Châu Đại Dương
Châu Đại Dương
| Diện tích | 9.008.458 km² (3.478.185,1 mi²) |
|---|---|
| Dân số | 32.000.000 (hạng 6) |
| Quốc gia | |
| Lãnh thổ phụ thuộc | |
| Ngôn ngữ | |
| Múi giờ | UTC+8 tới UTC-6 |
Châu Đại Dương là một khu vực địa lý, thường là địa chính trị, bao gồm một loạt các vùng đất chủ yếu là đảo nằm trong Thái Bình Dương và khu vực cận kề. Thuật ngữ châu Đại Dương là phiên âm từ cụm từ tiếng Trung 大洋洲 để chỉ "Oceania" trong tiếng Anh hay tiếng Pháp. Cụm từ Oceania được nhà thám hiểm người Pháp Dumont d'Urville tạo ra năm 1831. Châu Đại Dương là một trong số các châu lục[1][2][3] được ghi nhận và nó cũng là một trong số 8 khu vực sinh thái đất liền.
Về mặt dân tộc học, các đảo được gộp trong châu Đại Dương được chia ra thành các khu vực nhỏ hơn, bao gồm Australasia, Melanesia, Micronesia, Polynesia[4]. Các phần nhỏ của Melanesia và toàn bộ Micronesia cùng Polynesia không tạo thành phần đại lục của châu Đại Dương.
Ranh giới của châu Đại Dương được xác định theo nhiều cách khác nhau. Phần lớn các định nghĩa coi các phần thuộc Australasia như Australia, New Zealand, New Guinea, một phần nhất định của quần đảo Mã Lai là thuộc châu Đại Dương[5][6][7]
Mục lục
Lịch sử khám phá của các nhà thám hiểm[sửa | sửa mã nguồn]
Phạm vi[sửa | sửa mã nguồn]
Theo truyền thống, châu Đại Dương được hiểu như là bao gồm các khu vực: Australasia, Micronesia, Melanesia và Polynesia. Tuy nhiên, diễn giải các khu vực này cũng không cố định; các nhà khoa học và địa lý ngày càng có xu hướng chia châu này thành hai khu vực gọi là châu Đại Dương gần và châu Đại Dương xa[8]
Phần lớn châu Đại Dương bao gồm các quốc đảo, mỗi quốc đảo bao gồm hàng nghìn đảo san hô vòng và đảo núi lửa, với dân số ít. Australia là quốc gia đại lục duy nhất còn Papua New Guinea là quốc gia duy nhất có biên giới bộ với Indonesia (khi coi toàn bộ Indonesia thuộc về châu Á) hay Indonesia là quốc gia duy nhất có biên giới bộ với Malaysia, Đông Timor, Papua New Guinea (khi coi các đảo thuộc phía đông nước này thuộc về Melanesia của châu Đại Dương). Trong trường hợp Melanesia mở rộng tới các đảo phía đông Indonesia thì điểm cao nhất châu Đại Dương thuộc về đỉnh Puncak Jaya ở tỉnh Papua với độ cao tới 4.884 m (16.024 ft) còn điểm thấp nhất thuộc về hồ Eyre, Australia với độ cao -16 m (-52 ft) so với mực nước biển.
Các khu vực[sửa | sửa mã nguồn]
Định nghĩa các khu vực của châu Đại Dương phụ thuộc vào từng nguồn. Bảng dưới đây chỉ ra các phân khu và quốc gia của châu Đại Dương theo biểu đồ phân chia khu vực địa lý của Liên hiệp quốc[7].
| Tên khu vực[9] | Diện tích (km²) |
Dân số (ước 1-7-2002) |
Mật độ dân số(trên km²) | Thủ đô Trung tâm hành chính |
Chiều dài bờ biển (km) |
|
|---|---|---|---|---|---|---|
| Australasia[10] | ||||||
*  Úc |
7.686.850 | 21.050.000 | 2,7 | Canberra | 25.760 | |
*  New Zealand[11] |
268.680 | 4.108.037 | 14,5 | Wellington | 15.134 | |
| Lãnh thổ phụ thuộc Australia: | ||||||
 Đảo Christmas[12] |
135 | 1.493 | 3,5 | Flying Fish Cove | 139 | |
 Quần đảo Cocos (Keeling)
|
14 | 632 | 45,1 | West Island | 26 | |
 Đảo Norfolk |
35 | 1.866 | 53,3 | Kingston | 32 | |
| Melanesia[13] | ||||||
*  Fiji |
18.270 | 856.346 | 46,9 | Suva | 1.129 | |
 Indonesia (phần thuộc châu Đại Dương)[14] |
499.852 | 4.211.532 | 8,4 | Jakarta | 54.716 | |
 New Caledonia (Pháp) |
19.060 | 240.390 | 12,6 | Nouméa | 2,254 | |
*  Papua New Guinea[15] |
462.840 | 5.172.033 | 11,2 | Port Moresby | 5.152 | |
*  Quần đảo Solomon |
28.450 | 494.786 | 17,4 | Honiara | 5.313 | |
*  Vanuatu |
12.200 | 196.178 | 16,1 | Port Vila | 2.528 | |
| Micronesia | ||||||
*  Liên bang Micronesia |
702 | 135.869 | 193,5 | Palikir | 6.112 | |
 Guam (Hoa Kỳ) |
549 | 160.796 | 292,9 | Hagåtña | 126 | |
*  Kiribati |
811 | 96.335 | 118,8 | South Tarawa | 1.143 | |
*  Quần đảo Marshall |
181 | 73.630 | 406,8 | Majuro | 370 | |
*  Nauru |
21 | 12.329 | 587,1 | Yaren (trên thực tế) | 30 | |
 Quần đảo Bắc Mariana (USA) |
477 | 77.311 | 162,1 | Saipan | 1,482 | |
*  Palau |
458 | 19.409 | 42,4 | Melekeok[16] | 1.519 | |
 Đảo Wake (USA) |
2 | Đảo Wake | ||||
| Polynesia[17] | ||||||
 Samoa (Mỹ) (USA) |
199 | 68.688 | 345,2 | Pago Pago, Fagatogo[18] | 116 | |
 Quần đảo Chatham (NZ) |
966 | 609 | 0,6 | Waitangi | ||
 Qđ Cook (NZ) |
240 | 20.811 | 86,7 | Avarua | 120 | |
 Đảo Phục Sinh (Chile) |
163,6 | 3.791 | 23,1 | Hanga Roa | ||
 Polynésie (Pháp) (Pháp) |
3.961 | 257.847 | 61,9 | Papeete | 2.525 | |
 Hawaii (Hoa Kỳ) |
28.311 | 1.283.388 | 72,8 | Honolulu | ||
 Quần đảo Loyalty (Pháp) |
1.981 | 22.080 | 11,14 | Wé | ||
 Niue (NZ) |
260 | 2.134 | 8,2 | Alofi | 64 | |
 Quần đảo Pitcairn (UK) |
5 | 47 | 10 | Adamstown | 51 | |
*  Samoa |
2.944 | 214.265 | 60,7 | Apia | 403 | |
 Tokelau (NZ) |
10 | 1.431 | 143,1 | —[19] | 101 | |
*  Tonga |
748 | 106.137 | 141,9 | Nukuʻalofa | 419 | |
*  Tuvalu |
26 | 11.146 | 428,7 | Funafuti | 24 | |
 Wallis & Futuna (Pháp) |
274 | 15.585 | 56,9 | Mata-Utu | 129 | |
| Tổng cộng | 9.039.675 | 35.834.670 | 4,0 | |||
| Tổng cộng trừ đi Australia đại lục | 1.352.825 | 14.784.670 | 11,2 | |||
Đọc thêm[sửa | sửa mã nguồn]
- Danh sách các quốc gia châu Đại Dương theo GDP danh nghĩa 2009
- Danh sách các quốc gia châu Đại Dương theo GDP danh nghĩa 2012
- Danh sách các quốc gia châu Đại Dương theo GDP trên người 2012
- Danh sách các quốc gia châu Đại Dương theo GDP trên người 2009
Ghi chú[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ The Atlas of Canada - The World - Continents
- ^ Danh sách các thành viên IOC (122) theo châu lục. Ủy ban Olympic quốc tế: kỳ họp 112, Moskva, 2001
- ^ Encarta Mexico "Oceanía"
- ^ "Oceania". 2005. The Columbia Encyclopedia, ấn bản lần 6. Nhà in Đại học Columbia.
- ^ Merriam Webster's Online Dictionary (dựa trên quyển Collegiate, ấn bản lần thứ 11.) 2006. Springfield MA: Merriam-Webster, Inc.
- ^ Xem The Atlas of Canada - The World - Continents
- ^ a ă United Nations Statistics Division - Countries of Oceania
- ^ Ben Finney, The Other One-Third of the Globe, Journal of World History, quyển 5, số 2, mùa thu, 1994
- ^ Theo bản đồ/phân loại của Liên hợp quốc ngoại trừ một vài điểm có ghi chú. Phụ thuộc vào từng định nghĩa, các lãnh thổ khác nhau có thể coi là thuộc châu Đại Dương hay châu Á hoặc Bắc Mỹ.
- ^ Phạm vi sử dụng của thuật ngữ này không cố định. Liên hiệp quốc gọi khu vực này là "Australia và New Zealand."
- ^ New Zealand cũng hay được coi là thuộc Polynesia thay vì Australasia.
- ^ a ă Đảo Christmas và quần đảo Cocos (Keeling) là các lãnh thổ ngoài của Australia trong Ấn Độ Dương, phía tây nam Indonesia.
- ^ Ngoại trừ các phần thuộc Indonesia, các vùng lãnh thổ đảo tại Đông Nam Á (theo Liên hiệp quốc) nói chung được tính vào khu vực này.
- ^ Indonesia nói chung được coi là thuộc Đông Nam Á (LHQ); nhưng một phần các đảo phía đông đôi khi đượp gộp trong Australasia hay Melanesia. Số liệu bao gồm phần của đảo New Guinea thuộc Indonesia (tỉnh (Irian Jaya) và quần đảo Maluku.
- ^ Papua New Guinea thường được coi là một phần của Australasia cũng như của Melanesia.
- ^ Ngày 7-10-2006, chính quyền Palau đã chuyển van phòng từ Koror tới Melekeok, cách Koror khoảng 20 km về phía đông bắc trên đảo Babelthuap.
- ^ Ngoại trừ bang Hawaii của Hoa Kỳ, nằm xa Bắc Mỹ lục địa trong Thái Bình Dương và đảo Phục Sinh, lãnh thổ của Chile ở Nam Mỹ.
- ^ Fagatogo là nơi có trụ sở của chính quyền Samoa thuộc Mỹ.
- ^ Tokelau, không có trung tâm hành chính. Mỗi đảo san hô vòng đều có trung tâm hành chính riêng của chính nó.
* Những quốc gia độc lập là thành viên Liên hiệp quốc.
Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]
 |
Wikimedia Commons có thêm thể loại hình ảnh và phương tiện truyền tải về Châu Đại Dương |
- Jane's Oceania Home Page
- Oceania photos and information
- Open-Site Oceania - Information about the different countries of Oceania
- Oceania Paper Money - Japanese occupation currency
- Anglican history in Oceania - primary texts
- Early Societies of Oceania, 3500 TCN- 500 TCN - historical map.
|
||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg)
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
