Chrześcijaństwo

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj

Chrześcijaństwo (gr. Χριστιανισμóς, łac. Christianitas) – monoteistyczna religia objawiona, określana niekiedy jako chrystianizm[1]. Jest oparta na nauczaniu Jezusa Chrystusa przekazanym w ewangeliach kanonicznych oraz treści pism religijnych składających się na Biblię. Chrześcijaństwo narodziło się w I wieku n.e. w Palestynie.

Pierwotna doktryna[edytuj | edytuj kod]

 Osobne artykuły: Bóg, Jahwe, Jezus ChrystusBiblia.

Zgodnie z najstarszymi Credo (IV w. n.e) Jezus jest współistotny z Bogiem judaizmu i nosi tytuł boski Pan – (Kyrios, Adonai), którego to rzeczownika judaiści i zdecydowana większość chrześcijan używają jako zamiennika imienia własnego samego Stwórcy.

Wyznawanie wiary w bóstwo Jezusa, wyrażające się w uważaniu go za mesjasza i syna Bożego, wiary w jego odkupieńczą śmierć i zmartwychwstanie, jest dla chrześcijan podstawową drogą zbawienia (por. Rz 10,9)[2].

Przekazywanie depozytu wiary chrześcijaństwo urzeczywistniało najpierw poprzez ustne przepowiadanie kerygmatu oraz przez pisma apostolskie, spisane za życia Apostołów, czyli pierwszych dwunastu uczniów Jezusa, których wybrał jako nowych patriarchów Kościoła – Ludu Bożego Nowego Przymierza, na wzór 12 pokoleń Jakuba. Odczytywano je, razem z Biblią hebrajską (na początku głównie Proroków), na uroczystych zebraniach niedzielnych.

Po śmierci Apostołów, w długim procesie rozeznawania, ustalono kanon pism apostolskich[3] uznanych za autentyczne, a dalszy przekaz wiary dokonuje się przez Tradycję – która wyjaśnia pisma Nowego Testamentu, i której podstawowe prawdy zostały sformułowane na pierwszych czterech soborach powszechnych chrześcijaństwa niepodzielonego.

Świętem, obchodzonym jako pierwsze w chrześcijaństwie i uznawanym za najważniejsze przez większość chrześcijan, jest Wielkanoc (Pascha), obchodzona w niedzielę na pamiątkę Zmartwychwstania Chrystusa – ukoronowania obiektywnego dzieła Zbawienia[4].

Nazwa i symbolika[edytuj | edytuj kod]

Zgodnie z Dziejami Apostolskimi (11,26) „W Antiochii po raz pierwszy nazwano uczniów chrześcijanami” (gr. Χριστιανός). Określenie to pochodziło prawdopodobnie z kręgów pogańskich i miało początkowo negatywny wydźwięk. Z czasem zaczęło wyrażać odrębność wierzących w Jezusa Chrystusa (wcześniejsze terminy to "wierzący", "uczniowie").

Pierwsze użycie terminu chrześcijaństwo (gr. Χριστιανισμός) w tekście biblijnym odnotowano w Dziejach Apostolskich (Dz 26,28)[5]. Pojawia się ono również u Tertuliana, Grzegorza z Nyssy i u innych pisarzy wczesnochrześcijańskich.

Pierwotnie symbolem chrześcijaństwa była ryba[6], zaś w III w. stał się nim krzyż. Nawiązano w ten sposób do dwóch pierwszych liter greckich słowa Christos (Χ – chi i Ρ – ro), a następnie również do ukrzyżowania Jezusa.

Podstawy wiary[edytuj | edytuj kod]

Chrześcijaństwo jest objawioną religią monoteistyczną[7], która bierze swój początek od Jezusa z Nazaretu. Według wiary chrześcijańskiej, Bóg objawiał się ludzkości stopniowo w historii Izraela i Kościoła. Proces ten swą pełnię osiągnął w Jezusie Chrystusie. Wraz z judaizmem chrześcijanie wyznają, że Bóg jest jeden i że jest Stwórcą świata widzialnego i niewidzialnego, duchowego, i jest transcendentny wobec niego[8]. Człowiek jest koroną stworzenia, obrazem Boga, ukazującym umysł Twórcy. Jednak obecna egzystencja człowieka jest w konflikcie z pierwotnym zamiarem stwórczym Boga. Konflikt ten nie może być usunięty ludzkimi siłami, z powodu grzechu pierworodnego, który sprawił, że człowiek żyje w alienacji, łamiąc Prawo Boże i sprawiedliwość i jest poddany grzechowi i śmierci. Bóg odpowiedział na ten stan poprzez Wcielenie swego Syna, Słowo, które stało się ciałem (J 1, 14). Przynajmniej od soboru nicejskiego (325) częścią chrześcijańskiej ortodoksji jest wiara, że Jezus Chrystus jest odwiecznym Synem Bożym, równym co do istoty Bogu Ojcu, a zatem Bóg jest jeden w istocie, troisty w osobach (hipostazach): jako Bóg Ojciec, Syn Boży (Jezus) i Duch Święty. W ciągu wieków istnienia chrześcijaństwa kanon wiary był różnie definiowany przez teologów. Jednak absolutne minimum, którego już nie można zredukować by nie wyjść poza chrześcijaństwo, jest wiara w to, że poprzez życie, śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa Bóg przyniósł światu zbawienie[9].

Każda z osób Bożych ma tę samą, jedną boską istotę (naturę) i pozostaje we wzajemnej relacji osobowej na zasadzie pochodzeń: Bóg Ojciec stanowi zasadę pochodzenia dla Syna, a razem z nim (wspólnie – łac. filioque – w tradycji zachodniej, przez Syna – łac. per filium – w tradycji wschodniej) dla Ducha Świętego[10].

W rozumieniu nieortodoksyjnych odłamów chrześcijan – antytrynitarzy, jak arianizm, Jezus Chrystus, Syn Boży, nie jest równy Ojcu i jest jemu podporządkowany[11]. Pogląd ten został przez autorytet apostolski Kościoła odrzucony jako herezja już na soborze w Nicei w 325 r., co zostało zapisane w symbolu nicejskim, a następnie potwierdzone przez sobór konstantynopolitański I (381 r.) w Nicejsko-konstantynopolitańskim wyznaniu wiary[12].

Jednorodzony Syn Ojca, który „stał się człowiekiem” w Jezusie Chrystusie, przez swą śmierć i zmartwychwstanie dokonał dzieła odkupienia człowieka i świata, dając ludziom, którzy wierzą, zbawienie i życie wieczne[13]. Chrześcijanie oczekują powszechnego zmartwychwstania oraz sądu ostatecznego, na którym nastąpi podział na zbawionych i potępionych[14].

W najbardziej elementarnej postaci doktryna ta została wyrażona w symbolach wiary: nicejsko-konstantynopolitańskim, apostolskim i atanazjańskim. Wyznacznikiem wiary chrześcijańskiej są orzeczenia siedmiu soborów powszechnych, na których sformułowano podstawowe dogmaty: o boskości Syna Bożego (sobór nicejski I – 325 rok), o boskości Ducha Świętego (sobór konstantynopolitański I – 381 rok), o godności Marii jako „Theotokos, Matce Bożej” (sobór efeski – 431 rok)[15] i o dwóch naturach Chrystusa (sobór chalcedoński – 451 rok). Ostatniego ze wspomnianych dogmatów nie przyjmują Kościoły tzw. monofizyckie[16].

Najstarsze chrześcijańskie wyznania, m.in. katolicyzm i prawosławie, oddając cześć Bogu w duchu i prawdzie (por. J 4,23) poprzez Jezusa Chrystusa, jedynego pośrednika[17], w duchu communio sanctorumświętych obcowania (społeczność świętych), o którym mówi Apostolski symbol wiary z II wieku, łączą się w modlitwie z Marią Bogurodzicą, świętymi i aniołami – dziękują za wyjednane łaski i proszą o opiekę i pomoc w trudnych sprawach doczesnych i wiecznych. Źródła pisane tej pobożności sięgają IV wieku. W kościołach tych obecna jest także modlitwa za zmarłych w czyśćcu.

Podstawowym przykazaniem etycznym chrześcijan oprócz przykazań Dekalogu jest przykazanie miłości Boga oraz bliźniego (nawet nieprzyjaciół)[18][19]. Miłość polega nie na akceptacji grzechu, ale nieżywieniu negatywnych uczuć względem źle czyniących, krzywdzących, nieszukaniu odwetu, ale pozostawieniu człowiekowi prawa do wyboru własnej drogi, do wolności, którą każdy powinien szanować, podobnie jak Bóg to czyni względem każdego człowieka[20]. W myśl nauczania, w żadnym wypadku nie oznacza to wspierania drugiego człowieka w czynieniu zła. Jeżeli jednak zechce czynić dobro, jest bratem, któremu chrześcijanin winien nieść podstawową pomoc w zależności od możliwości, nie zaniedbując własnego zbawienia. To dobro każdy chrześcijanin ma mnożyć w codziennym życiu, w każdym miejscu, w każdym czasie, dając przykład życia uczciwego, mówiąc prawdę, na zło odpowiadając życzliwą stanowczością, pokonując własny lęk, słabość, doskonaląc się w dobroci i życzliwości, odcinając się odważnie od wszelkich złych zachowań, nawet gdyby to miało kosztować wiele[21].

Statystyki[edytuj | edytuj kod]

Kraje z większością chrześcijańską
Chrześcijaństwo na świecie
Katolicyzm na świecie
Protestantyzm na świecie (2010)
Chrześcijaństwo wschodnie na świecie

Chrześcijaństwo jest obecnie najliczniej reprezentowaną religią na świecie[22].

Dziś istnieje już 41 tys. odłamów i wspólnot kościelnych[23]. Liczbę tą zawyżają liczne niezależnie działające, choć sobie pokrewne wspólnoty protestanckie; często spotyka się z liczbą 21 nurtów (tradycji) protestanckich[24].

Bardzo trudno jest szacować dokładną liczebność wyznawców chrześcijaństwa, ponieważ wiele z odłamów prowadzi w różny sposób statystyki członkostwa, które często nie pokrywają z liczbą praktykujących. Na przykład katolicyzm, gdzie się praktykuje chrzest niemowląt, uważa każdego ochrzczonego za swojego wyznawcę, nawet jeżeli został on członkiem innego wyznania bądź religii, a niekiedy nawet gdy dokonał oficjalnej apostazji[25][26][27]. W Europie Północnej, gdzie wiele kościołów protestanckich jest wciąż religią państwową, lub zachował się zwyczaj płacenia podatku kościelnego praktykuje zaledwie kilka procent z nominalnych członków kościoła[28]. W wielu krajach Ameryki Łacińskiej i Filipin obserwuje się też wzajemne podbieranie konwertytów i częste zmiany wyznań, co skutkuje bardzo niskim poziomem wierności nowemu odłamowi (na poziomie 20-30% w skali roku)[29].

Według badań PEW Forum, z chrześcijaństwem identyfikuje się blisko 32% ludności świata (według raportu z 2011 r.[30]). Według sprawozdania organizacji spośród blisko 2,2 miliarda chrześcijan wyróżnia się :

Należy wziąć pod uwagę, że 305 mln chrześcijan należy do różnych ruchów charyzmatycznych wewnątrz swoich odłamów (np. ruch Odnowy w Duchu Świętym wewnątrz katolicyzmu), stąd często można spotkać wyższe wartości chrześcijan charyzmatycznych[30].

Najwięcej chrześcijan (36,8%) żyje w obu Amerykach, z tym że dystrybucja jest różna dla każdej grupy odłamów. Najwięcej chrześcijan znajduje się w Stanach Zjednoczonych (246,8 mln), Brazylii (175,8 mln) i Meksyku (107,8 mln). Krajami posiadającymi najliczniejszą mniejszość chrześcijańską są Chiny (67 mln), Indie (31,9 mln) i Indonezja (21,2 mln)[30].

Ponad 12% populacji katolików mieszka w Brazylii (3/4 miejscowych chrześcijan). Polska jest ósmym na świecie i trzecim w Europie krajem pod względem populacji katolickiej. Katolicyzm jest najbardziej na świecie rozpowszechnionym odłamem chrześcijaństwa, obecnym przede wszystkim w Ameryce (47,5% wszystkich katolików), Europie (23,9%), Afryce Subsaharyjskiej (16,1%) i w niektórych krajach Azji (przede wszystkim Filipiny, Timor Wschodni i Liban, duże mniejszości także w Chinach, Wietnamie, Korei i Indonezji)[30].

Jeden na pięciu protestantów mieszka w Stanach Zjednoczonych (blisko 160 mln), jeden na trzech w Afryce Subsaharyjskiej (najwięcej w Nigerii – 59,7 mln). Historycznie odłamy protestantyzmu dominują także w Europie Północnej. W Ameryce Łacińskiej i Azji można spotkać spore mniejszości protestanckie (największe w Chinach, Brazylii i Indiach)[30].

Wyznawcy kościołów wschodnich dominują w Europie Wschodniej, północnej Azji, w Etiopii i są najliczniejszą grupą chrześcijan na Bliskim Wschodzie. Ponad 100 mln. prawosławnych mieszka w Rosji. Krajem z największą populacją kościołów orientalnych jest Etiopia (36 mln). Jedynie jeszcze w Erytrei i Armenii kościoły orientalne są największą grupą religijną[30].

Według Międzynarodowego Biuletynu Badań Misyjnych (International Bullettin of Missionary Research) dziennie przybywa 80 tysięcy chrześcijan[32].

Kryteria przynależności[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze wieki[edytuj | edytuj kod]

Historycznie, w ciągu pierwszych sześciu wieków istnienia chrześcijaństwa przekaz wiary był podstawowym kryterium przynależności. Czystość wiary, kerygmat, był strzeżony bardzo ściśle, jako wyraz jedności uczniów Chrystusa i kościołów lokalnych w całej «oikumene» – w całym Kościele powszechnym[33]. Chrześcijanie przekazywali innym, swoim uczniom dokładnie to, co przejęli od tych, którzy im głosili wiarę. Tak rozumiał swoją misję apostolską św. Paweł:

Quote-alpha.png
(1) Przypominam, bracia, Ewangelię, którą wam głosiłem, którąście przyjęli i w której też trwacie. (2) Przez nią również będziecie zbawieni, jeżeli ją zachowacie tak, jak wam rozkazałem... Chyba żebyście uwierzyli na próżno. (3) Przekazałem wam na początku to, co przejąłem; że Chrystus umarł – zgodnie z Pismem – za nasze grzechy, (4) że został pogrzebany, że zmartwychwstał trzeciego dnia, zgodnie z Pismem; (5) i że ukazał się Kefasowi, a potem Dwunastu, (6) później zjawił się więcej niż pięciuset braciom równocześnie; większość z nich żyje dotąd, niektórzy zaś pomarli. (7) Potem ukazał się Jakubowi, później wszystkim apostołom. (8) W końcu, już po wszystkich, ukazał się także i mnie jako poronionemu płodowi. (9) Jestem bowiem najmniejszy ze wszystkich apostołów i niegodzien zwać się apostołem, bo prześladowałem Kościół Boży. (10) Lecz za łaską Boga jestem tym, czym jestem, a dana mi łaska Jego nie okazała się daremna; przeciwnie, pracowałem więcej od nich wszystkich, nie ja, co prawda, lecz łaska Boża ze mną. (11) Tak więc czy to ja, czy inni, tak nauczamy i tak wyście uwierzyli. (12) Jeżeli zatem głosi się, że Chrystus zmartwychwstał, to dlaczego twierdzą niektórzy spośród was, że nie ma zmartwychwstania? (13) Jeśli nie ma zmartwychwstania, to i Chrystus nie zmartwychwstał. (14) A jeśli Chrystus nie zmartwychwstał, daremne jest nasze nauczanie, próżna jest także wasza wiara. (15) Okazuje się bowiem, żeśmy byli fałszywymi świadkami Boga, skoro umarli nie zmartwychwstają, przeciwko Bogu świadczyliśmy, że z martwych wskrzesił Chrystusa (1 Kor 15, 1-15; tł. BT).

Chrześcijaństwo rozumiało samo siebie jako wspólnotę wyznająca tę samą wiarę, jako Kościół mający następujące cechy: jedność, świętość, katolickość (powszechność) i apostolskość (Sukcesja apostolska)ecclesia una, sancta, catholica, apostolica (Credo Nicejsko-konstantynopolitańskie, 381 r.)[34]. Kanon podstawowych prawd wiary był zbierany na synodach i soborach powszechnych w tzw. symbole wiary, i tamże w jedności z Biskupem Rzymu autorytatywnie wyjaśniany.

W odniesieniu do osób i grup wyznających wiarę w sposób uznany przez Kościół za heterodoksalny stosowano anatemę, która oznaczała usunięcie z Kościoła, równoznaczne z utratą prawa do używania nazwy „chrześcijański” przez owe osoby czy wspólnoty[35]. Podstawowe prawdy dogmatyczne na temat tajemnicy Chrystusa i Osób Trójcy Świętej zostały zdefiniowane na pierwszych czterech soborach powszechnych: nicejskim I (325), konstantynopolitańskim I (381), efeskim (431) i chalcedońskim (451)[36].

W czasie tych soborów niektóre późniejsze odłamy, które współcześnie czasem zalicza się do chrześcijan, zostały uznane za niechrześcijańskie, jako zaprzeczające jakiejś istotnej prawdzie wiary chrześcijańskiej. arianie zostali wyłączeni z chrześcijaństwa przez sobór nicejski I. pelagianie przez synody w Kartaginie, a następnie razem z Nestorianami przez sobór efeski.

Konsekwencje Wielkiej schizmy i reformacji[edytuj | edytuj kod]

W związku z podziałem chrześcijaństwa na prawosławie i katolicyzm, które w 1054 r. wzajemnie obłożyły się anatemami, a następnie wskutek rozbicia Kościoła katolickiego w czasie reformacji w XVI w., autorytet Magisterium Kościoła w obrębie całego chrześcijaństwa uległ dewaluacji. Odtąd poszczególne Kościoły i wspólnoty wyznaniowe strzegły własnej ortodoksji w ramach własnej jurysdykcji kościelnej.

Współcześnie wszystkie trzy wielkie nurty chrześcijaństwa: katolicyzm, prawosławie i tradycyjne wyznania protestanckie, jak luteranizm, kalwinizm i anglikanizm, przyjmują nauczanie chrystologiczne i trynitarne pierwszych siedmiu soborów powszechnych za wyznacznik przynależności do chrześcijaństwa. Chodzi przede wszystkim o wiarę w dwie natury Chrystusa: boską i ludzką, oraz o uznanie współistotności trzech Osób Boskich: Ojca, Syna i Ducha Świętego. Wiarę tę wyznaje się przy chrzcie.

Religioznawcy i eklezjolodzy stosują tu najczęściej następujące kryteria:

  • dogmatykę, czyli naukę danego Kościoła;
  • kryteria historyczne;
  • obrządek (który wiąże się z tradycją liturgiczną);
  • stosunek do innych Kościołów (pozostawanie w unii, w schizmie).
 Osobny artykuł: Kościoły chrześcijańskie.

Związki wyznaniowe nie uznające soborów powszechnych[edytuj | edytuj kod]

Wobec związków wyznaniowych, które nie uznają ustaleń soborów powszechnych, powyższe kryteria są niemożliwe do zastosowania. Dotyczy to zwłaszcza powstałych w XIX w. z nurtu protestanckiego takich grup religijnych, jak mormoni oraz Świadkowie Jehowy i inne wyznania wywodzące się od Badaczy Pisma Świętego. Uznają synostwo Boże Jezusa Chrystusa, lecz nie uznają dogmatu o Trójcy Świętej.

Nie wszystkie wyznania uznające się za chrześcijańskie mają ramy organizacyjne, czy choćby sprecyzowaną doktrynę, wobec czego ich klasyfikacja nie może być doskonała i w pełni obiektywna. Stosuje się podziały mające za kryterium stosunek danego wyznania do konkretnej kwestii teologicznej (typu „a – nie-a”, np. monofizytyzmdiofizytyzm, trynitaryzmantytrynitaryzm itd.), ale żaden taki podział nie jest wyczerpujący, ponieważ pozostawia wiele wyznań, dla których dana kwestia jest obojętna. Istnieją również poglądy teologiczne, które wymykają się wszelkim klasyfikacjom, ponieważ zajmują pozycję całkowicie autonomiczną. Dlatego w klasyfikacji wyznań chrześcijańskich często stosowany jest podział oparty na tradycji[37].

Podobny problem odrzucenia klasycznych kryteriów przynależności do chrześcijaństwa występuje w nowych, synkretycznych ruchach religijnych, które też uważają się za chrześcijańskie.

Klasyfikacja wyznań i Kościołów chrześcijańskich[edytuj | edytuj kod]

Chrześcijanie wierzą w jeden kościół powszechny ustanowiony przez Jezusa, jako wspólnotę ludzi wierzących i dążących do zbawienia. Część z nich uważa, że owym kościołem jest zgromadzenie, do którego należą (chrześcijanie ekskluzywni), a inna część, że kościołem tym jest niewidzialna wspólnota ludzi połączonych wspólną wiarą, należących do różnych wyznań (chrześcijanie inkluzywni). Pierwsze podejście skłania do odmawiania innym wyznaniom prawa do nazywania się chrześcijańskimi oraz prozelityzmu – nawracania innowierców. Drugie skłania do ekumenizmu oraz dostrzegania w innych wyznaniach inspirujących wartości. Ponieważ w ramach chrześcijaństwa funkcjonuje wiele wyznań, te wewnętrzne podziały mogą być przez wiernych traktowane albo jako największa rana współczesnego chrześcijaństwa, albo jako jego bogactwo i wartość.

Klasyczny podział dzieli chrześcijaństwo na trzy główne odłamy:

Ponadto często wyróżnia się jeszcze:

Jeszcze inną kategorię stanowią wyznania antytrynitarne – nie uznające Trójcy Świętej.

Ze względu na mnogość istniejących wyznań chrześcijańskich trudno mówić o jednolitym przywództwie wśród chrześcijan.

Inne wspólnoty wywodzące się z chrześcijaństwa[edytuj | edytuj kod]

Na świecie istnieje również wiele wyznań uznających się za chrześcijańskie, ale nie uznawanych przez inne wspólnoty za chrześcijańskie. Przykładem może być antropozofia Rudolfa Steinera, przyjmująca reinkarnację. Z kolei w Stanach Zjednoczonych powstał Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, którego wyznawcy nazywani są mormonami, gdyż obok Biblii uznają jeszcze Księgę Mormona, rzekomo autorstwa Żydów, którzy wywędrowali z Jerozolimy do Ameryki w VI wieku przed Chrystusem[38].

Chrześcijaństwo a masoneria[edytuj | edytuj kod]

Stosunki między chrześcijaństwem a masonerią są złożone. Kościół katolicki, kościoły wschodnie i konserwatywne kościoły protestanckie mają do niej negatywny stosunek. W praktyce zakazy przynależności są często łamane. Wśród duchownych kościołów liberalnych zdarzają się masoni. Zarzuca się im chęć zatarcia różnic między chrześcijaństwem i innymi religiami, zniszczenia tradycyjnych kościołów. Istnieje pogląd, że mormonizm zrodził się z inspiracji masońskiej. Według jednej z legend masońskich sam Jezus miałby być masonem[39].

Prześladowania chrześcijan[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Prześladowania chrześcijan.

Współcześnie w wielu krajach świata dochodzi do prześladowań chrześcijan z powodu wyznawanej przez nich wiary. Według raportu[40] organizacji Pomoc Kościołowi w Potrzebie chrześcijanie są dyskryminowani w ponad 70 krajach świata. Według tego opracowania prześladowania dotyczą ok. 200 mln osób, zaś rocznie ginie ok. 170 tys. osób. Najtrudniejsze warunki panują w takich krajach jak Afganistan, Chińska Republika Ludowa, Korea Północna, Mjanma, Pakistan, Nigeria[41], Sudan, Wietnam i Zimbabwe[42]. Przedstawiciele organizacji Pomoc Kościołowi w Potrzebie twierdzą, że obecnie chrześcijaństwo jest najbardziej prześladowaną religią na świecie[41][43].

W 2011 roku – według agencji informacyjnej Idea oraz Dzieło Pomocy Prześladowanym Chrześcijanom „Open Doors” – na całym świecie jest prześladowanych 100 mln chrześcijan[44]. Takie same dane podał w 2010 roku Frankfurter Allgemeine Zeitung dodając, że sytuacja chrześcijan jest najtrudniejsza w krajach, takich jak Iran, Arabia Saudyjska, Somalia, Malediwy, Afganistan, Jemen, Mauretanię, Laos i Uzbekistan[45]. Zjawisko spotkało się m.in. z odpowiedzią Unii Europejskiej w postaci rezolucji Parlamentu Europejskiego, która potępiła akty przemocy wobec wyznawców wszelkich religii[46]. Z kolei przykłady dyskryminacji chrześcijan w Europie stały się przedmiotem troski ze strony części eurodeputowanych oraz Komisji Konferencji Biskupów Unii Europejskiej[47].

W 2011 roku Obserwatorium Nietolerancji i Dyskryminacji Chrześcijan w Europie opublikowało raport na temat dyskryminacji chrześcijan w Europie w latach 2005–2010[48][49][50]. Tematyka współczesnych prześladowań poruszana jest w audycji Kirche in Not[51]. W roku 2012 problem dyskryminacji i prześladowań chrześcijan dotyczył ok. 75 państw świata[52].

Kobiety w chrześcijaństwie[edytuj | edytuj kod]

Podstawowa chrześcijańska wizja kobiety, jej ról w rodzinie, społeczeństwie i Kościele, podkreśla jej równość z mężczyzną w odniesieniu do godności ludzkiej. Jednocześnie wskazuje oczywisty fakt, że obie płcie nie są identyczne. Różnice sprawiają możliwość wzajemnego uzupełniania się, komplementarności[53]. Edyta Stein widziała następujące różnice: podczas, gdy mężczyźni są bardziej obiektywni i zdyscyplinowani w pracy, np. biznesie, w technice lub pracy naukowej, podejście kobiet jest bardziej osobiste, przejawiają one więcej uwagi wobec konkretnej żywej osoby, z którą mają do czynienia. Przejawiają też naturalną skłonność do patrzenia na sprawy w ich ujęciu całościowym. Wskazywała też słabości kobiet, np. zbytnie przywiązywanie wagi do własnej osoby i związana z tym nadwrażliwość na krytykę, oraz pragnienie uznania, zbytnie zainteresowanie innymi i pragnienie wchodzenia w ich życie[54][55].

Uwagi

  1. Do ostatniej pozycji zalicza się również różnego rodzaju sekty pochodzenia chrześcijańskiego. Por. J. Gründler, Sects, Christian, w: Sacramentum Mundi. An Encyclopedia of Theology. K. Rahner SJ, Cornelius Ernst, K. Smyth (red.). T. 6. Londyn: Burns & Oats, 1970, s. 51-61. ISBN 0-223-97683-0.

Przypisy

  1. Jerzy Pilikowski: Podróż w świat filozofii. Kraków: WAM, 2008, s. 115. ISBN 978-83-7505-095-0.
  2. Jeżeli więc ustami swoimi wyznasz, że Jezus jest Panem (Kyrios), i w sercu swoim uwierzysz, że Bóg Go wskrzesił z martwych – osiągniesz zbawienie.
  3. Por. K. Rahner, Bible – B. Theology, w: Sacramentum Mundi. An Encyclopedia of Theology. K. Rahner SJ, Cornelius Ernst, K. Smyth (red.). Wyd. 5. T. 1. Londyn: Burns & Oats, 1970, s. 172. ISBN 0-85532-142-3.
  4. Pascha Pana sercem chrześcijaństwa. W: Chrześcijaństwo ponownie odkrywane [on-line]. mateusz.pl. [dostęp 2012-07-25].
  5. Dz 26, 28 (pol.). biblia.deon.pl. [dostęp 2015-04-27].
  6. Zrozumieć mowę symboli chrześcijańskich. W: Przewodnik Katolicki [on-line]. rakowiecka.jezuici.pl. [dostęp 2012-07-25].
  7. Christianity’s status as monotheistic is affirmed in, amongst other sources, the Catholic Encyclopedia (article „Monotheism”); William F. Albright, From the Stone Age to Christianity; H. Richard Niebuhr; About.com, Monotheistic Religion resources; Kirsch, God Against the Gods; Woodhead, An Introduction to Christianity; The Columbia Electronic Encyclopedia Monotheism; The New Dictionary of Cultural Literacy, monotheism; New Dictionary of Theology, Paul, s. 496–499; Meconi. „Pagan Monotheism in Late Antiquity”. p. 111f.
  8. Biblia „nikt też nie zna Syna, tylko Ojciec, ani Ojca nikt nie zna, tylko Syn, i ten, komu Syn zechce objawić” (Mt 11,27) „niezbadane Jego wyroki i nie do wyśledzenia Jego drogi […], albowiem z Niego i przez Niego, i dla Niego [jest] wszystko” (Rz 11,33–36).
  9. Por. Christianity. W: Encyclopaedia Britannica. T. 5. s. 693 i 698-699.
  10. Tajemnica Trójcy Przenajświętszej (pol.). teologia.pl. [dostęp 2001-08-12].
  11. Por. W. Myszor: Arianizm. W: Religia. Encyklopedia PWN. T. 1. s. 327.
  12. Por. M. Schmaus, Holy Spirit, w: Sacramentum Mundi. An Encyclopedia of Theology. K. Rahner SJ, C. Ernst OP, K. Smyth (red.), A. Darlap (red. odp.). Wyd. 4. T. 3. Londyn: Burns & Oats, 1973, s. 53-61. ISBN 0-85532-144-X.
  13. Syn Boży stał się człowiekiem – Katechizm Kościoła Katolickiego. opoka.org.pl. [dostęp 2013-12-15].
  14. o tym, co po drugiej stronie. opoka.org.pl. [dostęp 2013-12-15].
  15. Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi. liturgia.wiara.pl. [dostęp 2010-09-26].
  16. Religie świata. Encyklopedia, red. J. Rawicz i in., Kraków [s.a.]. ISBN 83-89651-96-3. ISBN 84-9819-221-8.
  17. Por. 1 Tm 2,5: Albowiem jeden jest Bóg, jeden też pośrednik między Bogiem a ludźmi, człowiek, Chrystus Jezus, który wydał siebie samego na okup za wszystkich jako świadectwo we właściwym czasie.
  18. BibliaMt 22,37-40 Będziesz miłował Pana Boga twego całym swoim sercem, całą swoją duszą, całym swoim umysłem i całą swoją mocą. To jest największe i pierwsze przykazanie. Drugie podobne jest do niego: Będziesz miłował bliźniego swego jak siebie samego. Na tych dwóch przykazaniach opiera się całe Prawo i Prorocy.
  19. Zbliżył się także jeden z uczonych w Piśmie, który im się przysłuchiwał, gdy rozprawiali ze sobą. Widząc, że Jezus dobrze im odpowiedział zapytał Go: Które jest pierwsze ze wszystkich przykazań? Jezus odpowiedział: Pierwsze jest: Słuchaj Izraelu, Pan Bóg nasz, Pan jest jedyny. Będziesz miłował Pana, Boga swego, całym swoim sercem, całą swoją duszą, całym swoim umysłem i całą swoją mocą. Drugie jest to: Będziesz miłował swego bliźniego jak siebie samego. Nie ma innego przykazania większego od tych (Mk 12, 28–31).
  20. Biblia Kpł 19,18 Nie będziesz szukał pomsty, nie będziesz żywił urazy do synów twego ludu, ale będziesz miłował bliźniego jak siebie samego.
  21. Czego uczy mnie krzyż?. wiara.pl. [dostęp 2010-02-19].
  22. CIA – The World Factbook – Religions (ang.). cia.gov, 2007. [dostęp 2010-09-09].
  23. Christianity Today – General Statistics and Facts of Christianity
  24. Is the Protestant Church Fragmented? A Response to Pastor Doug Wilson (2 of 2)
  25. Kościół podaje 7% ochrzczonych z kapelusza! | Portal www.wystap.pl – robimy to czego nie chce robić GIODO.
  26. Wyznania religijne w Polsce 2006-2008, s. 9-10, 16-17, GUS, Warszawa 2010.
  27. Konrad Sawicki: Czy apostazja wyklucza z Kościoła. deon.pl, 2013-05-09. [dostęp 10 maja 2013].
  28. Church of Sweden’s Nonbelievers
  29. Salt Lake Tribune: Keeping members a challenge for LDS church
  30. 30,0 30,1 30,2 30,3 30,4 30,5 PEW Forum: Global Christianity. A Report on the Size and Distribution of the World's Christian Population
  31. [1]
  32. Fronda: Ubywa ateistów. Chrześcijanie rozwijają się najszybciej
  33. Por. M.-J. le Guillou, Church – I-History of Ecclesiology, w: Sacramentum Mundi. An Encyclopedia of Theology. K. Rahner SJ, C. Ernst, K. Smyth (red.). Wyd. 5. T. 1. Londyn: Burns & Oats, 1973, s. 314. ISBN 0-85532-142-3.
  34. Por. H. Küng, Council – I-Theology, w: Sacramentum Mundi. An Encyclopedia of Theology. K. Rahner SJ, Cornelius Ernst, K. Smyth (red.). Wyd. 5. T. 2. Londyn: Burns & Oats, 1970, s. 9. ISBN 0-85532-142-1.
  35. Por. J.N. Gignac, Anatema, w: Catholic Encyclopedia (1913): ...anatema była głównie ogłaszana przeciwko heretykom. Wszystkie synody i sobory, od soboru nicejskiego I do Watykańskiego I, formułowały swoje kanony dogmatyczne następująco: „Jeśli ktoś mówi... niech będzie «anatema» (wyłączony ze społeczności wierzących)”. Jednak, chociaż w ciągu pierwszych wieków anatema zdawała się nie być czymś różnym od orzeczenia o ekskomunice, na początku VI w. zrobiono rozróżnienie pomiędzy jednym a drugim.
  36. O. Engels, Council – II. History, w: Sacramentum Mundi. An Encyclopedia of Theology. K. Rahner SJ, Cornelius Ernst, K. Smyth (red.). Wyd. 5. T. 2. Londyn: Burns & Oats, 1970, s. 12. ISBN 0-85532-142-1.
  37. Katarzyna Śniatkowska: Religie świata (pol.). geografia.na6.pl. [dostęp 2013-12-30].
  38. Craig S. Campbell: Images of the New Jerusalem: Latter Day Saint Faction Interpretations of Independence, Missouri. Knoxville: University of Tennessee Press, 2004, s. 30. ISBN 1-57233-312-X.
  39. Christopher Knight, Robert Lomas, Klucz Hirama, rozdział Chrystus wolnomularz, Constanti, 2006.
  40. Raport dotyczy okresu 2009-2010.
  41. 41,0 41,1 Masakry Chrześcijan Przegląd, Nr 11/2010. ISSN 1509-3115
  42. 170 tys. chrześcijan oddaje życie za wiarę. rp.pl, 2011-01-27. [dostęp 27 stycznia 2011].
  43. Ewa K. Czaczkowska: Giną za wiarę w Chrystusa. rp.pl, 2008-11-21. [dostęp 27 stycznia 2011].
  44. Chrześcijanie są najbardziej prześladowaną grupą religijną świata – Onet Wiadomości.
  45. FAZ: chrześcijanie są prześladowani. rp.pl, 2010-01-24. [dostęp 27 stycznia 2011].
  46. Anna Słojewska, Wojciech Lorenz: UE broni nękanych za wiarę. rp.pl, 2010-01-22. [dostęp 27 stycznia 2011].
  47. Anna Słojewska: Chrześcijanie w Europie są dyskryminowani. rp.pl, 2012-10-03. [dostęp 6 października 2012].
  48. Jacek Dziedzina. Sól w oku. „Gość Niedzielny”. nr 5 rok LXXXVIII, s. 32-34, 6 lutego 2011. ISSN 01377604. 
  49. Strona z raportem/.
  50. Chrześcijanie dyskryminowani w Europie. 2011-02-07. [dostęp 2011-02-09].
  51. Podstrona audycji Kirche in Not.
  52. Ewa K. Czaczkowska: Egipt – plaża i gwałty na chrześcijankach. rp.pl, 2012-11-10. [dostęp 10 listopada 2012].
  53. Por. Bristow P.: Sexuality, Gender and Feminism. s. 294-384. ISBN 978-1-871217-98-8..
  54. Por. E. Stein: The Significance of Woman’s Intrinsic Value in National Life. s. 255-258.
  55. Por. Bristow P.: Sexuality, Gender and Feminism. s. 298-300. ISBN 978-1-871217-98-8.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Gründler J.: Sects, Christian. W: Sacramentum Mundi. An Encyclopedia of Theology. K. Rahner SJ, Cornelius Ernst, K. Smyth (red.). T. 6. Londyn: Burns & Oats, 1970, s. 51-61. ISBN 0-223-97683-0.
  • Christianity. W: Encyclopaedia Britannica. T. 5. Londyn-Chicago-Genewa-Sydney-Toronto: 1964, s. 693-700.
  • K. Rahner: Bible – B. Theology. W: Sacramentum Mundi. An Encyclopedia of Theology. K. Rahner SJ, Cornelius Ernst, K. Smyth (red.). Wyd. 5. T. 1. Londyn: Burns & Oats, 1970, s. 172. ISBN 0-85532-142-3.
  • „Religie świata”, PWN, Warszawa 2006 ISBN 83-01-14645-1
  • Bristow P.: Sexuality, Gender and Feminism. W: Tenże: Christian Ethics and the Human Person. Truth end Relativism in Contemporary Moral Theology. Oxford: Family Publications – Maryvale Institute, 2009, s. 384. ISBN 978-1-871217-98-8.
  • Stein E.: The Significance of Woman’s Intrinsic Value in National Life. W: Tenże: Pisma Zebrane. Washington: ICS Publications, 1996, s. 255-258.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]