1941
1941 |
|
---|---|
Ans : 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 Decennis : Cronologia mesadièra : Cronologias tematicas : Autres calendièrs : |
Aquesta pagina concernís l'an 1941 del calendièr gregorian.
Somari
Eveniments[modificar | modificar la font]
Occitània[modificar | modificar la font]
França[modificar | modificar la font]
Euròpa[modificar | modificar la font]
- 22 de junh - Començament de l'invasion de l'Union Sovietica per las tropas nazistas pendent la Segonda Guèrra Mondiala.
Alemanha[modificar | modificar la font]
Regardant la politica antisemita dau govèrn nazi, la segonda mitat de l'annada marquèt una evolucion importanta car lo regime decidèt de començar l'eliminacion fisica sistematica de la comunautat josieva. Ansin, l'emigracion dei Josieus vèrs lei país estrangiers, encoratjada per la violéncia dempuei 1937-1938, foguèt enebida lo 23 d'octòbre e lei premierei desportacions generalas acomencèron lo 28 de novembre. La conferéncia de Wannsee organizada au començament de l'annada seguenta confirmèt e organizèt lei premiereis execucions dins lei camps d'exterminacion coma Auschwitz II que foguèt dubert lo 8 d'octòbre.
Union Sovietica[modificar | modificar la font]
Invasion de l'URSS per l'armada alemanda lo 22 de junh. Mobilizant de fòrças fòrça importanta (3,8 milions de soudats, 4 300 carris e 4 400 avions), leis Alemands intrèron aisament sus lo territòri sovietic car l'Armada Roja mau capitèt d'organizar una repòsta ò una retirada organizada. En plaça, laissèt de milions d'òmes enceuclats dins lei regions de Bialystok-Minsk (22 de junh - 9 de julhet), Smolensk (8 de julhet - 5 d'aost) e de Kiev (7 d'aost - 26 de setembre). Per faciar aquela situacion grèva, lo govèrn ordonèt una tiera de mesuras d'urgéncia coma lo desplaçament deis usinas vèrs l'èst ò la destruccion deis infrastructuras e dei recòltas (tactica de la tèrra cremada).
Au començament d'octòbre, après aquelei desfachas e lei pèrdas suplementàrias de Viazma e d'Orel, lei Sovietics deguèron faciar una ataca en direccion de Moscòu. Lo 1èr de novembre, leis Alemands èran a 90 km de la capitala. Pasmens, l'Estat-Major sovietic capitèt de rassemblar de fòrças importantas e ben equipadas a l'entorn de la vila. Sota la direccion dei generaus Gueorgui Júkov e Aleksandr Vassilevski, una tiera de còntra-ofensivas permetèt de blocar l'avançada alemanda a 22 km de Moscòu lo 5 de decembre. Victimas dei condicions climaticas marridas e de la resisténcia acarnada dei Sovietics que perdiguèron entre 500 000 e 1 200 000 òmes dins lo corrent de la batalha, l'armada alemanda deguèt finalament se retirar dins de condicions malaisadas e perdiguèt a son torn de centenaus de milièrs d'òmes (entre 250 000 e 750 000 segon leis estimacions).
America[modificar | modificar la font]
Estats Units d'America[modificar | modificar la font]
Lo 7 de decembre, bombardament per suspresa de la basa de Pearl Harbor per Japon. Lo bilanç foguèt de 2 403 soudats ò marins tuats, 2 cuirassats destruchs, 6 cuirassats endomatjats, 5 autrei naviris mens importants endomatjats, 188 avions destruchs e 155 endomatjats. Aquò marquèt l'intrada deis Estats Units dins la Segonda Guèrra Mondiala e la generalizacion dau conflicte a tota la planeta car lo 9, lei Britanics declarèron la guèrra ai Japonés e lo 11, Washington recebèt la declaracion de guèrra d'Alemanha e d'Itàlia.
Dins l'Ocean Pacific, tre lo 8 de decembre, divèrsei posicions estatsunidencas foguèron atacadas coma l'illa de Wake, que foguèt conquistada lo 23 de decembre après una resisténcia acarnada de sa garnison, e Filipinas.
Asia[modificar | modificar la font]
Iran[modificar | modificar la font]
Ocupacion dau país lo 25 d'aost per lei Britanics e lei Sovietics per melhorar lei comunicacions entre lei dos aliats e empachar leis Alemands d'estendre son influéncia dins aquela region.
Arts[modificar | modificar la font]
Sciéncias e tecnicas[modificar | modificar la font]
Economia[modificar | modificar la font]
Naissenças[modificar | modificar la font]
- 1 de genièr - Martin John Evans, scientific britanic, Prèmi Nobel
- 7 de genièr - John Ernest Walker, quimista anglés, Prèmi Nobel de Quimia
- 9 de genièr - Joan Baez, cantaira nòrd-americana
- 13 de genièr - Pasqual Maragall i Mira, president de la Generalitat de Catalonha
- 14 de genièr - Faye Dunaway, actritz nòrd-americana
- 14 de genièr - Milan Kučan, president d'Eslovènia
- 21 de genièr - Plácido Domingo, cantaire (tenor) espanhòl
- 23 de genièr - João Ubaldo Ribeiro, escrivan brasilièr (m. 2014)
- 24 de genièr - Neil Diamond, cantaire american
- 24 de genièr - Aaron Neville, cantaire american
- 24 de genièr - Daniel Shechtman, engenhaire e professor american, Prèmi Nobel de Quimia
- 8 de febrièr - Nick Nolte, actor american
- 12 de febrièr - Dominguinhos, musician, cantaire e compositor brasilièr (m. 2013)
- 19 de febrièr - David Gross, fisician american, Prèmi Nobel de Fisica
- 3 de març - Yaqub Mammadov, president d'Azerbaitjan
- 16 de març - Robert Guéï, dictator de la Còsta d'Evòri (m. 2002)
- 16 de març - Bernardo Bertolucci, realizator italian
- 29 de març - Joseph Hooton Taylor Jr., astrofisician american, Prèmi Nobel de Fisica
- 30 de març - Wasim Sajjad, president de Paquistan
- 13 d'abril - Michael Stuart Brown, genetician american, Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina
- 19 d'abril - Roberto Carlos Braga, cantaire e compositor brasilièr
- 23 d'abril - Paavo Lipponen, primièr ministre de Finlàndia
- 28 d'abril - Karl Barry Sharpless, quimista american, Prèmi Nobel de Quimia
- 2 de mai - Jules Wijdenbosch, president de Surinam
- 13 de mai - Ritchie Valens, cantaire veneçolan (m. 1959)
- 20 de mai - Goh Chok Tong, primièr ministre de Singapor
- 21 de mai - Joan Ganhaire, escrivan lemosin
- 24 de mai - Bob Dylan, cantaire, musician e compositor nòrd-american
- 31 de mai - Louis J. Ignarro, farmacològ american, Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina
- 2 de junh – Charlie Watts, musician del grop The Rolling Stones
- 12 de junh - Chick Corea, musician de jazz american.
- 19 de junh - Václav Klaus, president de la Republica Chèca
- 27 de junh - Krzysztof Kieślowski, cineasta polonés (m. 1996)
- 30 de junh - Otto Sander, actor alemand (m. 2013)
- 1 de julhet - Myron Scholes, economista american, Prèmi Nobel d'Economia
- 1 de julhet - Alfred G. Gilman, scientific american, Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina
- 3 de julhet - Liamine Zéroual, president d'Argeria
- 4 de julhet - Tomaž Šalamun, poèta eslovèn (m. 2014)
- 5 de julhet - Epeli Nailatikau, president de Fiji
- 6 de julhet - Fuad Guliyev, primièr ministre d'Azerbaitjan
- 13 de julhet - Luis Alberto Lacalle, president d'Uruguai
- 16 de julhet - Desmond Dekker, cantaire jamaican (m.2006)
- 21 de julhet - Diogo Freitas do Amaral, primièr ministre de Portugal
- 22 de julhet - George Clinton, musician american
- 30 de julhet - Paul Anka, cantaire canadian
- 3 d'agost - Hage Geingob, primièr ministre de Namibia
- 18 d'agost - Mohamed Ghannouchi, politician tunisian
- 20 d'agost - Slobodan Milošević, president de Serbia (m. 2006)
- 27 d'agost - Cesária Évora, cantaira capverdiana (m. 2011)
- 9 de setembre - Otis Redding, musician american (n.1967)
- 10 de setembre - Stephen Jay Gould, biologista e paleontològ american (m. 2002)
- 13 de setembre - Ahmet Necdet Sezer, president de Turquia
- 15 de setembre - Viktor Zubkov, primièr ministre de Russia
- 19 de setembre - Mama Cass, cantaira americana (The Mamas & the Papas) (m. 1974)
- 5 d'octobre - Eduardo Duhalde, èx-president d'Argentina
- 13 d'octobre - Paul Simon, musician e compositor american
- 30 d'octobre - Theodor Wolfgang Hänsch, fisician alemand, Prèmi Nobel de Fisica
- 5 de novembre - Art Garfunkel, cantaire nòrd-american
- 19 de decembre - Maurice White, cantaire, compositor e musician american (Earth, Wind & Fire)
- 19 de decembre - Lee Myung Bak, president de la Corèa del Sud
Decèsses[modificar | modificar la font]
- 4 de genièr - Henri Bergson, escrivan francés, prèmi Nobel de Literatura (n. 1859)
- 8 de genièr - Robert Baden-Powell, fondator dels Boy Scouts (n. 1847)
- 13 de genièr - James Joyce, escrivan irlandés (n. 1882)
- 29 de genièr - Ioannis Metaxas, dictator de Grècia (n. 1871)
- 21 de febrièr - Frederick Banting, mètge canadian, Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina (n. 1891)
- 28 de febrièr - Rei Anfós XIII d'Espanha (n. 1886)
- 4 de març - Ludwig Quidde, pacifista alemand, Prèmi Nobel (n. 1858)
- 28 de març - Virginia Woolf, escrivana britanica (n.1882)
- 3 d'abril - Pál Teleki, primièr ministre d'Ongria (n. 1879)
- 21 de mai - Alberto Guerrero Martínez, president d'Eqüator (n. 1884)
- 4 de junh - Emperaire Guilhèm II d'Alemanha (n. 1859)
- 18 de junh - Cecilio Báez, president de Paraguai (n. 1862)
- junh (possiblement) - Aleksander Prystor, primièr ministre de Polonha (n. 1874)
- 29 de junh - Ignacy Jan Paderewski, pianista, compositor e tresen primièr ministre de Polonha (n. 1860)
- 26 de julhet - Benjamin Lee Whorf, lingüista american (n. 1897)
- 26 de julhet - Kazimierz Bartel, primièr ministre de Polonha (n. 1882)
- 4 d'agost - Mihály Babits, poèta, escrivan e tradutor ongrés (n. 1881)
- 7 d'agost - Rabindranath Tagore, escrivan indian, Prèmi Nobel de Literatura (n. 1861)
- 14 d'agost - Pau Sabatièr, quimista occitan, Prèmi Nobel de Quimia (n. 1854)
- 12 de setembre - Hans Spemann, embriologista alemand, Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina (n. 1869)
- 24 d'octobre - Louis Renault, fondator de Renault (n. 1877)
- 29 d'octobre - Károly Huszár, primièr ministre d'Ongria (n. 1882)
- 18 de novembre - Walther Hermann Nernst, quimista alemand, Prèmi Nobel de Quimia (n. 1864)
- 18 de novembre - Chris Watson, primièr ministre d'Austràlia (n. 1867)
Prèmi Nobel[modificar | modificar la font]
- Prèmi Nobel de Fisica : non atribuit
- Prèmi Nobel de Quimia : non atribuit
- Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina : non atribuit
- Prèmi Nobel de Literatura : non atribuit
- Prèmi Nobel de la Patz : non atribuit