Tlacetililli Tlahtohcayotl Ixachitlan
Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl Ixachitlān (Inglatlahtōlcopa United States of America; caxtillahtolcopa Estados Unidos de América) ītōcā cē tlācatiyān īpan Ixachitlān mictlāmpa. Washington, D.C. Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl ītēcuacān.
Cuāxōchtia canahpa mictlāmpa īca Canada īhuān Cececpan mictlāmpa, canahpa īcalaquitlāmpa nō Ilhuicaātl Pacífico, īhuān canahpa iquizāyampa Ilhuicaātl Atlántico, in iuhquin canahpa tlāpcopa Ayōllohco Mēxihco, īhuān canahpa huiztlāmpa Mēxihco.
Inīn tlahcuilōlco
Tlahtōllōtl[ticpatlāz | editar código]
Īpan 1619 (10 ācatl) xihuitl, acicih mictlampā inic cēmeh tliliuhque cacatzatlācah ōmpa Africa, in aquique quinhualitquicih in inglatēcah.
Īpan 1776 (1 tecpatl) xihuitl, George Washington quintepozmecāyōtoma in īhuīcpa Inglatlālpan mochīntīn inglatēcah inīn Yancuīc Tlālticpac. Iuh inīn xiuhpan ōmotlācatili mictlampa Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl Ixachitlān. 4 Tlachicōnti xihuitl 1776 inic ome hueyitlahtocayoh nahuatiloyan ica tlaixpanyotl ihuic 13 inglaltepetlalpan in aquin oxihcuiloh huatilililamatl itemaquixtiliz. Tel yeceh oquipiaya ce tlacuepaliztli canahpa 1788 ihcuac nahualilli ocuep in ipan nahuatililamoxtli ihuicpa Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl.
Īpan 1819 (2 ācatl) xihuitl, Caxtillān quinamaquiltia īchānehquehuān Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl, īcecniquizaliz in ītōcā Itlālmāitl Florida (Xōchiyocān).
Texacah chānehqueh māltepētlaliah īhuān quichihuiliah yāōyōtl in mēxihcah inīc Texapan. In Álamo, īpan San Antonio ōpēuh in yāōyōtl īca inglaixachitēcah auh momaquixtizque in īhuīcpa Mēxihco.
Īpan 1846 (3 tōchtli) xihuitl, Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl quinyāōchīhua īca īhuān Mēxihco quintlatlalochtia Texas, Yancuīc Mēxihco, California īhuān occē mēxihcatl tlahcotoncāyōtl.
Īpan 1898 (3 tōchtli) xihuitl, Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl quinyaochihua īca Caxtillān īhuān quintlatlalochtia Copan, Necuiltōnolācalquīxōhuayān īhuān Filipinas.
Īpan 1929 (8 calli) xihuitl, In huetzquiliztli Wall Street tecomoni inīn cē tomintic cocoliztli tlein ōquipix īcazaneliz in ōmpa Cēmtlālticpac.
Inīn xiuhpan 1945 (11 calli), Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl Ixachitlān tlanelti īahuachuaz xittontlayonqui in ōmpa Alamogordo, Yancuīc Mēxihco.
Inīn xiuhpan 1963 (3 ācatl), quimictiah īpan āltepētl Dallas, John F. Kennedy, huēyi itlahtōcātzin Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl Ixachitlān.
Īpan 1969 (9 calli) xihuitl, in tlācatl acito ixquichca in Mētztli. Tlacetilīllahtohcāyōtēcatl cītlaltepozacalteyacanqui in ītōcā Neil Anstrong, in āquin achtopan ōquizca īhuān occequīntīn tlācah in īhuīcpa inīn Tlālticpactli, ōtemoc īhuīc icitlāltepozacaltzin īhuān onehnen īpan Metztli.
Īpan 1991 (5 ācatl) xihuitl, George Bush, huēyi tlahtoāni ōmpa Tlacetilīlli Tlahtohcāyōc, quiyāōchīhua Saddam Hussein, Huēyi ītlahtōcāuh Iraquiyān īhuān quipōloa Āltepētl Bagdad.
In īpan 2001 (2 tecpatl) xihuitl, Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl macehua cē yāōyōtl temamauhtini, ōquipix cē islamcalpōlli Al-Qaeda, otlamalehuali īpampa motenehua Usāmah bin Ladīn. In Tlachiucnāuhti 11, 2001 huetzi īca ōme tepoztōtōtl in cōātin huēyicaltin in ōmpa Āltepētl Yancuīc York (New York City) īhuān occē yāōcalli motōcāyōtia In Mācuīltlatehuilcalco Yāōcalli (The Pentagon).
In īpan 2003 (4 tōchtli) xihuitl, Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl ōmopēuh īhuān in Temaquixtilizyāōyōtl canahpa ōtetōcāc in yāōyōtl ihcuāc catca ōquimmatic teōmahomatlācah īhuīcpa tlācatiyān Afgantlālpan īhuān Irac, ihto quemeh tlahtōlpēhualiztli islamyaoteizahuiyōtl.
Cemānāhuacāyōtl[ticpatlāz | editar código]
In Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl quimpiyah miaquīntīn tlālhuaqueh īca 48 tlahtohcāyōtl. Cuāxōchtia canahpa mictlāmpa īca Canada īhuān Cececpan mictlāmpa, canahpa īcalaquitlāmpa nō Pacifico Huēyātl, īhuān canahpa iquizāyampa Atlántico Huēyātl, in iuhquin canahpa tlāpcopa Ayōllohco Mēxihco, īhuān canahpa huiztlāmpa Mēxihco. Alaska īhuān Pacífico Huēyātl īcampa Tlālhuāctli Hawaii, (Hawaii, Niihau, Kauai, Oahu, Maui, Lanai, Molokai īhuān Kahoolawe).
In tepētl ocachi cuauhtīc[1] Mc Keiley ompa tlalhuactli Alaska īhuān inīc ōme ocachi cuauhtīc nicān Tlālli Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl in Mount Albert īhuān Colorado ipan Rocky Mountains in ompa Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl Ixachitlān, occe tepetl quemeh Mount Shasta ipan Sierra Nevada Californiaco. In tepeyohtic sistema tepetlah Sierra Nevada, tepetlah Apalache, tepetlah Rockies, Sierra Nevada, Sierra Sangre de Cristo, occequin. In ātōyātl ocachi huehca Mississipi, occequin atoyātl quemeh Rio Grande, Hudson, Pecos īhuān Atoyātl Colorado.
Yōlcatiliztli[ticpatlāz | editar código]
Nō xiquitta Tlacetilīllahtohcāyōtēcah tōtōmeh quemeh in iztacuāuhtli, tzopilōtl, centzontli, canauhtli, ehēcatōtōlli, zōlli, huehxōlōtl, cuauhchochopitli, huītzilin ahnōzo yōlcah quemeh in temazātl, mazātl, tlācaxōlōtl, tecuanōtl, māpachtli, coyōtl, miztli, techalōtl, cōzamatl, āyōtōchtli, āmiztli, huezacotl, tōchtli, āhuitzotl, ocomiztli īhuān cipactli, cuēchcoātl, cueyatl, tamazolin, cōātl, āzcatl, pāpālōtl, pipiyolli, zāyōlin, colotl, xīcohtli, chapōlin, occequīntīn. Nīcan tlacatiyan cah occequin yolcah ihuicpa Europan quemeh in cahuāyoh, cuācuahueh, pitzotl, ichcatl occequintin.
Tlanahuatīliztli īhuān cemitquimatiliztli[ticpatlāz | editar código]
Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl īxeliuhca[ticpatlāz | editar código]
Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl cah cē tlācatiyān in Ixachitlānco mictlāmpa tlacetīlli īcampa 48 cemantoc tlāllahtōcāyōtl, nōiuhqui ōme tlahtōcāyōtl quemeh Alaska in īpan īmictlāmpa īca Canada, Hawaii in ōmpa Ilhuicaātl Pacífico īhuān tēcuācān motōcāyōtia Washington in īpan Tēcuacān Columbia. Nōiuhqui quipiya Necuiltōnolācalquīxōayān occequīntīn tlālli in ōmpa Caribe īhuān Teōātlān.
Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl Ixachitlān īxeliuhca | |||
Tlahtohcāyōtl | Chānehqueh (2013) | Tlaīxpayōtl (km²) | Tēcuacān |
Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl Ixachitlān | 320 206 000 | 9 857 306 | Washington, D.C. |
1. Alabama | 4 833 722 | 135 767 | Montgomery |
2. Alaska | 735 132 | 1 723 337 | Juneau |
3. Arizona | 6 626 624 | 295 233 | Phoenix |
4. Arkansas | 2 959 373 | 137 733 | Little Rock |
5. California | 38 332 521 | 423 968 | Sacramento |
6. Kansas | 2 893 957 | 213 099 | Topeka |
7. Carolina Mictlāmpa | 9 848 060 | 139 391 | Raleigh |
8. Carolina Huitztlāmpa | 4 774 839 | 82 931 | Columbia |
9. Colorado | 5 268 367 | 269 602 | Denver |
10. Connecticut | 3 596 080 | 14 356 | Hartford |
11. Dakota Mictlāmpa | 723 393 | 183 107 | Bismarck |
12. Dakota Huitztlāmpa | 844 877 | 199 730 | Pierre |
13. Delaware | 925 749 | 6 446 | Dover |
14. Florida | 19 552 860 | 170 312 | Tallahasi |
15. Hawaii | 1 404 054 | 28 314 | Honolulu |
16. Washington | 6 971 406 | 184 661 | Olympia |
17. Wyoming | 582 658 | 253 335 | Cheyenne |
18. Wisconsin | 5 742 713 | 169 634 | Madison |
19. Idaho | 1 612 136 | 216 443 | Idaho |
20. Illinois | 12 882 135 | 149 997 | Springfield |
21. Indiana | 6 570 902 | 94 327 | Indianapolis |
22. Iowa | 3 090 416 | 2 893 957 | Des Moines |
23. Kentucky | 4 395 295 | 104 656 | Frankfort |
24. Louisiana | 4 625 470 | 135 658 | Boton Rouge |
25. Maine | 1 328 302 | 91 634 | Augusta |
26. Maryland | 5 928 814 | 32 131 | Annapolis |
27. Massachusetts | 6 692 824 | 27 335 | Boston |
28. Michigan | 9 895 622 | 250 488 | Lansing |
29. Minnesota | 5 420 380 | 225 163 | Saint Paul |
30. Mississipi | 2 991 207 | 125 438 | Jackson |
31. Missouri | 6 021 988 | 180 540 | Jefferson City |
32. Montana | 1 015 165 | 380 832 | Helena |
33. Nebraska | 1 868 516 | 200 330 | Lincoln |
34. Nevada | 2 790 136 | 286 380 | Carson City |
35. Ohio | 11 570 808 | 116 099 | Columbus |
36. Oklahoma | 3 850 568 | 181 038 | Āltepētl Oklahoma |
37. Oregon | 3 930 065 | 254 800 | Salem |
38. Pennsylvania | 12 773 801 | 119 279 | Harrisburg |
39. Rhode Island | 1 051 511 | 4 002 | Providence |
40. Tennessee | 6 495 978 | 109 152 | Nashville |
41. Texas | 26 448 193 | 695 660 | Austin |
42. Vermont | 626 630 | 24 905 | Montpelier |
43. Virginia | 8 260 405 | 110 787 | Richmond |
44. Virginia Tlāpcopa | 1 854 304 | 62 755 | Charleston |
45. Georgia | 9 992 167 | 153 910 | Atlanta |
46. Yancuīc Hampshire | 1 323 459 | 24 214 | Concord |
47. Yancuīc Jersey | 8 899 339 | 22 592 | Trenton |
48. Yancuīc Mēxihco | 2 085 287 | 314 917 | Santa Fe Ānalco |
49. Yancuīc York | 19 651 127 | 141 297 | Albany |
50. Utah | 2 900 872 | 219 882 | Salt Lake City |
Tequiyōtl[ticpatlāz | editar código]
In Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl quipiya ce tlacenelōlli tecuacanayotic tlein xihxicuinti huel miyac yoliztlamantli, ce tlani maxtlatl ihuan pani tēyōcoyaliztli. Icopa Fondo Monetario internacional, in PIB nican Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl ca $ 17 billones ihuan nemītiā 25% ipan in tlamantli bruto mundial. In TTI in hueyic tēixittani icopa centlalticpac ihuan inic yei tēhuītiani, Canada, Māxihco, Teutontlālpan, China ihuan Xapon ihueyic techpocah ihuan ītēicniuhuān.
Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl Ixachitlān cenca huellalpac ipan in centlalticpac ihuan Ixachitlanco. Ipeucayo tequiyotica inemiltia itech tlayococancopa tepoztlachihualtic, palizcayotic, pahnamacac, tepozmalacatic, tlacualhuetzililli, tlahuiltic tlamantli, ihuan tepoztlatquitl.
Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl tequiyōtl tequipanoa īhuīc tlaquixtilli tlalpixcayotl īca inic cē ichcapixcayotl, nōiyuhqui inic ōme tequipanolli piya cē ācalquīxōhuayān ītequipanoliz in ōmpa Los Ángeles ihuan Chicago. In Ford, in Chrysler, in Dodge, in tepozmalacatl otlachihualoh ipan Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl Ixachitlān ipampa huaznenqui tlachihualotiliztli.
Inic ce pixcayotl in ompa Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl Ixachitlān, huēyi tequipanolli in tlalpixcayōtl īhuīcpa xocomecatl, tlacintli, ichcatl, tlalcamohtli, mazatexocotl, mazaxocotl, xochipalxocotl, acecexocotl, nōhuān pitzopixcayōtl, cahuayōhpixcayōtl, cuacuahuehpixcayōtl, ichcapixcayotl, pipiyolpixcayōtl, īnōmpan coyonimatiliztli tlaquixtilli teconalli, tlīltepoztli, amochitl, temētztli ihuan Iztāctepoztli.
Chānehquehliztli[ticpatlāz | editar código]
Huēyi āltepētl[ticpatlāz | editar código]
Tlācanemitiliztli[ticpatlāz | editar código]
Nicān Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl Ixachitlān, cē tlahtohcāyōtl quenīn chantiah miaquīntīn chōntalchānehqueh:
- Alemania, 50,000,000 teutontēcah
- Mexihco, 33,000,000 mēxihcah
- Tlacetilīlli Huēyitlahtohcāyōtl, 10,000,000 britantēcah
- Italia, 186,500 italtēcah
- Turquia, 165,000 turquitēcah
- Francia, 116,400 francitēcah
Tōltēcayōtl[ticpatlāz | editar código]
Fecha | Nāhuatlahtōlli | In tocāitl nicān |
---|---|---|
1 de enero | Año Nuevo | New Year's Day |
3er lunes de enero | Natalicio de Martin Luther King | Martin Luther King, Jr. Day |
3er lunes de febrero | Día de los Presidentes | Presidents Day |
2º domingo de mayo | Día de la Madre | Mother's Day |
Último lunes de mayo | Día de la Recordación | Memorial Day |
3er domingo de junio | Día del Padre | Father's Day |
4 de julio | Día de la Independencia | Independence Day |
1er lunes de septiembre | Día del Trabajo | Labor Day |
2° lunes de octubre | Día de la Raza | Columbus Day |
31 de octubre | Nahualyohualilhuitl | Halloween |
11 de noviembre | Día de los Veteranos | Veterans' Day |
4° jueves de noviembre | Día de Acción de Gracias | Thanksgiving |
25 de diciembre | Tlācatilizilhuitl | Christmas |
Īxiptlayōliztli[ticpatlāz | editar código]
Tlacualcāyōtl[ticpatlāz | editar código]
Tōnalizcāyōtl[ticpatlāz | editar código]
Cuīcayōtl[ticpatlāz | editar código]
Huēyi tlacuīcaliztli[ticpatlāz | editar código]
Huēyi cuīcatiani[ticpatlāz | editar código]
Momotlalcāyōtl[ticpatlāz | editar código]
In necēpanicnēliztli Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl ompan Olimpicayoh Neāhuiltiliztli cah huelitica macheh nochintin ilhuichiihualiztli. Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl otlachiuh in Olimpicayoh Mahuiltiliztli ipan Los Ángeles 1984 īhuān Atlanta 1996.
Ahzoquen inic yei ahcān itechcopa inin tlacatiyan tlachihua momotlaliztli īpan cē momotlacalpolli nozo momotlaltic tēcayelohualiztli ica ocachi 200 000 momotlachihualoyān īhuān 2 400 momotlatic calpollotl.
Cecnipa in tlacetilīllahtohcāyōtēcatl Tlahtōlōyān Neicxitapayolhuiliztli (USSF) quipiya ocachi 26 000 calpōllotl īca 6 000 000 chanehqueh motocayotia noyuhqui in calpollotl ocachi tlapohualtic ipan centlalticpac. In tlacetilīllahtohcāyōtēcatl tlaihittalli neicxitapayolhuiliztli otlaniuh ōme centlalticpac tlahuantli (xiuhpan 1954, 1974 ihuan 1990), ihuan yei Ixachitlāntlahuantli (1976, 1980 ihuan 1996) ihuan nicān oquitlachiuh ōme cemanahuac tlahuantli in xiuhpan 1974 īhuān 2006.
- Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl īpan Olimpicayoh neāhuiltiliztli.
Nō xiquitta[ticpatlāz | editar código]
Āmoxtiliztli[ticpatlāz | editar código]
- García Escamilla, Enrique, Historia de México (Mēxihco ītlahtōlloh), tlahcuilohua Nāhuatl īhuān caxtillahtolcopa , otepoztlahcuiloc ipan Mēxihco Tēcuācān, Plaza y Valdés Editores, 1991.
Tlahtōlcaquiliztilōni[ticpatlāz | editar código]
- ↑ Quihtōznequi alto
Tlahtohcāyōtl
Alaska • Alabama • Arizona • Arkansas • California • Colorado • Florida • Georgia • Hawaii • Kansas • Nevada • Oklahoma • Ohio • Pennsylvania • Texas • Utah • Virginia • Yancuīc Mēxihco • Yancuīc York