Lewica
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Lewica – określenie pochodzące z okresu rewolucji francuskiej kiedy mianem lewicy określano ugrupowania domagające się gruntowych reform społeczno-politycznych. Ugrupowania te w Zgromadzeniu Narodowym zasiadały po lewej stronie sali w opozycji do prawicy czyli polityków zachowawczych. Od czasu rewolucji określenie lewica używane jest odnośnie ruchów żądające mniej lub bardziej radykalnych zmian polityczno-ustrojowych, społecznych i gospodarczych. Głównym założeniem lewicy jest dążenie do wolności, równości i sprawiedliwości społecznej[1].
Spis treści
Pochodzenie nazwy[edytuj | edytuj kod]
Termin wywodzi się z okresu rewolucji francuskiej (1789), kiedy to w Zgromadzeniu Narodowym przedstawiciele szlachty, arystokracja i duchowieństwo zasiadali po prawej stronie sali, zaś po lewej politycy żądający przemian społecznych i politycznych w tym sekularyzacji i wprowadzenia republikańskiego ustroju (lewica). Określenie lewica przez cały XIX w. było kojarzone z ugrupowaniami republikańskimi i socjalistycznymi[2][1][3]. Termin prawica-lewica zaczął być szerzej używany w okresie hiszpańskiej wojny domowej lat 30. XX wieku[4].
Podział lewicy[edytuj | edytuj kod]
Osobny artykuł: Cechą wspólną ugrupowań lewicowych są wartości takie jak egalitaryzm, sprawiedliwość, wolność, pokój i współpraca między narodami. Dawniej wspólne dla lewicy były również poglądy gospodarcze - aktywna roli państwa w gospodarce, rozbudowa programów socjalnych państwa, zwiększenia wydatków na oświatę, służbę zdrowia oraz opiekę społeczną[1], zmieniło się to jednak w latach 80. gdy część tradycyjnej lewicy w sprawach gospodarczych przyjęła kurs bardziej wolnorynkowy[5]. Do XX wieku mianem lewicy określano republikanów i socjalistów, następnie termin ten przyjęto odnośnie nowych ruchów - ruchu praw obywatelskich, feminizmu, pacyfizmu, nowej lewicy[5] i ruchów ekologicznych[6][7]. Obecnie najsilniejszym nurtem lewicy jest socjaldemokracja[5]. Mianem skrajnej lewicy są z kolei określane ideologie anarchizmu i komunizmu[8].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Lewica (pol.). W: Portal Wiedzy [on-line]. http://portalwiedzy.onet.pl.
- ↑ Maass, Alan; Zinn, Howard (2010). The Case for Socialism. Haymarket Books. s. 164. ISBN 978-1608460731.
- ↑ Rodney P. Carlisle. Encyclopedia of politics: the left and the right, cz.2. University of Michigan; Sage Reference, 2005, s. 693. ISBN 1-4129-0409-9
- ↑ Charles Loch Mowat, Britain Between the Wars: 1918–1940 (1955) s. 577
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Lewica (pol.). W: Encyklopedia PWN [on-line]. http://encyklopedia.pwn.pl.
- ↑ Neumayer, Eric (2004). "The environment, left-wing political orientation, and ecological economics". Ecological Economics 51 (3–4): 167–175.
- ↑ Barry, John (2002). International Encyclopedia of Environmental Politics. Taylor & Francis. ISBN 978-0415202855. All surveys confirm that environmental concern is associated with green voting...[I]n subsequent European elections, green voters have tended to be more left-leaning...the party is capable of motivating its core supporters as well as other environmentally minded voters of predominantly left-wing persuasion...
- ↑ Schmidt, Michael; Van der Walt, Lucien (2009). Black Flame: The Revolutionary Class Politics of Anarchism and Syndicalism. Counter-Power 1. AK Press. s. 128. ISBN 978-1-904859-16-1.
