Ethiopië
| የኢትጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ ye-Ītyōṗṗyā Fēdēralāwī Dīmōkrāsīyāwī Rīpeblīk |
||||||
|
||||||
 |
||||||
| Basisgegevens | ||||||
| Officiële landstaal | Amhaars | |||||
| Hoofdstad | Addis Abeba | |||||
| Regeringsvorm | Republiek | |||||
| Religie | christelijk 63%, islam 34%, animisme 3%[1] | |||||
| Oppervlakte | 1.104.300 km² [2] (0,7% water) | |||||
| Inwoners | 73.918.505 (2007)[3] 96.633.458 (2014)[4] (87,5/km² (2014)) |
|||||
| Overige | ||||||
| Volkslied | Whedefit Gesgeshi Woude Henate Ethiopia | |||||
| Munteenheid | birr (ETB) |
|||||
| UTC | +3 | |||||
| Nationale feestdag | 28 mei | |||||
| Web | Code | Tel. | .et | ETH | 251 | |||||
| Topografie | ||||||
 |
||||||
|
||||||
Ethiopië, formeel de Federale Democratische Republiek Ethiopië (Amhaars: የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ , ye-Ītyōṗṗyā Fēdēralāwī Dīmōkrāsīyāwī Rīpeblīk), is een land in Oost-Afrika. Het grenst aan Eritrea, Djibouti, Somalië, Kenia, Zuid-Soedan en Soedan. Het land heeft 96.633.458 (2014) inwoners en de hoofdstad is het centraal gelegen Addis Abeba.
Inhoud
Geschiedenis[bewerken]
Tot aan de Tweede Wereldoorlog stond Ethiopië bekend onder de naam "Abessinië", hoewel Ethiopië reeds voor die tijd de officiële naam van het land is. Ethiopië of Abessinië was voor een korte periode door Italië bezet. Rond de middeleeuwen was er wel een Portugese invloed door hun handelsreizen.
Italië viel in 1935 Ethiopië aan en wist het Ethiopische leger in 1936 te verslaan. In 1941 werd Ethiopië door de Britten op de Italianen veroverd en werd het weer onafhankelijk.
De laatste keizer van Ethiopië was (de facto) Haile Selassie, die voor de Italiaanse bezetting en daarna tot 1974 aan de macht was. Na zijn afzetting werd het land geregeerd door de marxistische dictator Mengistu Haile Mariam. Na een burgeroorlog nam de Tigrische Meles Zenawi de macht over. Onder de regeringen Zenawi heeft Ethiopië onafhankelijkheid verleend aan het voorheen bezette en eenzijdig geannexeerde Eritrea, en is Ethiopië omgevormd tot een federatie.
Geografie[bewerken]
Ethiopië bestaat voor het grootste deel uit het uitgestrekte en relatief vruchtbare Ethiopisch Hoogland, dat van noord naar zuid doorsneden wordt door de Grote Slenk. De hoogste berg van Ethiopië is de Ras Dashan, die 4550m hoog is. Het laagste punt ligt 125m onder het zeeniveau in de Danakildepressie.
In het Ethiopisch Hoogland ontspringt de Blauwe Nijl (in het Tanameer), die samen met de Witte Nijl en de eveneens in Ethiopië ontspringende Tekeze-rivier de Nijl vormt. Andere grote rivieren die het hoogland ontspringen zijn de Awash, Baro, Omo en Wabi Shebelli.
Ondanks dat Ethiopië nabij de evenaar ligt, kent het in verband met de hoogte van het Ethiopisch Hoogland, een relatief gematigd klimaat. Uitzondering zijn de lager gelegen gebieden, zoals de Danakildepressie en de Ogaden, die een heet en droog klimaat kennen.
Het land ligt nergens aan zee en is dus volledig ingesloten door land. De landgrenzen zijn in totaal 5300 kilometer lang, waarvan de grens met Soedan en Somalië met elk zo'n 1600 kilometer het langst zijn. Tussen Addes Abeba en Djibouti ligt een spoorlijn en de haven van Djibouti is een belangrijke internationale zeeverbinding voor Ethiopië.
Bestuurlijke indeling[bewerken]
Ethiopië is onderverdeeld in acht regio's of staten (kililoch):
| en drie bestuurlijk onafhankelijke steden (astedader akababiwach): | ||
Bevolking[bewerken]
Demografie[bewerken]
Ethiopië heeft een zeer jonge en explosief groeiende bevolking. De bevolking groeide van 33,5 miljoen in 1983 tot 90 miljoen in begin 2011. Volgens het U.S census bureau zal Ethiopië in 2050 278 miljoen inwoners tellen.[5]
Religie[bewerken]
Volgens de volkstelling van 2007 behoort drieënzestig procent van de mensen in Ethiopië tot het Christendom en vierendertig procent tot de Islam.[1]
Veel christenen horen tot de Ethiopisch-orthodoxe Kerk. Tot 1959 was de Ethiopische Kerk onderdeel van de Koptische Kerk. De Ethiopische Kerk is vooral monofysitisch en ziet Jezus Christus dan vooral als God, als deel van de Drie-eenheid. Timkat (de Ethiopische versie van Epifanie) is de belangrijkste feestdag in deze kerk. De Patriarch resideert in Addis Abeba. Tot 1974 was de Ethiopische Orthodoxe Kerk de staatskerk. De Ethiopische bijbel is veel uitgebreider dan de Bijbels in het overige christendom, omdat de Ethiopische orthodoxie nooit een canon schriftelijk vastlegde. Een klein aantal Ethiopiërs is katholiek of protestants.
Een kleine drie procent van de bevolking hangt het animisme aan.[1]
Armoede[bewerken]
Volgens het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties leeft in Ethiopië 44,2% van de bevolking onder de armoedegrens.[6]
Staatsinrichting[bewerken]
Volgens de grondwet van 1994, die de grondwet van 1987 verving, is Ethiopië een democratische en federatieve staat met als staatshoofd een president die direct gekozen wordt voor een periode van zes jaar. De macht van de president is echter beperkt en meer ceremonieel. De macht van de premier is aanzienlijk. De premier wordt geleverd door de grootste partij in het parlement. De nationale volksvertegenwoordiging bestaat uit twee kamers die samen de Shengo (nationale volksassemblee) vormen. De Tweede Kamer wordt de Raad van Volksvertegenwoordigers genoemd. De 458 leden worden direct gekozen voor een periode van vier jaar. De eerste kamer/senaat is de Federale Raad, bestaande uit 117 leden. Een deel wordt direct gekozen, de andere leden bestaan uit vertegenwoordigers van de autonome provincies.
Ethiopië is een federatie. De autonomie van iedere staat of regio (de grenzen van de staten zijn langs etnische lijnen getrokken) is verregaand. Een staat heeft het recht om uit de federatie te stappen en een onafhankelijk land te vormen.
Belangrijkste partij is de Ethiopian People's Revolutionary Democratic Front (Ethiopisch Volksrevolutionair Democratisch Front; EPRDF), een coalitie van revolutionaire bewegingen die in 1991 dictator Mengistu Haile Mariam wist te verdrijven. Het Oromo Liberation Front (Bevrijdingsfront van de Oromo's; OLF), vroeger deel van het EPRDF, vormt thans de belangrijkste oppositiepartij.
Cultuur[bewerken]
De cultuur van Ethiopië heeft een grote diversiteit. Er zijn invloeden uit Jemen, Somalië, Eritrea, Soedan, India en Italië.
Onder de vele traditionele gebruiken is respect (in het bijzonder voor de ouders) erg belangrijk. In de Ethiopische cultuur is het de gewoonte om op te staan uit een stoel of om je bed af te geven voor een oudere vriend of familielid, zelfs als ze maar net een jaar ouder zijn.
Muziek[bewerken]
De muziek van Ethiopië is zeer verschillend, elk van de etnische groepen in Ethiopië wordt geassocieerd met unieke geluiden. Sommige vormen van traditionele muziek zijn sterk beïnvloed door volksmuziek uit de rest van de Hoorn van Afrika, in het bijzonder Somalië. De Ethiopische religieuze muziek heeft echter ook een oude christelijke element, herleid tot Yared, die leefde tijdens het bewind van Gabra Masqal. In het noordoosten van Ethiopië, in Wollo, ontwikkelde zich een het manzuma een muzikale vorm van de moslims. Oorspronkelijk gezongen in het Amhaars, heeft manzuma zich verspreid naar Harar en Jimma, waar het nu wordt gezongen in het Oromo. In de Ethiopische hooglanden, wordt traditionele muziek gespeeld door rondtrekkende muzikanten genaamd azmaris, die in de Ethiopische samenleving worden beschouwd met zowel argwaan als respect.
Kleding[bewerken]
Traditionele kleding voor vrouwen wordt in Ethiopië gemaakt van een stof genaamd shemma. Deze wordt gebruikt voor het maken van de Habesha qemis, een feite katoenen doek, ongeveer 90 cm breed, geweven in lange stroken die vervolgens aan elkaar zijn genaaid. Soms zijn er glanzende draden in de stof geweven voor een sierlijk effect.
Mannen dragen een broek en een shirt tot op de knieën met een witte kraag, en soms een trui. Mannen dragen vaak kniekousen, terwijl vrouwen vaak helemaal geen sokken dragen. Zowel mannen als vrouwen dragen een sjaal, de neTela..
Keuken[bewerken]
De Ethiopische keuken bestaat uit verschillende groente- en vlees bij- en voorgerechten, vaak bereid als een wat of dikke stoofpot. Één of meer porties van wat worden geplaatst op een stuk injera, een grote zuurdesem brood van 50 cm in diameter en gemaakt van gefermenteerd teff meel. Er wordt geen gebruik gemaakt van bestek. In plaats daarvan wordt de injera (altijd met de rechterhand) gebruikt om de gerechten op te scheppen. In traditionele Ethiopische gerechten wordt geen gebruik gemaakt van varkensvlees of zeevruchten (wel vis), aangezien de meeste Ethiopiërs historische banden hebben met de islam, de Ethiopisch-orthodoxe Kerk of het jodendom, die allemaal het eten van varkensvlees verbieden.
Sport[bewerken]
Atletiek is de meest succesvolle sport in Ethiopië. Vele medailles zijn reeds gewonnen op de Olympische Spelen. Het land is vooral bekend van zijn middellange en langeafstandslopers. Voetbal is de populairste sport in Ethiopië. Ondanks gebrek succes van de nationale ploeg, wordt deze gesteund door een aanzienlijk deel van de bevolking.
Talen[bewerken]
De officiële taal in Ethiopië is het Amhaars, een Semitische taal die wordt gesproken door 21.631.370 mensen (29,33% van de bevolking).[7] Amhaars wordt geschreven met de Ge'ez schrift, dat zijn naam ontleent aan de oude Semitische taal Ge'ez. Ge'ez is als spreektaal uitgestorven, maar wordt nog wel liturgisch gebruikt door de Beta Israël Joodse gemeenschap en de Ethiopisch-orthodoxe Kerk. De grootste taal in Ethiopië is echter het Afaan Oromo, een Koesjitische taal gesproken door 33,8% van de bevolking.[7] Het Tigrinya dat gerelateerd is aan het Amhaars, maar wordt vooral gesproken in het noorden van Ethiopië in de staat Tigray. In totaal worden er ongeveer 90 verschillende talen gesproken in Ethiopië.[7]
Zie ook[bewerken]
- Ethiopië van A tot Z
- Lijst van Keizers van Ethiopië
- Monumenten op de Werelderfgoedlijst
- Gedetailleerde administratieve kaart
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Ethiopia van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
| Afrikaanse Unie |
|---|
|
Algerije · Angola · Arabische Democratische Republiek Sahara · Benin · Botswana · Burkina Faso · Burundi · Centraal-Afrikaanse Republiek · Comoren · Congo-Brazzaville · Congo-Kinshasa · Djibouti · Egypte · Equatoriaal-Guinea · Eritrea · Ethiopië · Gabon · Gambia · Ghana · Guinee · Guinee-Bissau · Ivoorkust · Kaapverdië · Kameroen · Kenia · Lesotho · Liberia · Libië · Madagaskar · Malawi · Mali · Mauritanië · Mauritius · Mozambique · Namibië · Niger · Nigeria · Oeganda · Rwanda · Sao Tomé en Principe · Senegal · Seychellen · Sierra Leone · Somalië · Soedan · Swaziland · Tanzania · Tsjaad · Togo · Tunesië · Zambia · Zimbabwe · Zuid-Afrika · Zuid-Soedan |
| Lijst van landen in Afrika |
|---|
|
Algerije · Angola · Benin · Botswana · Burkina Faso · Burundi · Centraal-Afrikaanse Republiek · Comoren · Congo-Brazzaville · Congo-Kinshasa · Djibouti · Egypte · Equatoriaal-Guinea · Eritrea · Ethiopië · Gabon · Gambia · Ghana · Guinee · Guinee-Bissau · Ivoorkust · Kaapverdië · Kameroen · Kenia · Lesotho · Liberia · Libië · Madagaskar · Malawi · Mali · Marokko · Mauritanië · Mauritius · Mozambique · Namibië · Niger · Nigeria · Oeganda · Rwanda · Sao Tomé en Principe · Senegal · Seychellen · Sierra Leone · Soedan · Somalië · Swaziland · Tanzania · Togo · Tsjaad · Tunesië · Zambia · Zimbabwe · Zuid-Afrika · Zuid-Soedan Frans overzees departement: Mayotte · Réunion Overzees gebied van het Verenigd Koninkrijk: Sint-Helena, Ascension en Tristan da Cunha Overige gebieden: Westelijke Sahara |
