipca 2009. [dostęp 11 października 2010].
- ↑ Bank Światowy: Gross national income per capita 2009, Atlas method and PPP (ang.). 27 września 2010. [dostęp 11 października 2010].
- ↑ Trading Economics: Hong Kong - National Statistical Data (ang.). Nowy Jork, 2010. [dostęp 11 października 2010].
- ↑ CIA World Factbook 2009: Country Comparison :: GDP - real growth rate (ang.). 2009. [dostęp 11 października 2010].
- ↑ Międzynarodowy Fundusz Walutowy: IMF Country Report No. 09/321: People’s Republic of China - Hong Kong Special Administrative Region: 2009 Article IV Consultation - Staff Repor; Staff Statement; and Public Information Notice on the Executive Board Discussion (ang.). Waszyngton, USA, grudzień 2009. [dostęp 11 października 2010].
- ↑ Population by Ethnicity, 2001 and 2006 (ang.). Hong Kong Census and Statistics Department. [dostęp 2010-11-04].
- ↑ China, Hong Kong – Religions. Joshua Project. [dostęp 2013-11-02].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wolanowski, Lucjan: Klejnot Korony. Reporter w Hongkongu w godzinie zarazy, Czytelnik Warszawa 1963
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Hong Kong Yearbook 2011
- Wydział Ekonomiczno-Handlowy Konsulatu Generalnego RP w Hongkongu (pol. • ang. • chiń.)
- Zdjęcia z Hongkongu (pol.)
- Hongkong w Wikivoyage (ang.)
- Oficjalna strona Hongkongu (ang.)
- Sinodrom – Chiny, Hongkong, Tajwan sztuka, kultura, media i Internet w Hongkongu (pol.)
|
|||||||||||||||||||
|
|||||||
