Rwanda

Wikipedia (chū-iû ê pek-kho-choân-su) beh kā lí kóng...
Thiàu khì: Se̍h chāmchhiau-chhoē
Rwanda
Rwanda ê kî-á
LocationRwanda.svg

Rwanda Kiōng-hô-kokHui-chiu tiong-pō·, Tōa-ô· (Eng-gí: Great Lakes) tē-khu hit-tah-á. Pak ū Uganda, tang ū Tanzania, lâm ū Burundi, sai ū Congo Bîn-chú Kiōng-hô-kok.

Rwanda bat hoat-seng kúi-nā-pái tōa-tô·-sat, téng-1-pái (1994 nî) iok-lio̍k sí 1 pah-bān lâng.

Ki-pún chu-liāu[siu-kái]

Tē-lí seng-thài[siu-kái]

Rwanda-CIA WFB Map.png

Siā-hōe[siu-kái]

Rwanda ê jîn-kháu kiat-kò· chin sêng kè-piah ê Burundi. Hutu-lâng jîn-kháu siāng chē (chiàm 85%), Tutsi-lâng tē-2 chē (14%), Twa-lâng siāng chió-ê (1%). It-poaⁿ lâi kóng, Hutu-lâng thé-keh khah chho·-ióng, phôe-hu khah o·, ū ha̍k-chiá jīn-ûi in sī Bantu-chéng. Tutsi-lâng pí-kàu khah lò, phôe-hu khah chhián-sek, sio̍k-î Nile-chéng, it-poaⁿ jīn-ûi sī āu--lâi chiah sóa--lâi ê lâng-tīn. Twa-lâng sī "É-lâng-chéng" (Eng-gí: Pygmy), é-pûi é-pûi, sī siāng chá kàu-ūi ê goân-chū-bîn, siā-hōe tē-ūi siāng kē.

Chóng--sī oân-ná ū ha̍k-chiá jīn-ûi Hutu kap Tutsi 2 cho̍k pún-té kāng goân-thâu, āu--lâi chiah ū khu-hun. Si̍t-chè-siōng nā tùi kò-jîn-te̍k--ê chân-chhù lâi khòaⁿ, Hutu kap Tutsi ê sin-hūn ē-iōng-tit tùi-oāⁿ. In pēng-bô àn-chiàu cho̍k-kûn pun tē-pôaⁿ; in ê chong-kàu, bûn-hòa, gí-giân lóng kāng-khoán, mā chin chia̍p thong-hun. Sīm-chì tan khòaⁿ gōa-piáu mā bī-pit ū-hoat-tō· chèng-kha̍k phoàⁿ-toān bó·-mi̍h-lâng ê cho̍k-kûn sin-hūn. Siāng tōa ê chha-pia̍t sī keng-chè kak-sek kap chèng-tī tē-ūi: Hutu-lâng choh-sit--ê khah chē, Tutsi-lâng khò pàng-chhī cheng-seⁿ-á--ê khah chē. Tutsi-lâng sui-bóng sī chió-sò· m̄-koh tn̂g-kî chiáng-ak chèng-tī-la̍t, koh in-ūi gōa-hêng khah sêng Au-chiu-lâng, België thóng-tī-chiá khoàⁿ in khah tāng, ū te̍k-pia̍t hō· in hó-khang. België si̍t-bîn chèng-koân mā bat kui-tēng cho̍k-kûn sin-hūn bē-sái kái-piàn, án-ne lâi chhim-hòa Hutu kap Tutsi chi-kan ê chha-pia̍t.

Jîn-kháu[siu-kái]

Jîn-kháu sêng-tióng tô· (1961-2003). Tōa-tô·-sat hoat-seng liáu-āu, jîn-kháu kè-sio̍k chhèng-koân.

Rwanda ê jîn-kháu bi̍t-tō· sī Hui-chiu siāng-kài koân ê, thong-sè-kài oân-ná pâi thâu-chêng-ūi. 1994 nî ê tōa-tô·-sat bô siáⁿ éng-hióng--tio̍h chhu-sè.

Keng-chè[siu-kái]

Hutu-cho̍k kap Tutsi-cho̍k keng-chè-siōng ū khu-pia̍t. Hutu-lâng chú-iàu khò choh-sit, Tutsi-lâng chú-iàu khò pàng-chhī cheng-seⁿ-á.