کوزوو

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به: ناوبری، جستجو

مختصات: ۴۲°۳۶′ شمالی ۲۰°۵۱′ شرقی / ۴۲.۶° شمالی ۲۰.۸۵° شرقی / 42.6; 20.85

موقعیت جغرافیایی کوزوو

کوزوو یا کوسوو، نام ناحیه‌ای در جنوب اروپا و در شبه‌جزیره بالکان است که با نام استان خودمختار کوزوو و متوهیا، یک استان خودمختار از صربستان بود، ولی در ۱۸ فوریه ۲۰۰۸ اعلام استقلال کرد. اعلام استقلال این سرزمین باعث اختلاف و دودستگی کشورها شد. تاکنون بیش از صد کشور استقلال کوزوو را به رسمیت شناخته و برخی دیگر مانند روسیه، یونان و صربستان از به رسمیت شناختن کوزوو مستقل خودداری کرده‌اند.

کوزوو پس از اعلام استقلال یک‌جانبه نام خود را از اقلیم کوزوو به جمهوری کوزوو تغییر داد. این کشور با مساحت ۱۰٬۸۸۷ کیلومتر مربع، صد و شصت و نهمین کشور جهان از نظر مساحت است. همچنین با جمعیتی در حدود ۱٬۸۴۸٬۰۰۰ نفر، صد و پنجاهمین کشور جهان از نظر جمعیت است.[۱] کشور کوزوو از غرب با کشورهای آلبانی و مونته نگرو، از شمال و شرق با کشور صربستان و از جنوب با کشور مقدونیه همسایه‌است. بیشتر نژاد این کشور را آلبانیایی‌ها تشکیل می‌دهند، اما ۴ درصد را صرب و ۴ درصد را بقیهٔ نژادها تشکیل می‌دهند. دین بیشتر مردم این کشور، اسلام است، اما تعدادی ارتدوکس و کاتولیک و پیروان بقیهٔ دین‌ها هم ساکن این کشور هستند. یورو واحد پول این کشور است و از شهرهای مهم آن می‌توان به پریزرن، فریزای، میتروویتسا، گیاکووا و پچ اشاره کرد. سیستم حکومتی کوزوو جمهوری چند حزبی و با یک مجلس قانونگذاری است.

تاریخ کوزوو[ویرایش]

کوزوو در ابتدا قسمتی از آلبانی بود. در سال ۱۳۸۹ میلادی توسط مراد اول به امپراتوری عثمانی ملحق شد. بعدها در حکومت عثمانی جزئی از استان آلبانی گشت. بعدها از استان آلبانی جدا شد و به امپراتوری صرب‌ها داده شد. قبل از شکست عثمانی در خلال جنگ جهانی اول، آلبانی و کوزوو به یکدیگر ملحق شده و تحت قیومیت ایتالیا قرار گرفتند.

صرب‌ها در قرن ۷ میلادی به سرزمین کوزووی امروزی مهاجرت کردند ولی به علت عدم اتحاد بسیار آسیب‌پذیر بودند، نبرد کوزوو (Battle of Kosovo) در سال ۱۳۸۹ میلادی به وقوع پیوست که در جریان این جنگ عثمانی‌ها بر صرب‌ها غلبه کردند که این حادثه منجر به حاکمیت عثمانی‌ها بر این منطقه به مدت بیش از ۵ قرن شد. عثمانی‌ها بسیاری از ترک‌ها و آلبانیایی‌تبارها را به این منطقه منتقل کردند. به تدریج صرب‌ها پس از، از دست دادن حاکمیت رفته رفته اکثریت نژادی را نیز از دست دادند و آلبانیایی‌ها گروه نژادی عمده در کوزوو لقب گرفت. پس از پنج قرن، طی جنگ اول بالکان در سال ۱۹۱۲ صربستان بار دیگر کوزوو را تحت کنترل خود درآورد. پس از جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵ دولت جمهوری فدرال سوسیالیست یوگسلاوی، کوزوو را با نام استان خودمختار سوسیالیستی کوزوو به عنوان بخشی از جمهوری سوسیالیستی صربستان، به رسمیت شناخت. پس از چهار دهه، آلبانیایی‌تبارهای کوزوو تبلیغات وسیعی را به منظور خودمختاری بیشتر ترتیب دادند. در سال ۱۹۷۴ از جانب دولت یوگسلاوی، وضعیتی برابر با یک جمهوری به کوزوو اعطا شد و در قانون اساسی یوگسلاوی نیز به تصویب رسید. با وجود اعطای قانون‌گذاری به آلبانیایی‌تبارهای کوزوو، ناسیونالیست‌های آلبانیایی پا را از این نیز فراتر گذاشتند و در دههٔ ۸۰ میلادی با برگزاری شورش‌های خیابانی، خواستار استقلال کوزوو از یوگسلاوی شدند. ناسیونالیست‌های صرب کوزوو به رهبری اسلوبودان میلوسویچ، با تظاهرکنندگان آلبانیایی‌تبار درگیر شدند و این درگیری‌ها به خشونت کشیده شد. در سال ۱۹۸۹ و تحت رهبری میلوسویچ، صربستان قانون اساسی را به تصویب رساند که خودمختاری کوزوو به حداقل رسید. در سال ۱۹۹۱ نیز رهبران آلبانیایی کوزوو در پاسخ با برگزاری یک همه‌پرسی استقلال خود را از صربستان اعلام کردند. میلوسویچ که در آن زمان به رهبری یوگسلاوی نیز رسیده بود، سرکوب گسترده‌ای را علیه دولت غیر رسمی کوزوو که در آن زمان بر عهدهٔ ابراهیم روگووا بود و همچنین آلبانیایی‌تبارهای کوزوو آغاز کرد. درسال ۱۹۹۲ ابراهیم راگوا، رئیس حزب اتحاد دموکراتیک کوزوو، دولت در سایهٔ کوزوو را تشکیل داد. دولت غیر رسمی روگووا تلاش‌های منفعلانه‌ای را به منظور به دست آوردن حمایت‌های بین‌المللی و استقلال انجام داد. در سال ۱۹۹۵ آلبانیایی‌ها ناخرسندی خود را از استراتژی غیر خشونت‌آمیز روگووا اعلام کردند. آنها مدعی بودند که برای رسیدن به حق خود باید جنگید. بدین ترتیب ارتش آزادی‌بخش کوزوو با ماهیتی شورشی و شبه‌نظامی تشکیل گردید. در سال ۱۹۹۸، میلوسویچ کمپینی را به منظور مقابله به مثل با شبه‌نظامیان کوزوو بنیان نهاد. ناتو در مارس ۱۹۹۹ بدون اجازه سازمان ملل به یوگسلاوی (صربستان و مونته‌نگرو) حمله کرد و کشور را طی ۷۸ روز بمبران می‌کرد. دلیل حمله نقض حقوق آلبانیایی‌تباران کوزوو و همچنین جلوگیری از قتل‌عام و نسل‌کشی آلبانیایی‌تباران از سوی حکومت صربستان اعلام شد. میلسویچ به جنایت جنگی و نسل کشی در کوزوو متهم شد و برای محاکمه در اختیار دادگاه لاهه قرار گرفت. او که مسئول قتل، شکنجه، آزار و آوارگی ۸۰۰ هزار آلبانیایی‌تبار شناخته می‌شود پیش از پایان محاکمه در سال ۲۰۰۶ درگذشت[۲].

به گزارش رسانه‌های جهان، ناتو مجبور بود در وقایع یوگسلاوی دخالت کند به سبب آنکه حقوق آلبانیایی‌تباران کوزوو نقض شدند و همچنین قتل‌عام و نسل‌کشی آلبانیایی‌تباران از سوی حکومت صربستان وجود داشت. برای استدلال دخالت به مناقشه کوزوو، ولی در واقع برای تحقق اهداف ناتو، کشورهای غربی این سه دلیل را پیش کشیدند:

۱. آنکه آلبانیایی‌تباران کوزوو خودمختاری نداشتند. این دلیل حقیقی نیست زیرا کوزوو از سال ۱۹۴۶ خودمختاری داشت و حتی در سال ۱۹۹۰ که صربستان قانون اساسی خود را تغییر داد، کوزوو خودمختاری وسیع را حفظ کرد، فقط بدون اختیارات در سیاست خارجی.

۲. آزار و اذیت کردن آلبانیایی‌تباران و قتل‌عام و نسل‌کشی آنها به فرمان حکومت صربستان. به عقیده کارشناسان قتل‌عام و نسل‌کشی آلبانیایی‌تباران وجود نداشت. جمعیت آلبانیایی‌های کوزوو در طی سی سال آخیر دایماً افزایش داشته و در سال ۱۹۹۸ طبق داده‌های رسمی اداره آمار یوگسلاوی ۹۱۷ هزار نفر یعنی ۶۶ درصد جمعیت استان خودمختار کوزوو بود. به نظر آلبانیایی‌تباران خود، جمعیت آنها در کوزوو ۲ میلیون نفر است. برعکس، از سال ۱۹۸۱ اخراج جمعیت صربی توسط گروههای افراطی آلبانیایی‌هاآغاز گردید. تا اوایل سالهای ۱۹۹۰ جمعیت صرب به ۹ درصد کوزوو کاهش یافت.

۳. لزوم برقراری دموکراسی به الگوی کشورهای غربی در یوگسلاوی و حذف "دیکتاتوری خونین" میلوشویچ. آنجا باید گفت که یوگسلاوی از سال ۱۹۹۰ دولت دموکراتیک و با احزاب بسیار زیاد می‌باشد. دموکراسی در این کشور در شرایط خارق العاده تحریمها و محاصره اقتصادی و سیاسی که از سوی غرب تحمیل شده بود، توسعه یافت. ماهیت مناقشه کوزوو در واقع دیگر بود. گروههای افراطی آلبانیایی‌ها با استفاده از تروریسم هدف خود یعنی ایجاد سرزمین بدون جمعیت صربی را تحقق می‌کردند. آنها صربها را می‌کشتند و از وطن خود اخراج می‌کردند، دههای صربی را محاصره می‌کردند،آلبانیایی‌هایی را که نخواستند به تروریستها کمک کنند می‌کشتند، غیر نظامیان را به گروگان می‌گرفتند و به ارتش و پلیس حمله می‌کردند. در سال ۱۹۹۸ این گروهها قیام کردند تا کوزوو از یوگسلاوی جدا شود. و اهداف صربستان حفظ تمامیت ارضی خود بود. در این مناقشه غرب از افراطیان آلبانیایی حمایت کرد. هدف ناتو در حمله به یوگسلاوی انهدام ظرفیت نظامی و اقتصادی، ایجاد شورش ضد دولت یوگسلاوی، جدا شدن کوزوو از صربستان بود. در طی این حمله ناتو آزمایش سلاح جدید، حرج سلاحهای کهنه و از سلاح ممنوع که عواقب بسیار خطرناک برای زندگی و سلامتی مردم دارداستفاده می‌کرد [۳] [۴].

پس از بمباران نیروهای صرب در ژوئن ۱۹۹۹ از کوزوو عقب نشینی کردند. شورای امنیت سازمان ملل طی قطعنامه شماره ۱۲۴۴، مصوب سال ۱۹۹۹ در کوزوو یک حکومت موقت ایجاد کرد که تحت نظارت سازمان ملل کار خود را آغاز کرد. بنا به این قطعنامه، حق تمامیت ارضی صربستان نیز محفوظ شناخته شد. در سال ۲۰۰۱، شورای موقت منطقهٔ خودمختار کوزوو آغاز به کار کرد و حکومت موقت تحت نظارت سازمان ملل اختیارات و مسئولیت‌های خود را به این شورای موقت تفویض کرد. در سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ جلسات متناوبی به منظور عدم تمرکز دینی و مذهبی به منظور حفظ حقوق اقلیت‌های مذهبی در کوزوو برگزار شد.

در ۱۷ فوریه ۲۰۰۸، مجمع ملی کوزوو رسماً استقلال خود را از صربستان اعلام کرد. آمریکا و بسیاری دیگر از کشورهای اروپای غربی و جهان بلافاصله استقلال کوزوو را به رسمیت شناختند، ولی صربستان و روسیه از به رسمیت شناختن استقلال کوزوو خودداری کردند. آمریکا اولین کشور جهان بود که یک هیئت دیپلماتیک به کوزوو اعزام کرد و یکی از دیپلمات‌های ارشد آمریکایی، خانم تینا کایدانو به عنوان سفیر آمریکا در کوزوو از سوی وزارت خارجه آمریکا انتخاب شد. در انتخابات کوزوو نیز، فاتمیر سجدیو در ۱۰ فوریه ۲۰۰۶ با کسب اکثریت آرای مجمع ملی به عنوان رئیس جمهور کوزوو انتخاب شد. هاشم تاچی نیز در ۹ ژانویه ۲۰۰۸ با صلاحدید مجمع ملی به سمت نخست وزیر کوزوو برگزیده شد. قانون اساسی کوزوو در ۹ آوریل ۲۰۰۸ تصویب و در ۱۵ ژوئن قابلیت اجرایی پیدا کرد.

وضعیت کنونی کوزوو[ویرایش]

آمریکا و سایر دولتهای غربی برای به رسمیت شناختن استقلال کوزوو از سوی کشورهای جهان تلاش می کنند. هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه آمریکا در کنفرانس مطبوعاتی در سخنان خود با تأکید بر ضرورت گسترش حکومت قانون در کوزوو از تمامیت ارضی و استقلال آن دفاع کرد و گفت این مسأله قابل گفتگو نیست. هاشم تاچی، نخستوزیر کوزوو نیز در این کنفرانس گفت: “عادی شدن روابط میان کوزوو و صربستان به نفع هر دو کشور و منطقه است“[۵]. در کوزوو پایگاه آمریکایی بوندستیل Bondstil واقع است که کنترل بالکان را تامین می کند.

گفتگوهایی که صربستان با کوزوو می کند واقعاً اولتیماتوم غرب به صربستان برای به رسمیت شناختن بخش سرزمین خود یعنی کوزوو است. طبق قطعنامه ۱۲۴۴ شورای امنیت سازمان ملل متحد کوزوو متعلق به صربستان است[۶].

الآن فقط شمال کوزوو که در آنجا صربها زندگی می کنند تحت کنترل صربستان ماند. ولی غرب در جریان مذاکرات درخواست کرد که شمال کوزوو تحت کنترل حکومت پریشتینا باشد. صربستان به سبب فشار زیاد موافق کرد. به این دلیل زندگی صربهای شمال کوزوو الآن زیر خطر است چونکه نیروهای امنیاتی کوزوو حاضرند وارد شمال کوزوو شوند و صربها را از آنجا اخراج کنند. حالا صربهای کوزوو از حمله نیروهای امنیتی می ترسند. همچنین صربهای کوزوو هنوز هم مورد حمالت زیادی قرار دارند[۷]. عده زیادی از آلبانی تباران کوزوو می‌خواهند کوزوو بازهم جزو صربستان بشود زیرا سطح زندگی آنها تحت حکومت صربستان به مراتب بالاتر بود. نرخ بیکاری در کوزوو شصت در صد است، و کشور تبدیل به مرکز تروریسم بین‌المللی، قاچاق مواد مخدر و قاچاق انسان شده است[۸].

جغرافیا[ویرایش]

کوزوو از نظر اقلیمی دارای آب و هوایی قاره‌ای است به طوری که دارای زمستان‌هایی سرد و پر برف و تابستان‌هایی نسبتاً گرم است. جریان‌های هوای سرد آلپ و هوای گرم و مرطوب مدیترانه‌ای باعث ایجاد تنوع آب و هوایی در این منطقه شده‌است. کوزوو کشوری بلند و مرتفع است همچنان که پست‌ترین نقطهٔ این کشور کنارهٔ رود درینی بارده در کنار مرز با آلبانی با ۲۹۷ متر ارتفاع و بلندترین نقطه، قلهٔ دراویکا با ۲٬۵۶۵ متر ارتفاع در غرب این کشور قرار دارد.

ترکیب نژادی کوزوو[ویرایش]

در کوزوو، آلبانیایی‌ها با ۹۲٪ اکثریت و صرب‌ها با ۴٪ و بقیه نیز با ۴٪ اقلیت را تشکیل می‌دهند. بر پایهٔ آمار ارائه‌شده در اطلاعات‌نامه جهان، ۹۲٪ جمعیت کوزوو را آلبانیایی‌ها و بقیه را صرب‌ها، بوسنیایی‌ها، گورانی‌ها، کولی‌ها، ترک‌ها، مصری‌ها و دیگر قومیت‌ها تشکیل می‌دهند.[۱]برپایه تخمین کتاب حقایق سی آی ای در سال ۲۰۰۹ جمعیت این کشور ۱٬۸۰۴٬۸۳۸ تن است که از این میان ۸۸٪ آلبانیایی ، ۷٪ صرب و ۵٪ سایر گروهای قومی (بوسنیایی، گورانی، رومن، ترک، آشکالی، مصری، کروات) تشکیل می‌دهند.[۹]

دین[ویرایش]

اسلام و پس از آن مسیحیت ادیان اصلی در کوزوو می‌باشند.

صرب‌های کوزوو[ویرایش]

صرب‌ها در نواحی شمالی زندگی می‌کنند و ۴٪ از کل جمعیت را شامل می‌شوند و زبان صربی نیز رسمی است. درمناطق شمالی کوزوو دینار صربستان به‌کار برده می‌شود.

جستارهای وابسته[ویرایش]

پانویس[ویرایش]

منابع[ویرایش]