Regeringsvorm

Een regeringsvorm beschrijft de manier waarop een overheidsverband geregeerd wordt of misschien zou kunnen worden. In het algemeen gaat het hierbij om staten of landen, maar het is ook mogelijk de regeringsvorm van supranationale organisaties of decentrale overheden te beschrijven.

Regeringsvorm en staatsvorm

Van regeringsvorm moet staatsvorm onderscheiden worden. Met de staatsvorm doelen we niet de wijze waarop betrekkingen tussen verschillende ambten binnen één overheidsverband zijn geregeld, maar op de wijze waarop verschillende overheidsverbanden zich tot elkaar verhouden. Men onderscheidt daarin de eenheidsstaat, de federatie en soms ook de confederatie. Voorbeeld: Nederland is qua regeringsvorm te beschouwen als een constitutionele monarchie met een parlementair stelsel, terwijl het als staatsvorm te beschouwen is als een gedecentraliseerde eenheidsstaat.

Regeringsvorm en bestuursvorm

Soms wordt er naast het begrip regeringsvorm nog verschillende bestuursvormen onderscheiden. Zie daarvoor het overzicht van bestuursvormen.

Indelingen van staatsvorm

Er zijn een aantal criteria waarop regeringsvormen kunnen worden ingedeeld:

• democratisch gehalte, gaande van democratisch tot niet-democratisch (autoritarisme, dictatuur, militair regime, kolonialisme)
• wijze waarop het staatshoofd wordt bepaald (republiek, monarchie, theocratie)
• filosofie waarop de regeringsvorm is gebaseerd (communisme, kapitalisme)

Enige regeringsvormen

Hieronder volgen enige regeringsvormen die we deze en vorige eeuw aantreffen/aantroffen:

• Oligarchie
  • Aristocratie
• Democratie
  • Parlementaire democratie
  • Constitutionele democratie
  • Volksdemocratie
  • Geleide democratie
  • Basisdemocratie
• Dictatuur
  • Eenpartijstaat
  • Militaire dictatuur
  • Totalitarisme
• Theocratie
  • Islamitische republiek

Zie ook Politiek van A tot Z voor meer terminologie.

Enkele landen met een opvallende regeringsvorm

• Volksrepubliek Bangladesh
• Islamitische republiek Iran
• Kiesmonarchie Maleisië
• Ierse Vrijstaat (tot 1937)
• Radenrepubliek Beieren (april-mei 1919)
• Socialistische republiek Roemenië (1965-1989)
• Grote Socialistische Libische-Arabische Volks Jamahiriya

Zie ook

• Demarchie
• Staatsinrichting
• Lijst van landen naar regeringsvorm

Landen met hun staats- en regeringsvormen (klik op kaart voor Nederlandse legenda)

Staats- en regeringsvormen