Gwinea

République de Guinée Republika Gwinei
Flaga Gwinei Herb Gwinei
Dewiza: (fr.) Travail, Justice, Solidarité (Praca, Sprawiedliwość, Solidarność)
Hymn: Liberté (Wolność)
Język urzędowy	francuski
Stolica	Konakry
Ustrój polityczny	republika
Głowa państwa	prezydent Alpha Condé
Szef rządu	premier Mohamed Saïd Fofana
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	77. na świecie 245 857 km² ~0%
Liczba ludności (2007)  • całkowita   • gęstość zaludnienia	83. na świecie 9 950 670 40,5 osób/km²
PKB (2012)  • całkowite   • na osobę	5,6 mld USD 518 USD
PKB (PSN) (2012)  • całkowite   • na osobę	12,1 mld USD 1121 USD
Jednostka monetarna	frank gwinejski (GNF)
Niepodległość	od Francji 2 października 1958
Strefa czasowa	UTC ±0
Kod ISO 3166	GN
Domena internetowa	.gn
Kod samochodowy	RG
Kod samolotowy	3X
Kod telefoniczny	+224

Region Gwinei

Gwinea (Guinée, Republika Gwinei – République de Guinée) – państwo w zachodniej Afryce nad Oceanem Atlantyckim, graniczące z Gwineą Bissau, Senegalem, Mali, Liberią, Wybrzeżem Kości Słoniowej i Sierra Leone.

Historia

W średniowieczu obszar dzisiejszej Gwinei znajdował się w strefie wpływów Imperium Mali, a od XVI do XIX w. na tym terenie leżało muzułmańskie państwo Fulanów, zwane Futa Dżalon. Pierwszymi europejskimi kolonizatorami na terytorium dzisiejszej Gwinei byli Portugalczycy (1460 r.). W początkach epoki nowożytnej Gwinea była jednym z największych dostawców niewolników do pracy na plantacjach Ameryki. Od II połowy XIX wieku znajdowała się pod okupacją francuską. W 1886 i w 1889 roku ustalono granice z posiadłościami brytyjskimi i portugalskimi. Od 1904 roku Gwinea wchodziła w skład Francuskiej Afryki Zachodniej. W latach 40. rozpoczął się proces formowania ruchu na rzecz niezależności kraju. W 1945 roku powstała Federacja Związków Robotniczych Gwinei a rok później Demokratyczna Partia Gwinei która jako pierwsza gwinejska organizacja polityczna objęła przewodnictwo w ruchu wyzwoleńczym. W latach 40. doszło do pierwszych w historii Gwinei strajków zakończonych sukcesem miejscowej ludności. Rząd kolonialny w ramach ustępstw względem Gwinei utworzył Zgromadzenie Terytorialne w którym znaleźli się również niepodległościowcy. Na początku lat 50. powstały kolejne partie polityczne tj. Afrykańskie Zrzeszenie Demokratyczne czy Powszechny Związek Pracujących Czarnej Afryki. W 1958 roku, na mocy nowej konstytucji, Francja dała swoim koloniom możliwość wyboru między niepodległością albo zachowaniem obecnego statusu. Gwinea jako pierwsza afrykańska kolonia Francji wybrała niepodległość, co nastąpiło 2 października tego samego roku.

Po uzyskaniu niepodległości władzę objął lider niepodległościowców, Ahmed Sekou Touré który został prezydentem kraju oraz przyjął formalny tytuł Przewodnika Rewolucji. Jego rządy charakteryzowało wprowadzenie wzorców socjalizm w szczególności w gospodarce. Gwinea jako pierwsza w Afryce przyjęła kurs tzw. afrykanizacji i zreformowała swój system edukacyjny na afrocentryczny. W polityce zagranicznej Touré związał Gwineę z blokiem socjalistycznym i z państwami niezaangażowanymi. Kurs obrany przez Gwinee zyskał aprobatę Ghany i jej prezydenta Kwamego Nkrumaha. Ghana w ramach pomocy przekazała Gwinei dziesięć milionów funtów. 23 listopada 1958 Gwinea połączyła się unią (a właściwie konfederacją) z Ghaną. Unia działała na zasadzie wymiany ministrów którzy wchodzili w skład rządów obydwu państw w jednoczesnym czasie. Na skutek zjazdów w Konakrze w 1960 roku i w Akrze w 1961, Gwinea wraz z Ghaną i Mali utworzył Unię Afrykańskich Stanów (UAS) istniejącą do 1962 roku. Państwa w ramach UAS koordynowały politykę zagraniczną, ekonomiczną, kulturową i militarną. W 1978 roku nazwę kraju zmieniono na Ludowo-Rewolucyjną Republikę Gwinei. W połowie lat 70. rząd doprowadził do decentralizacji władzy i powołał mające szerokie kompetencje komórki organizacyjne zajmujące się sprawami militarnymi, ekonomicznymi, administracyjnymi i kulturalnymi znane jako Rewolucyjne Władzy Lokalne a państwo przejęło pełnię kontroli nad handlem z zagranicą.

Gwinea jako jedyny kraj Unii Francuskiej, nie weszła do Wspólnoty Francuskiej, w związku z czym Francja aby ukrócić nadmierną samodzielność kraju, wycofała z państwa wszelką pomoc i pracowników cywilnych, w tym lekarzy i przedsiębiorców, Francuzi zabrali ze sobą również całe wyposażenie urzędów. Na skutek francuskiej polityki w praktyce w Gwinei przestała istnieć służba zdrowia. Administracja byłego mocarstwa kolonialnego liczył że poprzez taką politykę Gwinea pójdzie na ustępstwa i zgodzi się na dołączenie do Wspólnoty. Rząd Gwinei nie godził się jednak na żadne ustępstwa wobec dawnej metropolii. Aby pozbyć się problemów ekonomicznych, Gwinea próbowała na wzór Zambii znacjonalizować zagraniczne koncerny górnicze. Akcja nie powiodła się a rządowi udało się jedynie zdobyć współwłasność koncernu międzynarodowego prowadzącego wydobycie boksytów. Po nieudanych próbach zdobycia funduszy, Gwinea zdecydowała się na poszerzenie współpracy z blokiem wschodnim skąd sprowadzono do kraju specjalistów mających zastąpić tych kolonialnych. W 1961 roku Gwinea rozpoczęła rozłąkę z blokiem wschodnim i wydaliła z kraju ambasadora ZSRR którego oskarżono o próbę ingracjacji w sprawy Gwinei. W kolejnych latach prezydent Sekou Touré skrytykował blok wschodni za odejście od walki z blokiem zachodnim i za prowadzenie przez tenże blok tzw. polityki pokojowego współistnienia. W zamian za to rząd polepszył relację z Chinami. W latach 70. Gwinea wdała się w konflikt z Portugalią która dokonała w 1970 roku inwazji na Gwinee z obszaru kolonialnej Gwinei Portugalskiej, inwazja spowodowana była chęcią obalenia prezydenta a także likwidacją obozów partyzanckich które atakowały administrację kolonialną z terenów niepodległej Gwinei. Inwazja zakończyła się klęską militarną wojsk portugalskich.

26 marca 1984 roku Touré zmarł w Stanach Zjednoczonych po operacji serca. Zastąpił go na krótko premier Louis Lansana Beavogui, lecz ten został obalony 3 kwietnia następnego roku w wyniku zamachu stanu dokonanego przez prezydenta Lansanę Conté. Conté zawiesił konstytucję, zdelegalizował partię polityczne i rozwiązali parlament. Przeprowadził też liberalizację systemu gospodarczego. Pierwsze wolne wybory w historii kraju odbyły się dopiero w 1993 roku. Wygrał je Conté wygrywając tym samym z liderem opozycji Alphą Condé. Dwa lata później odbyły się pierwsze wolne wybory parlamentarne, które wygrała proprezydencka Partia Jedności i Rozwoju. Opozycja jednak za każdym razem oskarżała rząd o fałszerstwa a sam Conté był oskarżany o doprowadzenie do złej sytuacji gospodarczej. Prezydent Conté zmarł 22 grudnia 2008, a ogłoszono to oficjalnie dzień później. W sześć godzin po podaniu informacji o śmierci Conté do publicznej wiadomości kapitan Moussa Dadis Camara ogłosił, że władzę przejmuje armia, a on sam stanął na czele powołanej Rady Narodowej na rzecz Demokracji i Rozwoju (CNDD) i mianował się prezydentem kraju. Przeciwnicy reżimu wojskowego, partie polityczne, związki zawodowe i organizacje społeczne, utworzyły wspólną koalicję Forum Żywych Sił Gwinei (Forum des Forces Vives de Guinée). W marcu 2009 przedstawiła ona władzom kalendarz przygotowań wyborczych, proponując organizację wyborów parlamentarnych w październiku, a prezydenckich w grudniu 2009. Camara w sierpniu 2009 wyznaczył datę wyborów prezydenckich na 31 stycznia 2010, nie wykluczając przy tym swego udziału. Opozycja uznała potencjalną kandydaturę Camary za zagrożenie dla wiarygodności wyborów i rozpoczęła planowanie w kraju demonstracji. Odbyła się ona 20 września 2009 na stadionie w Konakry i została krwawo stłumiona przez wojsko. W wyniku pacyfikacji demonstrantów zginęło co najmniej 157 osób. Konsekwencją tych wydarzeń był wzrost napięcia politycznego w kraju. W celu zażegnania kryzysu i wypracowania porozumienia władz z opozycją, misję negocjacyjną z ramienia ECOWAS podjął prezydent Burkina Faso, Blaise Compaoré. W styczniu 2010, po realnej zmianie przywództwa na szczytach władzy, strony osiągnęły kompromis i podpisały porozumienie w sprawie powrotu kraju do rządów cywilnych, utworzenia wspólnego rządu przejściowego i organizacji wyborów w ciągu sześciu miesięcy. W wyniku wyborów prezydentem państwa został Alpha Condé, który objął urząd w grudniu 2010.

Geografia

Powierzchnia:

• całkowita: 245 857 km²
  • lądowa: 245 857 km²
  • wody: 0 km²

Długość granic:

• całkowita: 3399 km
  • z poszczególnymi krajami:
  • Wybrzeże Kości Słoniowej 610 km
  • Gwinea Bissau 386 km
  • Liberia 563 km
  • Mali 858 km
  • Senegal 330 km
  • Sierra Leone 652 km

Linia brzegowa: 320 km Liczba mieszkańców: 7466 tys.

Podział administracyjny

Gwinea dzieli się na siedem regionów i 33 prefektury. Stolica, Konakry, jest specjalnym regionem administracyjnym.

	Region	Powierzchnia (km²)	Ludność	Stolica
1	Region Boké	31 186	760 119	Boké
2	Region Konakry	450	1 092 436	Konakry
3	Region Faranah	35 581	602 485	Faranah
4	Region Kankan	72 145	1 011 644	Kankan
5	Region Kindia	28 873	928 312	Kindia
6	Region Labé	22 869	799 545	Labé
7	Region Mamou	17 074	612 218	Mamou
8	Region Nzérékoré	37 658	1 348 787	Nzérékoré

Gospodarka

Mimo bogatych złóż surowców, jest to jedno z najuboższych państw świata. Podstawą gospodarki jest rolnictwo; uprawy kawy, ryżu, manioku, prosa, sorga, bananów. W Gwinei znajduje się 30% wszystkich światowych złóż boksytów, a kraj jest drugim eksporterem tego surowca. Inne surowce to rudy żelaza, tytanu, niklu, diamenty i złoto, których eksploatacja jest rozwijana. Istnieje niewielki przemysł skórzano-obuwniczy, drzewny i spożywczy.

Podstawowe dane gospodarcze

• PKB: 10,6 mld USD (dane z 2010 r.)
• PKB na mieszkańca: 1000 USD (dane z 2010 r.)
• Wzrost PKB: 3% (2010 r.)
• Udział w PKB poszczególnych dziedzin gospodarki: rolnictwo – 25,8%; przemysł – 45,7%; usługi – 28,5%

Transport

Sieć kolejowa w Gwinei

Infrastruktura kolejowa

Długość linii kolejowych

• O szerokości 1435mm: 238 km
• O szerokości 1000mm: 947 km

Główne trasy kolejowe:

• Port Kamsar – Sangarédi
• Konakry – Kankan

W kraju nie funkcjonują połączenia pasażerskie, w transporcie kolejowym dominuje wywóz surowców z kopalni do portów morskich.

Insfrastruktura drogowa

• Drogi utwardzone: 4342 km
• Drogi nieutwardzone: 40006 km

Demografia

Najliczniejszą grupą etniczną w Gwinei są Fulanie (ok. 40% ludności), żyją tu także liczni przedstawiciele ludów Mande (gł. Malinke, Susu). Średni roczny przyrost naturalny wynosi 29‰ (1985-1990). Przeciętna długość trwania życia wynosi 44 lata, a średnia gęstość zaludnienia 25 mieszkańców na km². Najgęściej zaludniony jest obszar masywu Futa Dżalon. W miastach mieszka 26% ludności. Główne miasta to: Konakry, Kankan, Kindia i Labé.

Struktura religijna kraju w 2010 roku według Pew Research Center:

• islam – 84,4%
• katolicyzm – 7,5%
• protestantyzm – 3,4%
• tradycyjne religie plemienne – 2,7%
• brak religii – 1,8%
• inne religie – 0,2%.

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona rządu Gwinei (fr.)
• CIA World Factbook
• Strona stałej misji ONZ w Gwinei
• Archiwalna strona MSZ Gwinei