Wojna domowa
Wojna domowa (łac. bellum civile, ang. civil war, fr. la guerre civile, niem. Bürgerkrieg, ros. гражданская война) – konflikt zbrojny, w którym stronami są obywatele jednego państwa, plemienia lub grupy etnicznej. Wojna domowa jest częstą przyczyną osłabienia państwa czy plemienia. Jest rodzajem wojny.
Charakterystyczne dla wojny domowej są:
- zasięg prowadzonych działań (zamknięty w granicach określonego państwa),
- zaangażowane w niej podmioty (należące do tego samego państwa czy narodu).
O wybuchu wojny domowej decydują różne przyczyny, podłożem zawsze jest silny konflikt społeczny lub polityczny. Może to być:
- gwałtowny konflikt ekonomiczny między różnymi grupami społecznymi.
- konflikt pomiędzy społecznościami religijnymi czy etnicznymi,
- rewolucja,
- zamach stanu,
- walka o władzę.
Od wojny o zdobycie władzy w państwie odróżniana jest wojna secesyjna, mające na celu oderwanie części terytorium państwa.
Państwa nękane licznymi wojnami domowymi często były osłabione i narażone na zewnętrzne ataki, na przykład Rzeczpospolita Obojga Narodów[1].
Konwencja zawarta w Londynie z 1933 mówi, iż usprawiedliwieniem agresji na inne państwo nie mogą być żadne względy natury politycznej, wojskowej, gospodarczej lub innej a w tym m.in. rzekome braki jego administracji; zamieszki wywołane przez strajki, rewolucje, kontrrewolucje lub wojny domowe. [2]
II Protokół Genewski z 1977 o ochronie ofiar niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych uzupełniający wspólny dla czterech Konwencji Genewskich z 1949 art. 3 ma zastosowanie do wszystkich konfliktów zbrojnych zbrojnych, które nie są objęte artykułem 1 Protokołu dodatkowego, dotyczącego ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych (I Protokół 1977) i które toczą się na terytorium Wysokiej Umawiającej się Strony między jej siłami zbrojnymi a rozłamowymi siłami zbrojnymi lub innymi zorganizowanymi uzbrojonymi grupami, pozostającymi pod odpowiedzialnym dowództwem i sprawującymi taką kontrolę nad częścią jej terytorium, że mogą przeprowadzać ciągłe i spójne operacje wojskowe oraz stosować niniejszy protokół.[3]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Wojna domowa w Polsce 1704-1706
- Hiszpańska wojna domowa
- Wojna secesyjna
- Rzymska wojna domowa (312-324)
- Wojna domowa w Rosji
- Wojna w Chorwacji
- Wojna w Bośni
- Wojna domowa w Syrii
- Wojna domowa w Libii
- Wojna domowa w Rwandzie
- Rewolucja Meksykańska
Przypisy
- ↑ W XVII wieku (nazywanym "wiekiem żelaza") Rzeczpospolita nękana była licznymi wojnami ze Szwecją, z Tatarami, z Turcją, Rosją, Brandenburgią, ale także wojnami domowymi, takimi jak na przykład Powstanie Chmielnickiego.
- ↑ Konwencja o określeniu napaści (Dziennik Ustaw 1933 r. nr 93, poz. 712)
- ↑ Dz.U. z 1992 nr 41 poz. 175. Artykuł 3 czterech Konwencji Gdyby na terytorium jednej z Wysokich Umawiających się Stron wybuchł konflikt zbrojny nie posiadający charakteru międzynarodowego, każda ze stron w konflikcie będzie obowiązana stosować się przynajmniej do następujących postanowień (następuje wyliczenie).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Słownik polityki, pod redakcją Marka Bańkowicza, Wiedza Powszechna, Warszawa 1996.
