Nebraska

Nebraska
State of Nebraska
Flaga stanowa Nebraski Pieczęć stanowa Nebraski
Przydomek: Cornhusker State
Dewiza: Equality before the law
Państwo	Stany Zjednoczone
Stolica	Lincoln
Język urzędowy	angielski
Mieszkańcy	Nebraskan
Gubernator	Pete Ricketts (R)
Największe miasto	Omaha
Powierzchnia  • ogółem  • lądowa  • wodna  • % wodna	na 16. miejscu 200 520 km² 199 099 km² 1247 km² 0,6 %
Szerokość Długość Wzniesienie  • najwyższe  • średnie  • najniższe	340 km 690 km   1653 m 790 m 256 m
Szerokość geograficzna	40°N – 43°N
Długość geograficzna	95°25′W – 104°W
Populacja (2000)	na 38. miejscu 1 711 263
Gęstość (2000)	na 42. miejscu 8,60 os./km²
Piramida wieku
Wejście do Unii  • kolejność  • data	37 1 marca 1867
Strefa czasowa Czas letni	UTC-6:00 i UTC-7:00 UTC-5:00 i UTC-6:00
ISO 3166-2	US-NE
Strona internetowa
Portal Stany Zjednoczone

Nebraska

Ten artykuł jest częścią serii: Polityka stanu Nebraska Gubernator Dave Heineman Legislatura Delegacja do Kongresu Sąd Najwyższy Podział administracyjny Polityka USA Wikiprojekt Polityka

Nebraska (wymowa:/nəˈbræskə/) – stan w środkowo-zachodniej części Stanów Zjednoczonych.

Nazwa pochodzi z języka Indian Oto i znaczy płaska woda, odnosząc się do rzeki Platte która przepływa przez stan.

Historia

30 maja 1854 r. na mocy Ustawy o Kansas i Nebrasce powstało Terytorium Kansas i Terytorium Nebraski ze stolicą w Omaha.

Zaraz po wojnie secesyjnej, w 1867 r. Nebraska została uznana za 37 stan. W tym samym czasie stolica została przeniesiona z Omahy do miasta Lancaster, które zmieniło nazwę na Lincoln (na cześć prezydenta Abrahama Lincolna).

Gospodarka

W 2004 r. Produkt stanowy brutto wyniósł 68 miliardów dolarów, a roczny dochód brutto na osobę fizyczną $31,339. W styczniu 2010 poziom bezrobocia w Nebrasce wynosił 4,6%.

Nebraska posiada bardzo dobrze rozwinięty sektor rolniczy i jest krajowym liderem w produkcji wołowiny, wieprzowiny, kukurydzy i soi.

Ważnymi sektorami gospodarki są również transport towarowy (kolejowy i drogowy), przemysł, telekomunikacja, informatyka i ubezpieczeniowość.

Geografia

Nebraska graniczy ze stanem Dakota Południowa na północy, ze stanem Iowa na wschodzie, ze stanem Missouri na południowym wschodzie (granicą jest rzeka Missouri), ze stanem Kansas na południu, ze stanem Kolorado na południowym zachodzie i ze stanem Wyoming na zachodzie. Składa się z 93 hrabstw. Nebraska leży w dwóch strefach czasowych: większość hrabstw w UTC-6:00, a w Panhandle (zachodnia część stanu) UTC-7:00.

Stan Nebraska przecinają 3 rzeki z zachodu na wschód. Platte, powstająca z połączenia Platte Północnej i Platte Południowej, płynie przez centralną część stanu, Niobrara płynie przez północną część stanu, a Republican River płynie przez południową część stanu. Nebraska składa się z dwóch głownych form powierzchni: Wielkie Równiny i Równiny Centralne.

Największe miasta

Największe miasta to Omaha, Lincoln, Bellevue, Grand Island i Kearney

10 największych miast stanu (według spisu z roku 2004):

• Omaha – populacja: 422 713
• Lincoln – populacja: 236 146
• Bellevue – populacja: 47 347
• Grand Island – populacja: 44 287
• Kearney – populacja: 28 640
• Fremont – populacja: 25 272
• Norfolk – populacja: 24 072
• North Platte – populacja: 23 944
• Hastings – 23 404
• Columbus – 20 881

Demografia

Według danych z roku 2006 stan zamieszkuje 1 768 331 osób, co stanowi wzrost o 10 168 osób (0,6%) względem roku 2005 i o 57 066 osób (3,4%) względem roku 2000.

Nebraska posiada najwyższy współczynnik populacji czesko-amerykańskiej (4,9%) w kraju. Ponadto stan zamieszkuje 38,6% Amerykanów pochodzenia niemieckiego, 12,4% Amerykanów pochodzenia irlandzkiego, 9,6% Amerykanów pochodzenia brytyjskiego oraz 4,9% Amerykanów ze szwedzkim rodowodem.

89% miast stanu zamieszkuje mniej niż 3000 osób, setki miast zamieszkuje mniej niż 1000 osób. 53 z 93 hrabstw stanu zanotowało spadek populacji w latach 1990-2000, od 0,06% (Hrabstwo Froniter) do nawet 17,04% spadku (Hrabstwo Hitchcock).

Szkolnictwo

Wyższe uczelnie: University of Nebraska, Lincoln, University of Nebraska, Omaha, University of Nebraska, Kearney, University of Nebraska-Akademia Medyczna, Omaha, Creighton University, Omaha, Doane College, Crete, St. Elias School of Orthodox Theology, Seward.

Religia

Zróżnicowanie religijne w stanie (2008):

• protestantyzm – 51%
• katolicyzm – 31%
• bez religii – 16%
• pozostali – 2%

Największymi grupami religijnymi w 2010 roku, były:

• Kościół katolicki: 372 838
• Kościół Luterański Synodu Missouri: 112 585
• Kościół Ewangelicko-Luterański w Ameryce: 110 110
• Zjednoczony Kościół Metodystyczny: 109 283
• Kościoły Chrystusowe: 29 539
• Protestantyzm bezdenominacyjny: 29 325
• Kościół Prezbiteriański USA: 28 329
• Zielonoświątkowcy: 26 000 (głównie: Zbory Boże)
• Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich: 23 398

System polityczny

Jest jedynym stanem, gdzie legislatura stanowa jest jednoizbowa (stanowy Senat został zlikwidowany w 1934 r.). Do maja 2009 roku był jedynym z 38 stanów, gdzie karę śmierci wykonywano nie poprzez śmiertelny zastrzyk, a krzesło elektryczne.

Władzę ustawodawczą sprawuje Legislatura Nebraski, licząca 49 członków wybieranych na cztery lata, przy czym co dwa lata odnawiana jest połowa składu. Na czele władzy wykonawczej stoi gubernator, pochodzący z przeprowadzanych co cztery lata wyborów bezpośrednich.

Transport

Transport kolejowy

Nebraska ma bogatą historię kolejnictwa. Union Pacific Railroad, z siedzibą w Omaha, została zarejestrowana 1 lipca 1862 roku, przy uchwalaniu Pacific Railway Act.

Linie kolejowe w Nebrasce:

Linie towarowe:

• Brandon Railroad (BRAN)
• BNSF Railway (BNSF)
• Canadian National Railway (CN) through subsidiary Chicago Central and Pacific Railroad (CC)
• Canadian Pacific Railway (CP) through subsidiary Dakota, Minnesota and Eastern Railroad (DME)
• Fremont Northwestern Railroad (FNW)
• Iowa Interstate Railroad (IAIS)
• Kansas City Southern Railway (KCS)
• Nebkota Railway (NRI)
• Nebraska Central Railroad (NCRC)
• Nebraska Kansas Colorado Railway (NKCR)
• Nebraska Northeastern Railway (NENE)
• Nebraska Northwestern Railroad (NNW)
• Omaha, Lincoln and Beatrice Railway (OLB)
• Sidney and Lowe Railroad (SLGG)
• Union Pacific Railroad (UP)

Linie pasażerskie:

• Amtrak (AMTK)
• Fremont and Elkhorn Valley Railroad
• Omaha Zoo Railroad

Transport drogowy

Autostrady międzystanowe w Nebrasce:

• Interstate 76
• Interstate 80
• Interstate 129
• Interstate 180
• Interstate 480
• Interstate 680

Zobacz też

• Stany Zjednoczone/Podział terytorialny
• Stany Zjednoczone/Historia