Spagna

De Wikipedia
Va a: navegá, truvá
Lumbard ucidental Quest articol chì l'è scritt in milanes, ortografia classega.
Reino de España - Regn de Spagna
Bandera da Scüüt da
(Bandera) (Scüüt)
Lema nazziunaal: nisciuna
Lucalizazziun da
Lenguv ufizial Spagnoeù
Capitala Madrid
Citaa püssee granda Madrid
Goveren Monarchia parlamentàri
Mariano Rajoy
Süperfis
 - Tutala
 - Aqua(%)

504,030 km² km² (71°)
2,4%
Abitant
 - Stimazziun 2005
 - Cens 2005
 - Densitaa

58.751.711 (22°)
57.110.144
ab./km² ([[Lista de paes per densitaa d'abitant|]])
Muneda Euro (eur)
Füs urari
 - Estaa (DST)
(UTC)
(UTC)
Monarchia
Inu naziunal '
Dumini internet .es, .cat
Còdas telefònich +34
Gentilizzi


La Spagna - nòmm official in Spagnoeù Reino de España (Regn de Spagna) - l'è un Stat formaa da una monarchia parlamentàri ch'el se tróva a sudòvest de l'Europa. La capital l'è Madrid. Insèma al Portogal, Andòrra e Gibiltèrra la forma la Penisola Ibèrica. A nordest la gh'ha i mont Pirenei, e la confina con Francia e Andòrra, inveci a sud la confina con Gibiltèrra (che l'è ona colonia del Regn Unii). In di sò territòri african, la confina per tèrra e per mar con Marocch Fin dal 1561 la capital l'è Madrid, che la gh'ha pussee o meno 3 milion d'abitant, e l'è ancasì la città con pussee gent. La lengua oficial del stat l'è el spagnoeù, e se parla anca el catalan/valenzan, el basch, el galizian, occitano che hinn lengu official int i sò region, e hinn prottèt da la Costituzion spagnoeùla. Gh'hinn ancasì alter parlà che lor hinn prottèt ma lor hinn mingaa riconossuu officialment come lengu. Quèsti hinn: Asturian, Leones, Estremadurian, Cantabrian e Aragones.

Etimologia

El nòmm de Spagna deriva de Hispania (en milanes Ispània, nòmm latin con che i Roman nominàven geograficament a l'insèma de la Penísola Ibérica. Ispània l'é anca on adattament del nòmm grècch impiegaa da Artemidor d'Éfes (sècol I a. C.), autor del pussee antigh màppa d'Occident dove se descriv la Ispània romàna.

Govèrno e polìtica

Govèrno

Spagna l'è stabilii come ona monarchia parlamentàri da fondazion de la sóa Costituzion in del 1978. Quèst Alt Istituzion del Stat hinn:

La sóa fonzion l'è articolà i poteri del Stat (esecutiv, legislativ e giudizziàri) ed equilibrà i lor relazion de potere.

Polìtica

I partii polìtich e coalizion che attualment gh'hann rappresentazion in del Congrèss o in del Senaa hinn, per órdin alfabètich int i sò rispettiv lengu spagnoeúl:

I partii polìtich e coalizion present domà in municippi o parlament Autonòmich attualmente, ólter i sora menzionaa, lor hinn:

Comunità autònom e provinci

Mappa de Spagna, division territorial.

El Stat, second la Costituzion in vigor attualment, l'è ona nazio formaa ona altra volta da “nazionalità” e region. I orìgin del Stat Spagnoeù lor se pòden trovà in de la union matrimonial di regn medioevài de Castiglia e Aragona (formaa ona altra volta da la union d'álter regni anterior) in final del sècol XV in temp di Rè Cattòlich, quand la se completa la unificazion polìtica, che la finiss con la union del Regno de Navarra, del Regn de Granada e d'álter territori. On princippi d'unificazion istituzional posterior el succed in del regnaa de Filipp V de Spagna, che el crea ona forma de stat centralizzaa che el se mantegna fin la Costituzion attualment in vigor.

El Stat el se divid in dersett Comunità Autònom e dò Città Autònom che lor fórmen ona organizzazion anàloga a la di stat federái. Lor posséden on grand livell d'autonomia, poteri legislativ, de bilancio, amministrativ ed esecutiv in di competenz esclusiv che el Stat Central el garanta a ogni comunità per mezz d'on Statutt d'Autonomia. Ogni comunità autònoma la se divid in ona o in vari provinci, fasend on total de 52. I communità autònom e i sò capital hinn:


{


Commons-logo.svg
Wikimedia Commons
al gh'a dent roba culegada a:


 
I stat de l'Europa
LocationEurope.png
Albania | Andora | Armenia2 | Austria | Azerbaigian1 | Belgi | Bielurüssia | Bosnia e Erzegovina | Bülgaria | Cechia | Cipru2 | Cità del Vatican | Cruazia | Danimarca | Estonia | Finlandia | Frància | Georgja1 | Germania | Grecia | Irlanda | Islànda | Itàlia | Kazakhstan1 | Letònia | Liechtenstein | Lituània | Lüssemburg | Macedonia | Malta | Muldavia | Monaco | Muntenegru | Nurvegja | Paes Bass | Pulònia | Portugàl | Reegn ünii | Rumanìa | Rüssia1 | San Marin | Serbia | Sluvachia | Sluvenia | Spagna | Svezzia | Svízzera | Türchìa1 | Ucraina | Ungarìa |
1. Statt parzialmeent a l'Asia. 2. Statt geugràficameent a l'Asia, però suveent cunsideraa cuma part d'Europa per resunn stòrich e cülturaj.