Ivora Rivo
Ivora Rivo | ||
République de Côte d'Ivoire | ||
Flago di Ivora Rivo | Blazono di Ivora Rivo | |
Nacionala himno: | ||
L'Abidjanaise | ||
Urbi: | ||
Chefurbo: | Yamoussoukro | |
· Habitanti: | 200,103 (2006) | |
Precipua urbo: | Abidjan | |
Guvernerio: | ||
Tipi: | Republiko | |
· prezidanto: | Alassane Ouattara | |
· Chefa ministro: | Daniel Kablan Duncan | |
Surfaco: | (68ma granda) | |
· Totala: | 322,460 km² | |
· Aquo: | 1,4% | |
Habitanti: | (141ma granda) | |
· Totala: | 18,373,060 (2008) | |
· Denseso di habitantaro: | 42 hab./km² | |
Pluse informi: | ||
Valuto: | West-Afrikana Franko CFA | |
Reto-domeno: | .ci |
|
Precipua religio: | Animismo, Kristanismo, Islamo |
Ivora Rivo (en la Franciana, Côte d'Ivoire) esas lando an la litoro di west-Afrika. Lua vicina landi essas Mali e Burkina Faso en la nordo, Ghana en esto, e Guinea e Liberia en la westo. En la sudo jacas l'oceano Atlantika. Ica lando havis cirkum 20,617,068 habitanti en 2009.[1]. En 1975 l'unesma demografiala kontado trovis 6.7 milioni habitanti.[2]
De la nedependo en 1960 til 1993 la chefo di lando esis Félix Houphouët-Boigny. Il mantenis bona relati kun vicina landi e kun Francia. Pos lua morto ca lando subisis un stato-stroko en 1999, ed un interna milito en 2002.
Bazala fakti pri Ivora Rivo.
Historio[redaktar | edit source]
Videz anke: Historio di Ivora Rivo. |
Homi ja habitis la regiono di nuna Ivora Rivo dum fino di Paleolitiko o komenco di Neolitiko. L'unesma Europani qui arivis en la regiono esis Portugalani, en 1460. Li donis la nomo Costa do Marfim a la regiono, qua signifikas "Rivo di Ivoro" o "Ivora Rivo".
Francia establisis komercala monopolo kun lokala chefi dum 1840a yari. Franciana stimulis agrokultivo e komerco de kafeo, kakao, banano e la produktado di oleo di palmieri. Ol divenis Franciana kolonio en 1893. Ante, pakti kun Liberia en 1892 e kun Unionita Rejio en 1893 establisis la frontieri di la kolonio.
La lokala habitanti ne aceptis Franca dominacajo pace. Samori Ture, fondanto dil Wassoulou imperio kombatis kontre Franciani de 1882 til esar kaptita, en 1898. En 1900 okuris revolto kontre imposti kreita por mantenar Franca kolonio. En 1905 Francia abolisis la sklaveso en ca regiono.
Dum l'unesma mondomilito Ivorana soldati kombatis en Francia kontre Germani. Cirkum 150,000 viri mortis en la milito. Dum la duesma mondomilito Vichy Francia kontrolis la regiono til 1942 kande Britaniani invadis la kolonio e transferis povo a Franca provizora guverno, administrita da Charles de Gaulle.
Ivora Rivo divenis nedependanta de Francia en 7 di agosto 1960. Félix Houphouët-Boigny esis lua unesma prezidanto.
En 2002 komencis interna milito en lando.
Politiko[redaktar | edit source]
Ivora Rivo esas miprezidantala republiko. La prezidanto esas chefo di stato e chefo di guvernerio. Nune esas Alassane Ouattara. La chefministro, nune Daniel Kablan Duncan, nur esas la chefo dil ministraro.
La parlamento havas unika chambro, la Nacional Asemblajo (Assemblée Nationale) kun 225 membri, qui elektesas por kin-yara periodo dal populo. Ne existas senato.
La Supra Korto esas la maxim alta korto di lando. Nuna konstituco adoptesis en 2000.
Geografio[redaktar | edit source]
Ivora Rivo havas diversa peizaji: savano en nordo, tropikala foresto en centro (de esto til westo), monti en nord-esto, e litorala vejetantaro en sudo.
La maxim alta monto esas Monto Nimba, kun 1752 metri di altitudo en la frontiero kun Guinea e Liberia.
Ekonomio[redaktar | edit source]
Videz anke: Ekonomio di Ivora Rivo. |
Pos la nedependo lando divenis la 3ma maxim granda exportacero di kafeo (depos Brazilia e Kolumbia) e la precipua mondala exportacero di kakao e la precipua Afrikala exportacero di ananaso.
Lando esas centro di komerco di ivoro depos 15ma yarcento.
Demografio[redaktar | edit source]
En 1998 42.1% de la habitantaro esis de Akan raso, 17.6% de Voltaika o Gur raso, 16.5% de Norda Mande raso, 11% de Krous raso, e 10% de Suda Mande raso. Cirkum 4% ne havas Afrikan acendanti. La maxim grand urbi esas Abidjan (3.67 milion habitanti), Abobo (900,000 habitanti) e Bouaké (567,481 habitanti).
Cirkum 750,000 personi havas AIDS viruso. Kom rezulto, l'averajala espero di vivo esas nur 49 yari.
Islamo esas la precipua religio di lando, e kristanismo esas la 2ma maxim granda en totalo di praktikanti.
Kulturo[redaktar | edit source]
Singla rasala grupi de Ivora Rivo havas sua propra muzikala jenro. Kelka Ivoriana muzikisti obtenis internaciona suceso, exemple Magic Système, Alpha Blondy e Dobet Gnahore.
Futbalo esas la maxim populala sporto di lando.
Referi[redaktar | edit source]
- ↑ CIA. The World Factbook.
- ↑ U.S. Library of Congress. Ivory Coat, population.
Extera ligili[redaktar | edit source]
- Prezidanto di la Republiko di Ivora Rivo oficala pagino, en Franciana
- Afrol News - informajo pri Ivora Rivo, en Hispaniana
Nedependanta stati en Afrika |
Aljeria | Angola | Benin | Botswana | Burkina Faso | Burundi | Centrafrika | Chad | Demokratial Republiko Kongo | Djibuti | Egiptia | Equatorala Guinea | Eritrea | Etiopia | Gabon | Gambia | Ghana | Guinea | Guinea Bisau | Ivora Rivo | Kabo Verda | Kamerun | Kenia | Komori | Kongo | Lesotho | Liberia | Libia | Madagaskar | Malawi | Mali | Maroko | Maurico | Mauritania | Mozambik | Namibia | Nigeria | Nijer | Ruanda | Sao Tome e Principe | Senegal | Sierra Leone | Seycheli | Somalia | Sud-Afrika | Sudan | Sud-Sudan | Swazilando | Tanzania | Tunizia | Togo | Uganda | Zambia | Zimbabwe |
Dependanta teritorii Ceuta | Kanarii | Madeira | Melilla | Westala Sahara | Mayotte | Reunion | Sokotra |
Ne agnoskata nedependesi Somalilando | Puntlando |