Лъэпкъ Зэгуэтхэр, ЛъЗ
| Лъэпкъ Зэгуэтхэр Организация Объединённых Наций United Nations Nations Unies Naciones Unidas 联合国 الأمم المتحد |
|
Нып |
Дэмыгъэ |
 |
|
| Лъэпкъыгъуэм и типыр | Дунейпсо лъэпкъыгъуэ |
| ЗэхуэсыпӀэр | Ниу Йорк, АШЗ |
| Хэтхэр | Къэрал 192 |
| Нэхъышъхьэ тхьэмадэ |  Пан Ги Мун |
| Нэхъ. Асс. и тхьэмадэ |  Али Трейки |
| Лэжьыгъэбзэр | Инджылыбзэ, хьэрыпыбзэ, эспаныбзэ, хъутеибзэ, урысыбзэ, фрэнджыбзэ |
| Щыхалъхьар | 1945 жэпуэгъуэм и 24 |
Лъэпкъ Зэгуэтхэр, ЛъЗ — дунейпсо лъэпкъхэм я организациэ, дунейр хъумэным шъхьакӀэ теухуауэ, къэралхэр нэхъ зэрӀыгъыным, зэгуэтыным пылъу.
И лэжьыгъэмрэ зыпылъымрэ зэфӀэзгъувахэр ЕтӀуанэ дунейпсо зауэр ( ЕДЗ ) щекӀуэкӀым, антигитлер коалициэм шъхьэщытахэм. ЦӀэ «Лъэпкъ Зэгуэтхэр» япэреуэ щытраӀуар Лъэпкъ Зэгуэтхэм я Декларациэм 1 щӀышылэм 1942 гъэм Ӏапэ здыкӀадзам
ЛъЗ-м и Хабзэр къэщыдэкӀауэ арэзыуэ щалъытар Сан-Франциско зэхуэсым, мэлыжьыхьым къыщыкӀэдзауэ мэкъуауэгъуэм нэгъуэнэ щекӀуэкӀам 1945 гъэм, а гъэми Ӏапэ щыкӀадза 26 мэкъуауэгъуэм, къэрал 51 я щыщ нэхъышъхьа-къыхагъэкӀахэм. Махуэ Хабзэм лэжьэн щыкӀидзар ( 24 дэпуэгъуэ ) Лъэпкъ Зэгуэтхэм я Маху къалъытэ.
Хэтхахэр
Зэрзэхэтыр[гъэтэрэзын | edit source]
ЛъЗ-м и Нэхъышъхьэ Ассамблеэ[гъэтэрэзын | edit source]
Зэчэнджэшыным, унафэ къыдэгъэкӀыным и нэхъышъхьу щыт. Нэхъышъхьэ Ассамблеэм дунейпсом и лъэпкъхэм сакъыгъу пылъыныгъэ яӀану, зэгурыӀуэныгъэкӀэ зэхэтыным пылъхэ; Хъумэным и Хасэм зэрахъуэкӀыу хэтхэр хехыр, Социал-Экономикэ Хасэм хэтхэр. Хъумэным и Хасэм и лъэӀуэгъуэкӀэ ЛъЗ-м и нэхъышъхьэ Тхьамадэр хехыр; Хъумэным и Хасэм дэкӀыгъу ЛъЗ-м и Дунейпсо Мэхьчэмэм хэтхэр хахыр; дунейпсом и эконономикэ, социал, културэ, гуманитар лъэжьыгъэхэм пылъ, пэмыкӀ ӀанатӀэхэри иӀа ЛъЗ-м и ХабзэмкӀэ къытелъхьауэю
Нэхъышъхьэ Ассамблеэм и лэжьэныр сессиурэ ёкӀуэкӀыр. Регулару, специалу, гузэвэгъуэ сессиурэ иригъэкӀуэкӀыфху.
Гъэ сессиэр Ассамблеэм щыкӀидзэр ещэнэрей блышъхьэм фокӀадэ-мазэм, Нэхъышъхьэ Ассамблеэм и тхьамадэм зэӀуиху, шъхьащыту (иэ нэрыбгэ 21-м щыщ къыдэӀапыкъу ипӀэм иувэфхэм ящыщ зы)
Хъумэным и Хасэ[гъэтэрэзын | edit source]
Дунейпсом хуэсакъын-зэгурыӀуэныгъэм и Ӏадэбыр шхьарылъ; и унафэм ЛъЗ-м хэт Хасу хъуар едэӀун хуэй.
Хъумэным и Хасэм 15 шъхьарыс нэрыбгу: Хасэм щыщ 5 - зэрамхъуэкӀхэм ящыщ (Китай, Фрэндж, Британиэшхуэ, АШЗ, Урысей) адрей пшъыхэр хахурэ Хасэм хагъыхьу щытхэ.
Секретариатыр[гъэтэрэзын | edit source]
Къэрал бжыгъэм ящыщ лэжьакӀу зэхэт, ЛъЗ-м унафэ, программэ къыдигъэкӀхэм елэжьху. Я зэхуэсыпӀэ-нэхъышъхьэхэр ЛъЗ-м и нэхъышъхьэ унэхэм кӀэт Ньу-Йоркым, Женевэм, Венэм пэмыкӀхэми.
Секретариатым шъхьащытыр ЛъЗ-м и Нэхъышъхьэ Тхьэмадэр
Нэхъышъхьэ Тхьэмадэр[гъэтэрэзын | edit source]
Секретариатым шъхьащытыр Нэхъышъхьэ Тхьэмадэ, Ассамблеэ Нэхъышъхьэм хихыр Хъумэным и Хасэм и лъэӀуэгъуэкӀэ, Тхьэмадэр илъэситхукӀэ хахыр, яужкӀэ иджыри хахыжьыфину етӀуану пӀалъэ иӀу.
| ЦӀэр | Къэралыр | Щытетар | |
|---|---|---|---|
| 1. | Тругве Халвдан Ли |  Норвегэ |
1946–1952 |
| 2. | Даг Хаммаршелд |  Шуэц |
1953-1961 |
| 3. | У Тан | .svg){kind=small} Бирмэ |
1961-1972 |
| 4. | Курт Валдхайм |  Аустрэ |
1972-1982 |
| 5. | Хъавиер Перес де Куэйар | .svg){kind=small} Перу |
1982-1992 |
| 6. | Бутрос Бутрос-Гали |  Мысыр |
1992-1997 |
| 7. | Кофи Аннан |  Гана |
1997-2007 |
| 8. | Пан Ги Мун | Ипшъэ Корей |
2007-къыздынэс |
Пэмыкl Организациэ Хэтхэр[гъэтэрэзын | edit source]
ТехьэпӀэхэр[гъэтэрэзын | edit source]
- ЛъЗ-м и нэхъышъхьа сайт
- Урысейм щыщ Лъэпкъ Зэгуэтхэм и интернет-техьапӀэ
- ЛъЗ-м тепсэлъыхь
- НобэкӀэ нэхъ гузэвэгъуэ лъжьыгъэхэр ЛъЗ-м
- ЛъЗ-м и хъыбархэр
- UNBISnet — ЛъЗ-м и информациэ-тхыдэ системэр
- ХьарэфылъкӀэ зэхэгъува сайтхэр ЛъЗ-м и системым щыщу
